Lab42: het gebouw dat het ruimtegebrek op Science Park zou oplossen (maar het niet deed)
Het gloednieuwe Lab42-gebouw op het Science Park is in september in gebruik genomen door studenten en medewerkers van informatiewetenschappen en kunstmatige intelligentie (KI). De laatste steen was nog niet gelegd of het gebouw blijkt alweer te klein. Waar komt die enorme groei van KI vandaan?
Het hoofdgebouw 904 op het Science Park barst al jaren uit zijn voegen. De opleiding KI maakte het afgelopen decennium en enorme groei door. De bacheloropleiding groeide van 186 studenten in 2013 naar 421 studenten in 2021: meer dan een verdubbeling van het studentenaantal. Bij de masteropleiding was de groei nog groter: in acht jaar tijd groeide het aantal studenten van 95 in 2013 naar 362 in 2021. De piek lag op 400 masterstudenten in 2018.
- Adres: Science Park 900
- Gebouwd in 2022 door Visser & Smit Bouw, naar een ontwerp van de architecten van Benthem Crouwel.
- In het gebouw werken studenten, onderzoekers van het Instituut voor Informatica (IvI), het Institute for Logic, Language and Computation (ILLC) en het Innovation Center for Articficial Intelligence (ICAI). Ook werken er spinoffs, startups en scale-ups in de informatie- wetenschappen en kunstmatige intelligentie.
Ook het Instituut voor Informatica (IvI) verdubbelde het afgelopen decennium bijna in het aantal fte’s. Was er in 2013 nog 146 fte, in 2021 was dat aantal 269.
Toch was de populariteit van de studie en het vakgebied niet de eerste stap naar de bouw van Lab42. Cees Snoek, hoogleraar KI en voormalig opleidingsdirecteur van de masteropleiding: ‘Er lagen plannen voor het stuk grond voor de bouw van ruimtevaartcentrum SRON. SRON koos uiteindelijk voor Leiden. Toen lag er een plan om een gebouw neer te zetten, zonder bewoners.’ De groei van KI en de bereidheid van de gemeente tot subsidie resulteerde in het nieuw gebouw: Lab42.
Groepsgevoel
Lab42 biedt plaats voor studenten, onderzoekers en bedrijven van informatiewetenschappen en kunstmatige intelligentie. In het gebouw kijken alle verdiepingen uit op een grote binnenplaats. De wand die tot de zesde verdieping reikt is bedekt met planten, om het groene imago van het gebouw te onderstrepen. Het gebouw is circulair ontworpen, energieneutraal en demontabel. Het dak is voorzien van zonnepanelen en vangt regenwater op waarmee de toiletten worden doorgespoeld.
Er zijn twee collegezalen op de eerste verdieping in het gebouw, één voor 240 studenten en één voor 150. Op dit moment is dat voldoende voor de studenten van de opleiding KI die ook op andere UvA-locaties les krijgen. Snoek: ‘Inmiddels is het onderwijspersoneel meegegroeid met het aantal studenten. Daarmee is de opleiding in een rustiger vaarwater gekomen. Er is meer onder controle, we zijn niet meer in de paniek stand.’
Snoek studeerde in een tijd dat de opleiding KI nog klein was en iedereen elkaar kende. Snoek: ‘Toen ik nog studeerde had de opleiding dertig tot vijftig studenten per jaar, nu zijn er zeshonderd aanmeldingen per jaar.’
Met de enorme groei is de opleiding ook anoniemer geworden. Snoek: ‘Het nieuwe gebouw biedt een kans om meer in contact te komen met de studenten en het groepsgevoel te vergroten. Dat zijn we misschien wel een beetje kwijtgeraakt bij het opschalen. Daar biedt dit gebouw een kans voor, ik hoop dat we dat van de grond krijgen.’
Goed en betaalbaar
Al sinds 2013 groeit het aantal studenten voor de bachelor en master KI gestaag. De master bereikte in 2018 een groeipiek van driehonderd aanmeldingen. De opleiding was toen berekend op honderd studenten.
Snoek heeft wel een vermoeden van de oorzaak. ‘Eerder dat jaar verscheen er een artikel in een Indiase krant, die goed gelezen werd onder studenten in India. Daar werd de opleiding KI in Amsterdam aangeprezen als heel goed en betaalbaar. De toestroom van Indiase studenten was enorm.’
KI had toen nog geen studentenstop. Dat veroorzaakte de nodige paniek bij de organisatie, die de hele opleiding moest reorganiseren. Snoek: ‘Uiteindelijk kwamen er in 2018 gelukkig maar 196 studenten opdagen. Vanaf dat jaar hebben we de studentenstop ingevoerd voor de master. Dat jaar stelden we die op 140, per jaar telden we er 20 bij op. Nu staat hij op 200 studenten. Ook hebben we de toelatingscriteria veel moeilijker gemaakt.’
Te klein
Als het aantal studenten gestaag blijft groeien, zal ook Lab42 te klein worden. Voor onderzoekers geldt hetzelfde. De industrie toont zich zeer bereid om wetenschappelijk onderzoek te financieren. Snoek: ‘Veel bedrijven willen labs met ons opstarten, zoals Elsevier, Ahold, TomTom, en ga zo maar door. De bedrijven betalen de Aio’s die in ons gebouw komen werken.’ Als die groei even hard doorzet als voorgaande jaren, dan kan Lab42 dat niet bijbenen.
Uitwijken naar de bedrijfsruimtes, die nu nog voor een groot deel leeg staan is geen optie. Verhuur aan bedrijven is namelijk een onderdeel van het concept en een voorwaarde voor de financiering van Lab42.
Hoe de groei van KI verder zal gaan is voor de masteropleiding sinds 1 juni niet meer aan Cees Snoek maar aan hoogleraar informatica Evangelos Kanoulas. Kanoulas: ‘Voor de groei van de studenten is de hoeveelheid personeel nog steeds de beperkende factor. Het probleem zijn de medewerkers en het aantal universitaire docenten, hoofddocenten en hoogleraren. De studenten kunnen terecht in collegezalen over de hele UvA-campus. Met het Lab42 zijn er alleen maar meer mogelijkheden bijgekomen.’
Woensdag spreken we met een bijzondere medewerker in Lab42.
