Voormalig UvA-docent homo- en lesbische studies Gert Hekma overleden
Icoon van de homo-, lesbische, queer- en seksstudies Gert Hekma is op dinsdag 19 april plotseling overleden. Hij was meer dan dertig jaar verbonden aan de UvA als docent en onderzoeker en een bekende verschijning in de Amsterdamse en internationale homowereld.
In zijn woonplaats Amsterdam is oud-docent homo-, lesbische-, queer- en seksstudies Gert Hekma overleden. Via verschillende sociale media heeft zijn man Mattias Duyves vanochtend laten weten dat Gert gisteren plotseling thuis aan de Oudezijds Voorburgwal overleed. Gert Hekma is 71 jaar geworden.
Antropoloog en socioloog Gert Hekma (Bedum, 1951) was vanaf 1984 tot aan zijn pensionering in 2017 het universitair boegbeeld van de homo- en lesbische gemeenschap. Als homo-activistisch student in de jaren zeventig maakt hij zijn homoseksuele ontwikkeling door bij de ‘Rooie Flikkers’, een actie- en pressiebeweging waarvan de leden niet alleen zichzelf, maar ook de samenleving als geheel van het heteronormatieve denken wilde verlossen.
Markies de Sade
Die opvatting was later ook terug te vinden in zijn onderzoek en in het onderwijs dat hij gaf aan de UvA. Geliefd bij veel studenten, vaak een pain in the ass van collega-wetenschappers en bestuurders vanwege zijn soms controversiële uitlatingen, opvattingen en publicaties over (homo)seks in alle gedaanten.
Zo kwamen tijdens het symposium ter gelegenheid van zijn afscheid thema’s aan de orde als ‘Male Prostitution 1900-1950’, ‘Fags and Whores – between Slut Shaming and Homophobia’ en ‘The democratic darkroom. Pleasures and risk in Amsterdam’s gay sex scene’. Ook was hij gefascineerd door de ideeën van de achttiende-eeuwse libertijnse markies De Sade, naamgever van het sadisme. ‘De Sade was een filosoof die heel anders over de Verlichting dacht dan iemand als Voltaire. De Sade was vóór sodomieten, vóór vrouwen die zin in seks hebben en vóór zelfbevrediging,’ zei hij in een interview met Folia ter gelegenheid van zijn pensionering.
Marginale wetenschap
Lang niet iedereen in ‘de normatieve heterowereld van de UvA’ was het de afgelopen dertig jaar met hem eens, zegt hij. Neem zijn stellingname over pedofilie. Die wordt in het huidige tijdsgewricht door velen binnen en buiten de UvA als controversieel beschouwd, maar hij dacht daar anders over. ‘Relaties tussen volwassenen en kinderen worden meestal gezien als misbruik door de volwassene, maar het zijn soms juist de jongeren die het initiatief nemen.’ Het leidde ertoe dat hij in de laatste jaren van zijn werkzame leven enigszins in de marge van de wetenschap terecht was gekomen.
Hekma vond dat zelf eigenlijk niet erg, want een marginale houding hoorde volgens hem inherent te zijn aan de academische, onderzoekende wereld. ‘Ik houd van de marginale wetenschap, want vanuit de marge komt de vernieuwing.’
De wereld zoals die zich in die jaren aandiende was in zijn ogen in hoge mate terug bij af. Terugkijkend op zijn UvA-leven zei hij in 2017: ‘Wat is iedereen preuts en braaf geworden.’ Hekma kwakkelde al enige tijd met zijn gezondheid nadat hij een paar jaar geleden werd getroffen door een hersenbloeding.
