‘Als international is de helft van de banen in Amsterdam al niet voor je weggelegd’
Een groot deel van de internationale studenten van de UvA wil na hun afstuderen in Amsterdam blijven. Velen lopen echter tegen zware concurrentie en de taalbarrière aan. ‘De functie die ik zou willen bestaat in Amsterdam niet echt voor internationals, die is er alleen als je Nederlands spreekt.’
Het is juni 2021, je staat op het punt je master aan de Universiteit van Amsterdam af te ronden. De avondklok is opgeheven, de clubs gaan binnenkort weer open (tot 12 uur, maar toch), de zon schijnt in het Oosterpark waar je op een donderdagmiddag met je vrienden een redelijke hoeveelheid Amstels zit te drinken.
Je hebt nog maar een paar taken en opdrachten op je agenda staan: snel je literatuurstudie in orde maken, je conclusie afmaken, en een bronvermelding van zeventien pagina's schrijven. Daarna ben je klaar om te gaan! Je kunt die verdomde masterscriptie, waar je bijna een jaar over hebt gedaan, opsturen. Je proeft nu al de vrijheid van het afronden van je studie en je kunt niet wachten om de hele dag op Linkedin te scrollen op zoek naar een goede kantoorbaan – een baan die goed genoeg betaalt om in de stad van je dromen te kunnen blijven, met al je nieuwe internationale vrienden, en bovendien de huur van je appartement binnen de ring te kunnen betalen.
Volgens Iamsterdam, dat je grondig hebt gelezen voordat je naar de Nederlandse hoofdstad verhuisde, ‘is er een rijke waaier van zowel Nederlandse bedrijven als internationale bedrijven, die allemaal willen groeien en bloeien door toptalent uit de hele wereld aan te nemen’. Dus, het zou gemakkelijk moeten zijn, toch?
24 procent
Fast forward naar mei 2022, waar zijn de pas afgestudeerde internationale studenten nu? Hebben ze een baan gevonden in Amsterdam, en zo ja, hoe? Zijn ze teruggekeerd naar hun eigen land? Uit onderzoek van internationaliseringsorganisatie Nuffic blijkt dat 24 procent van de studenten na het afronden van hun studie in Nederland blijft en een baan vindt.
Maar de overgang van student naar werkzoekende is niet de gemakkelijkste. Veel internationals worden verrast door het feit dat ze op veel plekken niet aan de slag kunnen zonder Nederlands te spreken, en voelen zich uiteindelijk gedwongen te vertrekken vanwege het gebrek aan arbeidskansen in bepaalde branches.
Gratis werken
Sally Mason (25) uit Bristol (Engeland), studeerde af met een Master’s of Arts in Literary Studies. Sinds juni 2021 heeft ze twee verschillende banen als serveerster en binnenkort begint ze aan haar tweede stage bij een liefdadigheidsinstelling tegen voedselverspilling. Daar is ze verantwoordelijk voor ‘het promoten van een duurzame levensstijl en mogelijkheden en kennis rond duurzaam leven’. ‘Het is onbetaald, maar ik zag het als een goede gelegenheid om wat werk te doen dat meer met mijn diploma te maken had, zodat ik het op mijn CV kon zetten als startpunt’.
De zoektocht naar een baan is niet gemakkelijk geweest sinds ze in juni 2021 haar masterscriptie inleverde. ‘Ik heb vorig jaar gesolliciteerd voor een stage bij een documentairefestival, maar toen ik solliciteerde hadden ze alle Engelstalige functies al ingevuld. Er was er alleen nog een voor Nederlandssprekenden. Dus ik heb zes maanden de gratis cursus Nederlands bij de gemeente gedaan. Toen ik daarmee klaar was, solliciteerde ik voor dezelfde functie en toen zeiden: “Je ervaring past niet bij deze functie.” Maar vorig jaar kreeg ik te horen dat het wel klopte en dat ik gewoon de Nederlandse taal niet machtig was.’
Volgens Sally hebben de problemen bij de zoektocht naar een baan in Amsterdam te maken met ‘de combinatie van wat ik heb gestudeerd en het feit dat ik geen Nederlands spreek’. ‘Ik heb vrienden die andere dingen hebben gestudeerd en geen Nederlands spreken, en van hen hoor ik dat het in het zakenleven niet echt een probleem is.’
Een goede keuze
Munny Purba (26) en Katie Banks (25) uit Londen (Engeland) zijn twee alumni van de UvA, beiden afgestudeerd met een master in International Development Studies. Ze werken allebei op afstand voor in Engeland gevestigde bedrijven, iets wat veel internationals doen sinds de pandemie. Geen van beiden wil weg uit Amsterdam. ‘We genieten van het leven hier, we hebben vrienden gemaakt en we vinden het hier leuker dan in het Verenigd Koninkrijk.’
