Slechts 23 studenten meldden zich aan voor Dry January van IkPas
Zes universiteiten en hogescholen, waaronder de UvA, doen mee aan de Dry January-campagne van IkPas. Van die zes universiteiten en hogescholen — gezamenlijk goed voor 205.000 studenten — hebben slechts 23 studenten zich aangemeld. Zijn studenten tijdens de coronacrisis te gehecht geraakt aan alcohol?
Er waren plannen om een grootschalige campagne op te zetten op onder andere de campus van de UvA, maar corona gooide roet in het eten, vertelt IkPas-campagneleider Martijn Planken. ‘Door de lockdown was er niemand, dus overal posters hangen had weinig zin. Ook online waren de mogelijkheden beperkt, want niet iedereen leest de nieuwsbrief. De vraag was dus of de boodschap over zou komen.’
De boodschap lijkt niet echt over te zijn gekomen, maar dat lag volgens Planken in de lijn der verwachting. ‘We willen er een traditie van maken, dan moet je ergens beginnen. We dachten niet dat we meteen duizenden studenten binnen zouden halen, maar we wilden hen laten proeven aan het concept, zodat we volgend jaar écht goed voorbereid zijn.’
De herhaaldelijke lockdowns kunnen ervoor hebben gezorgd dat mensen een houding hadden van: ‘Ik ga me dit niet óók nog laten afpakken,’ denkt Planken. ‘Tijdens corona zit je veel thuis, verveel je je makkelijker en kunnen de muren op je afkomen. Daardoor kun je vaker gaan drinken.’
Student theaterwetenschap Duncan Plas (25) beaamt dat. ‘In deze tijden moet je elke kans om te drinken toch aangrijpen? Er is zo weinig te doen, je kunt niet naar de kroeg, en dan ga je jezelf ook nog eens weerhouden van die paar etentjes met vrienden om een wijntje te drinken? Nee. Als je wil drinken dan drink je, en als je niet wil drinken dan drink je toch niet, daar heb je geen Dry January voor nodig.’ Het hele concept van Dry January snapt hij niet zo. ‘Ik heb vrienden die elk jaar meedoen en dan stipt op 1 februari shotjes staan te doen in de club. Heeft het dan zin?’
Cocaïneprobleem
Duncan drinkt wel ‘exponentieel minder’ dan voor de coronacrisis. Voorheen stond hij drie à vier avonden per week te werken in de kroeg en dronk soms meerdere keren per week tien glazen alcohol op een dag. Nu dronk hij voor het laatst met nieuwjaar. ‘Ik vraag me steeds vaker af waar ik het eigenlijk voor doe. Als ik met vrienden ben en we gaan toch niet naar de gedver, waarom zou ik dan wel drie of vier bier drinken?’
Hij verwacht dat het verschil in drankgebruik wel blijvend is. ‘Ik denk dat ik mijn momenten beter ga kiezen. Nu maak je vaker wandelingetjes of ga je koffie drinken, dat hou ik er wel in. Ook het financiële aspect is een ding; voorheen gooide ik elk weekend honderd of honderdvijftig euro stuk aan uitgaan. Nu heb ik dat bedrag gewoon op mijn rekening staan. Maar als de kroegen nu weer opengaan ga ik er meteen heen, want ik mis de gekkigheid. Bovendien werk ik in de horeca, en daar hoort alcohol er ook bij.’
Zijn drankgebruik van voor de crisis vond hij niet problematisch. ‘Ik ben geen alcoholist, ik drink ook niet in mijn eentje. Dan vind ik een kop thee beter.’ Ook om hem heen ziet hij niet per se veel problematische gevallen. ‘Er zijn mensen bij wie het al heel lang een probleem is, maar dat is een hele kleine minderheid. Ik zie eerder een cocaineprobleem om me heen.’
Niet meer elke dag
Student interdisciplinaire sociale wetenschappen Wini Wildervanck (23) deed mee aan Dry January maar stopte na vier dagen. ‘Ik had de regel om een dag in het weekend te drinken, maar toen werd dat een doordeweekse dag. De volgende dag zou ik ook weer mensen zien met wie ik wilde drinken dus toen gaf ik het op.’ Die vier dagen brachten haar wel iets op. ‘Ik heb nu vaker dagen dat ik geen alcohol drink. En in die vier dagen zonder alcohol sliep ik opeens heel lang. Ik slaap beter als ik niet drink, maar uiteindelijk drink ik toch liever een drankje.’
