Niks meer missen?
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief!
Foto: Sija van den Beukel
actueel

De medewerkers achter UvA Fossielvrij hielpen een olietanker van koers veranderen

Henk Strikkers,
15 december 2021 - 10:01

Dit jaar kent Folia de titel UvA’er van het Jaar toe aan Nathan van Kleij, Bruno Bottega Pergher, Lucille Hegger, Mathijs Boom, Peter Roessingh, Marloes van Wagtendonk, Tim Verlaan & George Blaustein. Zij vormen tezamen UvA Fossielvrij, dat strijdt voor een fossielvrij pensioen voor academici.

Sommigen zullen er een manifestatie van het Butterfly Effect in zien: een vlinderslagje op de ene plek dat op een andere plek grote gevolgen kan hebben. Wij zien er eerder een voorbeeld van uitmuntende timing in.

 

Dit achttal gaf blijk van een extreem goed gevoel voor timing, en verdient bovendien een pluim voor het geweldloze verzet waarmee ze haar doel bereikte. Onze UvA’ers van het Jaar zijn de acht medewerkers achter UvA Fossielvrij: Nathan van Kleij, Bruno Bottega Pergher, Mathijs Boom, Lucille Hegger, Peter Roessingh, Marloes van Wagtendonk, Tim Verlaan & George Blaustein.

 

Zij bereikten waarvoor tientallen UvA’ers al jaren streden: een schoon pensioen. Het Algemeen Burgerlijk Pensioenfonds, ’s lands grootste pensioenfonds waar iedere universitaire medewerker verplicht spaart voor zijn oude dag, stopte met haar investeringen in de fossiele industrie.

‘Ons belang is dat wij een leefbare wereld willen behouden. Daarom willen wij een fossielvrij en een schoon pensioen’

Onze UvA’ers van het Jaar zijn niet de eerste die de universiteiten onder druk probeerden te zetten om het pensioenfonds te laten stoppen met investeringen in de fossiele industrie. Al in mei 2013 vroegen de Students For Sustainability Amsterdam met een ludieke actie aan het college van bestuur om ‘de koolstofbubbel door te prikken’. Voormalig vicevoorzitter Paul Doop kondigde direct aan ‘het op de agenda te zetten’ bij de Vereniging van Universiteiten. Er veranderde niets.

 

Sindsdien bleven studenten en medewerkers bij tijd en wijle aandacht vragen voor de manier waarop hun appeltje voor de dorst groeide. Masterstudenten Christina Marigliano en Tim van Dijk van UvA Fossil Free deden het in 2017. ‘De UvA heeft met haar publieke functie een morele plicht om de studenten die ze opleidt in een gezond klimaat oud te laten worden,’ schreven ze. Er veranderde niets.

 

Dit voorjaar steken acht UvA-medewerkers de koppen bij elkaar. Het zijn mensen van allerlei allooi, ze werken op verschillende campussen, ze komen van verschillende faculteiten en verschillende diensten. Het zijn historici, biebmedewerkers, biologen, maar allemaal met hetzelfde doel: een schoon pensioen. De manier waarop ze dat willen bereiken? Een petitie. ‘Ons belang is dat wij een leefbare wereld willen behouden. Daarom willen wij een fossielvrij en een schoon pensioen,’ zegt bioloog Bruno Bottega Pergher op de dag van de lancering.

De acht van UvA Fossielvrij hebben aangetoond dat je een olietanker van koers kunt doen veranderen

Alsof de duvel ermee speelt kondigde de Vereniging van Universiteiten op dezelfde dag aan een ‘adviescommissie’ in te stellen die het verfoeide Algemeen Burgerlijk Pensioenfonds moest leren hoe het verantwoord kon beleggen. Was dit de allereerste verschijning van het Butterfly Effect? Was dit het teken van een grootse timing?

 

Twee weken later werden UvA’ers door de politie uit het kantoor van de pensioenmoloch gesleept. Ze hadden de lobby bezet om af te dwingen dat het fonds zou stoppen met fossiele investeringen en weigerden te vertrekken.

 

Eind oktober was het zover: de petitie had 1.100 ondertekeningen – geen misselijk aantal als je weet dat de UvA ongeveer 5.500 medewerkers heeft. Het was tijd om de petitie aan te bieden, mailde Nathan van Kleij. ‘Wat UvA Fossielvrij betreft is er natuurlijk maar een oplossing: ABP moet stoppen met investeren in fossiele industrie. Wij willen dat de UvA dit standpunt dan ook actief inneemt, druk uitoefent op ABP en zich niet verschuilt achter commissies.’

‘Hoewel wij trots zijn op de handtekeningen is de olietanker niet door ons van koers gewijzigd’

Hoewel de overhandiging ondanks de coronamaatregelen door zou gaan, bleek het niet meer nodig. Op 26 oktober, zes dagen voor de geplande overhandiging – timing, iemand? –, kondigde het ABP met veel bombarie aan te stoppen met investeringen in de fossiele industrie. ‘Onze deelnemers maken zich zorgen over klimaatverandering,’ zei bestuursvoorzitter Corine Wortmann. ‘En de effecten die dat heeft op ons weer en op ons leven. Dat heeft ook bijgedragen aan deze stap.’

 

Zelf blijven de medewerkers van UvA Fossielvrij bescheiden over hun bijdrage. ‘Hoewel wij trots zijn op de handtekeningen is de olietanker niet door ons van koers gewijzigd. Dat komt ABP Fossielvrij toe, die onvermoeid en met gigantische inzet dit heeft bewerkstelligd, met behulp van de vele lokale initiatieven zoals de “Ik wil een schoon pensioen”-actie van werknemers van de Gemeente Amsterdam, en actiegroepen bij andere universiteiten, waaronder de onze,’ zegt Nathan van Kleij. ‘Het is een gezamenlijk resultaat, maar met ABP Fossielvrij verreweg als belangrijkste aanjager.’

 

Ze willen maar zeggen: ze waren niet de enige, zelfs niet op de UvA. Docenten Disa Sauter en Loek Spitz schreven opiniestukken, student Rosa van der Laag was een van de mensen die Shell voor de rechter sleepten, maar UvA Fossielvrij heeft constant en met succes aandacht gezocht voor de vieze investeringen van het pensioenfonds.

 

De acht van UvA Fossielvrij hebben, met hun doorzettingsvermogen, hun geweldloze protest en hun kunde om mensen te mobiliseren, aangetoond dat je een olietanker van koers kunt doen veranderen.