Een verbintenis met Amsterdam brengt echter een risico met zich mee. Munny raakte in 2021 haar baan kwijt. ‘Toen ik aan mijn master begon, kreeg ik een baan op afstand voor een op onderwijs gebaseerde liefdadigheidsinstelling in het Verenigd Koninkrijk. Ik heb daar ongeveer elf maanden gewerkt, en toen hebben ze me ontslagen omdat ze wilden dat ik terug zou verhuizen naar het Verenigd Koninkrijk. Dat wilde ik niet.’ Daarna was de zoektocht naar een nieuwe baan turbulent. ‘Ik wist niet wat ik moest doen, ik wist niet of ik hier nog wel zou kunnen blijven wonen, maar gelukkig vond ik al snel een heel flexibele baan op afstand, weer in het Vereningd Koninkrijk.’
Katie moet Amsterdam helaas opgeven. ‘Helaas zal ik Amsterdam eind juli moeten verlaten,’ legt ze uit. ‘Ik ben werkzaam in het Verenigd Koninkrijk en het is een beetje ingewikkeld met de belastingen. Ik zal hier in de nabije toekomst waarschijnlijk dubbele belastingen moeten betalen, wat ik me absoluut niet kan veroorloven.’
Daarnaast vindt Katie werken op afstand vermoeiend: ‘Ik heb het gevoel dat ik mezelf moet motiveren om elke dag te werken, terwijl ik het gevoel heb dat werken op een kantoor makkelijker zou zijn. Ook breng ik veel tijd alleen door, wat ik niet leuk vind’.
In vergelijking hiermee heeft Munny iets meer geluk, want ze denkt dat het bedrijf waarvoor ze werkt haar in Amsterdam laat blijven. ‘Ik denk dat ik met mijn organisatie over een aantal dingen zou moeten praten, maar uiteindelijk zouden ze me hier laten blijven. Het is gewoon een baan op afstand en ze zijn blij dat ik in het Amsterdamse kantoor zit. Ik zou zeker zo lang mogelijk blijven’. Dat zal voor een periode van maximaal vier jaar zijn, vanwege Brexit.
De reden dat Munny en Katie in deze situatie terecht zijn gekomen is dat ‘er in Amsterdam geen banen zijn in ons vakgebied’. Munny legt uit: ‘Veel van onze vrienden zijn vertrokken. Dat is triest, omdat ze niet weg wilden. De concurrentie is gewoon te heftig, bijvoorbeeld voor gender-gerelateerde banen. Als je geen Nederlands spreekt ben je bij de helft van de banen al kansloos.’
Katie is het daarmee eens: ‘Ik heb het gevoel dat het moeilijk is, de sector waarin ik wil werken is behoorlijk competitief. Ik wil in het sociaal onderzoek werken, maar niet in de academische wereld. De functie die ik zou willen hebben, bestaat in Amsterdam niet echt voor internationals. Wel als je Nederlands kunt spreken, maar die functies zijn dus niet voor mij weggelegd.’
Open armen
Hoewel het misschien normaal lijkt dat banen in Nederland Nederlandse taalvaardigheid vereisen, komt het voor veel internationale alumni als een verrassing zodra ze de arbeidsmarkt betreden. Universiteiten in Nederland, zoals de UvA, bieden een breed scala aan studies in het Engels aan, en verwelkomen internationale studenten met open armen. Veel studenten verwachten daardoor dat ze hier hun carrière kunnen opbouwen zodra ze zijn afgestudeerd.
Een oplossing voor dit probleem zou zijn om advies in te winnen bij de universiteit. Maar het lijkt er niet op dat er een plek is waar afgestudeerden terecht kunnen, afgezien van de UvA Job Board.
Helaas is het opbouwen van een netwerk door de covid-pandemie ook nog eens in het gedrang gekomen, legt Sally uit. ‘Ik zeg niet dat het een fout van de universiteit was, maar aanvankelijk werd er geadverteerd alsof er persoonlijk contact zou zijn. Uiteindelijk kon ik door de pandemie niet in contact komen met mensen die soortgelijke carrièreaspiraties hebben als ik. Als mijn opleiding on-campus was geweest, zeg ik niet dat ik sneller een baan zou vinden, maar de zoektocht zou minder stressvol zijn, omdat ik mijn docenten zou hebben ontmoet of met studenten zou hebben gepraat en zou hebben gezien wat zij doen.’
Is het dan volledig hopeloos gesteld met de carrièrekansen van internationals? Zeker niet. Federico De Luca (25) uit Milaan (Italië) studeerde Business Administration aan de UvA. ‘Toen het academisch jaar in september 2020 begon, ben ik meteen naar de de universiteit gegaan op zoek naar een organisatie om me bij aan te sluiten. Ik solliciteerde uiteindelijk bij een studentenconsultancygroepje, en werd onbezoldigd studentconsultant en hoofd marketing. Tegelijkertijd werkte ik bij een Japans restaurant, en deed er ook nog social media marketing voor een app bij.’
Nadat hij in januari nog een stage had afgerond, begon Federico te solliciteren. Met de hulp van een paar connecties uit zijn studietijd, vond hij een baan waar hij zich helemaal op zijn plek voelt. Hij werkt nu als business development representative voor een Amerikaans techsoftwarebedrijf. ‘Ik had een paar vrienden die hier werkten en een van hen verwees me door. Toen heb ik alle sollicitatiegesprekken gevoerd en ben ik in maart begonnen. Ik vind het echt geweldig, de arbeidsvoorwaarden zijn echt goed en het salaris is echt hoog’.
