Nieuwe Folia-columnist: ‘Bullshit-jobs op de UvA kunnen we met één pennenstreek afschaffen’
Hoogleraar Digital Humanities Rens Bod is een van de nieuwe columnisten van Folia. Elke drie weken zal hij wereldleed en klein universitair leed bespreken. Ter introductie van de nieuwe columnist vijf vragen aan Rens Bod.
Rens, je bent de nieuwe columnist van Folia. Wie ben je en wat doe je aan de UvA?
‘Ik ben een alfa-bèta-gamma en dat is geen grap. Ik was tot 2008 hoogleraar kunstmatige intelligentie aan Universiteit van St Andrews in Schotland, waarna ik met een binnengehaalde Vici-subsidie weer ben teruggekomen naar de UvA. Daar werd ik hoogleraar computational & digital humanities (zeg maar Kunstmatige Intelligentie toegepast op de geesteswetenschappen). Ik heb gepubliceerd zowel op het terrein van de alfa-, bèta- als gammawetenschappen (in deze laatste vooral in de cognitiewetenschappen). Sinds 2017 noem ik mij ook academisch activist.’
Wat houdt je vakgebied van de computational/digital humanities & history of humanities precies in?
‘Ik maak computationele modellen voor het analyseren en interpreteren van taal, muziek, literatuur, kunst en geschiedenis. Vooral dit laatste heeft bij mij een grote interesse in de wetenschapsgeschiedenis gewekt. Aanvankelijk hield ik mij hoofdzakelijk bezig met computermodellen voor taal (van taalanalyse tot automatisch vertalen), maar mijn onderzoek waaierde al snel uit naar de computationele muziekwetenschap, de computationele literatuurwetenschap en vooral de zogenaamde “digital history”, waar ook mijn zojuist gepubliceerde open access boek over gaat: World of Patterns.’
Je staat bekend als iemand die de UvA positief kritisch volgt, in het bijzonder als het gaat om kwesties als werkdruk, slechte arbeidscontracten, tijdelijk docentschap et cetera. Hoe kijk je daar nu naar? Is de UvA op de goede koers?
‘In de eerste plaats volg ik het ministerie van Onderwijs, Cultuur & Wetenschappen positief kritisch. In 2017 heb ik WOinActie opgericht omdat ik niet langer kon accepteren dat er wederom werd bezuinigd op de eerstegeldstroom. Binnen de kortste keren had ik een emaillijst van meer dan vijfduizend sympathisanten. We zijn gaan actievoeren, lobbyen, opiniestukken schrijven, openluchtcolleges geven, witte stakingen organiseren, debatten houden, om maar wat te noemen.
Sommige collega’s verklaarden ons voor gek — “protesteren is allemaal vergeefse moeite” — en anderen beweerden zelfs dat er helemaal geen extra geld bij hoefde. Maar na drie paar jaar actievoeren ging Ingrid van Engelshoven, de toenmalige minister van Onderwijs, overstag. Hoewel ze aanvankelijk onze standpunten dus volledig had genegeerd, nam ze ons discours in 2020 over en stelde ze dat er inderdaad een miljard per jaar bij moest in het WO. En dat bedrag is in het huidige coalitieakkoord gerealiseerd.
Er komt 800 miljoen per jaar structureel bij, en 5 miljard voor de komende 10 jaar. Dat is voorlopig dus 1,3 miljard per jaar. En nu praat WOinActie met onder meer het ministerie en de universiteiten over de precieze invulling van die gelden. Dat vinden we moeilijk, want nu moeten we compromissen sluiten. Bij ons staat de kwestie van de veel te grote aantallen tijdelijke docentschappen hoog op de agenda. Daar moeten we echt van af, ook aan de UvA! Maar ook de scheefgegroeide verhouding tussen onderzoek en onderwijs, waarbij de onderwijsdruk steeds meer op het onderzoek parasiteert, moet worden gerepareerd. Het lijkt erop dat dit gaat gebeuren.’
Wat zijn je verwachtingen van de nieuwe minister van OCW Robbert Dijkgraaf? Hoe doet hij het en wat kan beter?
‘Dat zullen we binnenkort te weten komen, waarschijnlijk al bij de aankomende voorjaarsnota. In elk geval is Dijkgraaf een verademing vergeleken bij de vorige minister. Hij weet wat er speelt in het WO, en hij wil echt rust en ruimte bieden. Maar Dijkgraaf heeft het natuurlijk veel makkelijk dan zijn voorganger: hij heeft een ruim budget terwijl van Engelshoven had getekend voor bezuinigingen.’
Welke groot en klein UvA-leed ga je aansnijden in je column?
‘Ik begin mijn eerste column meteen met de bullshit-jobs aan de UvA. Die zouden we met één pennenstreek kunnen afschaffen. Maar ik zal het ook gaan hebben over hoe we een betere universiteit kunnen bewerkstellingen met meer sociale veiligheid en een carrièreperspectief voor iedereen. En vooral zal ik het gaan hebben over het mooiste van de wetenschap – daar zal mijn tweede column al meteen over gaan.’
