Studeren met autisme: ‘Als ik in een drukke trein naar de universiteit ga, heeft dat direct gevolgen’
Deze week is de Autismeweek. Hard nodig, vinden experts, want veel organisaties weten nog niet goed hoe ze met mensen met autisme moeten omgaan. ‘Ik heb af en toe extra uitleg nodig, maar dan zegt een docent “dat het al uitgelegd is”.’
‘In mijn ervaring is het typische beeld van iemand met autisme een witte, hoogopgeleide man,’ zegt student Maddy Vangangelt (27, interdisciplinaire sociale wetenschap). ‘Maar zoveel meer mensen hebben autisme, zoals ik als vrouw.’ Ook ziet Vangangelt dat er veel misvattingen zijn op sociale media over autisme, bijvoorbeeld de misvatting dat mensen met autisme niet kunnen communiceren. ‘Ik kreeg een bericht van iemand die zei dat ik niet duidelijk over autisme kan praten, omdat ik autisme heb en dus niet goed kan uitleggen. Dat is heel krom.’
Hilde Geurts is UvA-hoogleraar klinische neuropsychologie en werkzaam voor het Dr. Leo Kannerhuis (centrum voor autisme). Zij doet veel onderzoek naar autisme en vindt dat het beeld van autisme diverser mag. ‘In de media is het beeld van mensen met autisme vaak eenzijdig.’ Net zoals student Vangangelt ziet Geurts dat het typische beeld van iemand met autisme een man is, en dat heeft gevolgen. ‘Vrouwen die autistisch zijn gedragen zich ogenschijnlijk heel sociaal. Ze camoufleren hun autisme. Dat kost hen ontzettend veel energie.’
Het stereotiepe beeld van iemand met autisme heeft ook andere gevolgen. Zo ziet Geurts dat het beeld over mensen met autisme vaak is dat ze niet empathisch zijn, en egoïstisch. Maar dat is een misvatting, want er zijn veel mensen met autisme die juist overgevoelig zijn voor emoties van anderen, vertelt ze.
Studeren en autisme
Voor Vangangelt heeft autisme veel invloed op haar dagelijkse leven omdat haar prikkelverwerking anders is dan bij andere studenten. ‘De manier waarop mijn brein werkt is heel anders. Ik ruik, zie en hoor anders dan mensen zonder autisme. Als ik in een drukke trein naar de universiteit ga, heeft dat direct invloed op hoeverre ik me kan concentreren tijdens colleges, omdat ik de prikkels in mijn omgeving dus anders verwerk.’
Vangangelt vindt het ook lastig om haar concentratie te houden bij stof die ze niet interessant vindt. Daarnaast verwerkt ze lesstof het best als ze er zelf mee aan de slag kan gaan. Met kleine groepjes literatuur bespreken werkt voor haar daarom heel goed. Bij hoorcolleges of klassikale besprekingen in de werkgroepen kan ze juist slecht haar aandacht erbij houden.
Volgens Vangangelt gaan sommige docenten goed en anderen minder goed om met haar autisme. ‘Vanwege mijn autisme heb ik af en toe extra uitleg nodig. Als ik hier naar vraag dan zegt een docent soms “dat het al uitgelegd is”.’
De combinatie aan obstakels die Vangangelt ervaart vanwege haar autisme hebben er volgens haar mede voor gezorgd dat ze ondanks haar leeftijd nog steeds bezig is met haar bachelor. Haar studiecarrière was dan ook atypisch. ‘Ik ben begonnen op het vwo, maar ben overgestapt naar de havo omdat de manier van lesgeven op de middelbare school bij mij totaal niet werkte. Toen ben ik mbo gaan doen, en daarna heb ik twee keer het eerste jaar van een hogeschool gedaan. Uiteindelijk ben ik vier jaar geleden doorgestroomd naar de universiteit. Deze opleiding rond ik waarschijnlijk dit jaar af.’
Maatwerk
Volgens Elke van Doorn, manager advies bij het expertisecentrum inclusief onderwijs (ECIO), zijn er veel aannames over autisme binnen het onderwijs: ‘Dan zegt een instelling: “Iemand heeft autisme, dus diegene heeft dit en dit nodig.” Alleen autisme is een spectrum. Elke vorm van autisme uit zich bij iedereen weer op een verschillende manier, dus scholieren en studenten zijn ook gebaat bij verschillende vormen van hulp. Sommige studenten op het autismespectrum kunnen gebaat zijn bij mondelinge toetsvormen, waar anderen meer hulp nodig hebben bij plannen en ondersteuning.’ Juist daarom is een Autismeweek belangrijk, zegt Van Doorn.
‘Ga met de student in gesprek over waar diegene tegenaan loopt en denk mee in mogelijkheden,’ geeft Van Doorn mee. ‘Kennis over het autismespectrum kan bijdragen aan het verminderen van vooroordelen en aannames. Juist omdat het een breed spectrum is, is het belangrijk om oog te houden voor diversiteit en je bewust te zijn dat niet elke persoon met autisme hetzelfde is.’