Wini drinkt zo’n vijf dagen per week. ‘Meestal is dat drie glazen per avond, al was dat voor Dry January meer. Ik ben ook meer gaan drinken tijdens corona, want er is weinig leuks te doen en het makkelijkst is een avondje gezellig een drankje doen. Het is gewoon een bummer dat je zo weinig kan doen.’
Zorgen over haar drankgebruik heeft ze niet. ‘Misschien is het veel voor de gemiddelde mens, maar niet voor de gemiddelde student. Om me heen zie ik ook niet dat veel mensen lijden onder hun alcoholgebruik. Volgens de UvA zijn er veel studenten die dat wel doen, dan is het goed dat ze er iets aan proberen te doen. Maar voor mijzelf is het geen probleem. Ik functioneer nog steeds, ook als ik minder slaap en brak ben.’
Masterstudent Chemistry en lijsttrekker van bierpartij Slaafs Daan Jellema (23) vindt een alcoholbeleid vanuit de universiteit sowieso onzin. ‘Een maandje niet drinken doe ik liever uit eigen overwegingen dan om zo’n campagne. Al doet de UvA het nog relatief positief. In Utrecht mag bier op de campus sowieso niet meer, hier snappen ze tenminste dat het onderdeel is van het studentenleven, ze willen alleen niet-drinken meer normaliseren.’
Eigen verantwoordelijkheid
Daan geeft de beurs die hij krijgt voor zijn lidmaatschap van de studentenraad uit aan gratis bier voor zijn partij. ‘Bier is gezellig, leuk, het verbindt mensen.’ Maar het is niet zo dat hij extreem veel drinkt. ‘Ik hoef niet altijd bier op te hebben of aangeschoten te zijn. Soms drink ik drie keer per week, soms een paar weken niet. Ik ben beter in bier weggeven dan bier drinken.’
De universiteit moet zich er in ieder geval niet mee bemoeien, vindt hij. ‘Ik vind alcoholbeleid een beetje kinderachtig en ik heb niet het idee dat het ervoor zorgt dat mensen stoppen met drinken. We zijn volwassen, we hebben gewoon onze eigen verantwoordelijkheid ervoor.’
Minder drinken
Volgens Jolien Dopmeijer, hoofdonderzoeker Studentenmonitor van Trimbos is het gemiddelde drankgebruik van studenten tijdens de coronacrisis afgenomen. 39 procent van de studenten geeft aan dat hun drankgebruik hetzelfde is gebleven, bij 45 procent is het afgenomen en bij 16 procent is het toegenomen. Toch staat Dopmeijer niet te juichen. ‘Er zijn nog steeds veel overmatige en zware drinkers onder studenten. Als we de vragenlijst zouden gebruiken die we voor niet-studenten gebruiken om alcoholgebruik te onderzoeken, zou 80 tot 90 procent van de studenten in de categorie risicovol of problematisch drinker vallen.’
Het motief voor jongeren om te drinken is vooral sociaal, vertelt Dopmeijer. Weinig studenten geven aan drank als coping mechanisme te gebruiken, maar dat zegt niet alles, want overmatige gebruikers zijn zich niet altijd bewust van de ernst van hun probleem. ‘Vooral in de studentencultuur is dat een ding: het valt niemand op als je veel drinkt, want bijna iedereen drinkt. Maar als je merkt dat je je gaat isoleren om te drinken, of de hoeveelheid en frequentie lopen uit de klauwen, of je drinkt alcohol om redenen die niet sociaal zijn, dan moet je actie ondernemen,’ aldus Dopmeijer.
Huisfeestjes
Het is niet bekend onder welke groep studenten alcoholgebruik is toegenomen tijdens de coronacrisis. ‘Vermoedelijk zijn de studenten die het erg moeilijk hebben tijdens de lockdown meer gaan drinken,’ zegt Dopmeijer. ‘Maar we weten dat in normale tijden vooral studenten die zelfstandig wonen veel drinken, en ook bijvoorbeeld internationale studenten gemiddeld zwaardere drinkers zijn dan Nederlandse. Het zou kunnen dat die studenten nóg meer zijn gaan drinken door de toename van huisfeestjes. Eerst gingen ze misschien drie keer per week stappen, nu is er elke dag wel ergens een huisfeestje.’
