Dankzij Baanbrekers moeten eerstegeneratiestudenten ‘het gevoel krijgen dat ze er mogen zijn’
Een aantal jaar geleden voelde Milio van de Kamp als eerstegeneratiestudent zich nog een ‘buitenbeentje’ bij de opleiding interdisciplinaire sociale wetenschap. Nu geeft hij er college en is hij organisator van het programma Baanbrekers, om andere eerstegeneratiestudenten te helpen.
Zijn ouders hadden geen hoger onderwijs genoten, dus voor Milio van de Kamp was de universitaire wereld als eerstegeneratiestudent nieuw. Hij voelde zich soms een ‘buitenbeentje’. Zijn accent, plat Amsterdams, en zijn kledingsstijl waren anders dan die van zijn medestudenten. En wanneer zijn medestudenten spraken over boeken die ze hadden gelezen kende Van de Kamp ze niet.
Tijdens zijn studie is hij al begonnen met nadenken over hoe de universiteit inclusiever kan zijn voor studenten wier ouders niet ook gestudeerd hebben en studenten die uit een niet-traditioneel milieu komen. Als docent startte hij het Baanbrekersprogramma, om eerstegeneratiestudenten een thuisgevoel te geven op de universiteit. Vorig jaar ging het van start.
Wat is het Baanbrekersprogramma?
‘Het Baanbrekersprogramma wil eerstegeneratiestudenten bij ISW een plek geven binnen de opleiding. Het is vorig jaar van start gegaan en zo’n vijfendertig eerstegeneratiestudenten doen mee. We komen eens in de maand samen voor activiteiten zoals workshops, bijvoorbeeld een workshop waarbij oud ISW-studenten vertellen over wat voor werk ze nu doen.
De maandelijkse bijeenkomsten die wij organiseren zijn het ankerpunt. Daarbuiten is er voor de studenten zelf ruimte om activiteiten te organiseren. Op die manier zorgen we ook voor talentontwikkeling. We geven studenten de mogelijkheid om hun organisatievaardigheden verder te ontwikkelen door ruimte te geven om het Baanbrekersprogramma ook deels zelf in te richten. Zo heeft een student bijvoorbeeld een workshop gegeven over zelfliefde en meditatie. Het is mooi om te zien dat er veel betrokkenheid van studenten zelf komt. Ze willen dat het Baanbrekersprogramma een mooi en groot project wordt.’
Hoe ben je op het idee gekomen?
‘De kiem van het programma is gelegd toen ik onderzoeksmethoden kreeg van Anouk Kootstra tijdens mijn studie. Zij is nu nog steeds docent ISW. Aangezien zij zelf ook eerstegeneratiestudent was, raakten we aan de praat over hoe de opleiding inclusiever kan zijn voor studenten zoals wij. Aan het begin van de studie zat ik bijvoorbeeld nog erg in de fase dat ik twijfelde of ik het wel kon. Ik had daarvoor een tumultueuze schoolcarrière gehad, want ik ben begonnen op het vmbo.
Toen ik begon met studeren ging het inhoudelijk goed, maar ik had niet echt binding met de studie. Ik had wel een handjevol vrienden gemaakt, maar na colleges ging ik ook gelijk naar huis. Ik kon nooit verklaren waarom ik me niet thuisvoelde bij de opleiding, want ik ben een witte heteroseksuele cisgender man, dus ik val niet direct in een benadeelde positie. Tijdens de opleiding leerden we over klassenongelijkheid via denkers zoals Pierre Bourdieu, en toen vielen de puzzelstukjes in elkaar. Ik kwam uit een ander sociaal milieu dan mijn medestudenten, en daardoor voelde ik me zo.’
Wat levert het programma studenten op?
‘Ik denk dat het belangrijkste zelfvertrouwen is, en het gevoel dat ze er mogen zijn. Ook al hebben ze een niet-traditionele achtergrond, ze zijn welkom en waardevol, dat hebben we met dit programma proberen uit te dragen. En vooral het aspect dat ze waardevol zijn gaat in mijn optiek verder dan de deuren openen. We hebben mensen van verschillende achtergronden nodig om wetenschap te laten functioneren. Mensen met een niet-conventionele achtergrond hebben een andere visie. Als je onderzoek doet, en je kijkt vanuit een ander perspectief, dan kun je tot nieuwe en unieke inzichten komen.
Daarnaast zie ik ook dat het Baanbrekersprogramma er indirect voor heeft gezorgd dat studenten nieuwe vrienden hebben gemaakt en erkenning hebben gevonden. Deze kleine dingen maken het student-zijn toch fijner.’
Hoe wil je het de komende jaren gaan ontwikkelen?
‘Ten eerste willen we het programma uitbreiden binnen de opleiding. Zo willen we door de invoering van een buddyprogramma de Baanbrekers ook aantrekkelijk houden voor ouderejaars, hierbinnen kunnen zij dan eerstejaars begeleiden. Daarnaast zijn we druk bezig met het uitbreiden van het programma naar andere studies. We proberen het programma altijd aan te passen aan de studie zodat we een van de belangrijkste aspecten van de Baanbrekers, binding met de studie, kunnen bewerkstelligen. Momenteel zijn we druk bezig met onze eerste uitbreiding, naar de bachelor sociologie. Verder zijn we op zoek naar andere studies die interesse hebben in ons programma’.
Milio van de Kamp is afgelopen week genomineerd voor de titel UvA Docent van het Jaar 2022.
