Niks meer missen?
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief!
Foto: Archief Alice Grasveld
actueel

Acta-promovenda in de bres voor duurzame tandenborstels en tandpasta

Dirk Wolthekker,
19 november 2021 - 08:58

Een paar jaar geleden won Alice Grasveld de AUV-Alumniprijs voor haar mondzorgprojecten bij arme kinderen in Afrika. Inmiddels is ze bij Acta promovenda preventieve tandheelkunde en wil ze meer. ‘Bij Acta heb ik er voor gezorgd dat er nu ook bamboe tandenborstels in de mondzorgautomaat zitten.’

Alice, een paar jaar terug won je de AUV Alumniprijs voor je project Healthy Teeth Challenge. Borduurt je promotieonderzoek hierop voort?

‘In zekere zin wel, al heb ik mijn project nu uitgebreid naar andere landen. Voor de Healthy Teeth Challenge werkte ik aan de verbetering van de mondzorg bij kinderen in Zuid-Afrika. Voor mijn promotieonderzoek heb ik daar kinderen in Kenia én in de Haagse Schilderswijk aan toegevoegd. Het is participatief actieonderzoek waarbij ik probeer een duurzame vorm van samenwerking op te zetten tussen mondzorgverleners en schoolkinderen in achterstandswijken. Daarbij wil ik kinderen ook bewust maken van duurzaamheidsaspecten rond mondzorg. Ik heb mijn eigen stichting The Healthy Teeth Foundation opgericht en word onder meer gesteund door bedrijven die duurzame tandartsproducten maken.’

‘Uit onderzoek is gebleken dat 65 procent van de ecologische footprint van een tandartspraktijk wordt veroorzaakt door reisbewegingen van personeel’

Is verduurzaming een thema dat ‘leeft’ onder tandartsen?

‘Het is best wel een hip thema aan het worden en mede daardoor zijn er steeds meer tandartsen die duurzaam willen werken. Zelf ben ik mondhygiënist, maar duurzaamheid wordt in de hele mondzorgsector steeds belangrijker gevonden, niet alleen onder jonge tandartsen en mondhygiënisten, maar in de volle breedte en ook internationaal. Sustainable dentistry is echt in opkomst. De brancheorganisaties van tandartsen, mondhygiënisten en tandprothetici besteden veel aandacht aan bewustwordingscampagnes om patiënten een duurzame behandeling te geven en de mondzorgpraktijk duurzaam te laten werken.’

 

Wat moet er gebeuren in de tandartsenpraktijk om duurzaam te werken?

‘Tandartsen en mondhygiënisten kunnen heel veel doen en doen vaak ook al veel, maar het probleem is vaak dat plastic schoon en hygiënisch is en het alternatief – papier – vaak veel minder en ook weer leidt tot afval. De afzuigslang die je als patiënt in je mond krijgt is vaak van plastic. Het instrumentenblaadje bij de stoel is ook van plastic, dat zou ook van papier kunnen. De mondspoelbekertjes: lang nog niet allemaal van papier. Het papieren afsprakenkaartje: niet nodig, gewoon digitaal. Of duurzame praktijkjassen die eerlijk worden gemaakt. En dan heb ik het nog niet over LED verlichting, zonnepanelen en afvalscheiding. Dat kan allemaal bijdragen aan een duurzame praktijk. Uit onderzoek is bovendien gebleken dat 65 procent van de ecologische footprint van een tandartspraktijk wordt veroorzaakt door reisbewegingen van tandartsen, mondhygiënisten en patiënten. Daar moet je dus ook nog over nadenken.’

 

Wat kun je als consument doen aan duurzame mondzorg?

‘Er is inmiddels een hele commerciële bamboebeweging die toiletartikelen verkoopt of produceert op bamboebasis. Daartoe behoren bijvoorbeeld bamboekammen, bamboescheermesjes en bamboewattenstaafjes, maar ook bamboetandenborstels, tandenragers van bamboe en duurzame tandenpoetspillen op houtskoolbasis. Bij de traditionele tandenborstels en tandpasta wordt nu nog veel plastic gebruikt en die dragen dus bij aan de plastic soep in de oceanen. Ik heb wel eens gelezen dat het vijfhonderd jaar duurt voordat een plastic tandenborstel is verteerd. Daar moeten we dus vanaf.’

‘De grote producenten op het gebied van elektrische tandenborstels maken nu nog plastic opzetborsteltjes, maar het is goed als die in de toekomst van bamboe zouden worden’

Ik zie nooit bamboetandenborstels in een winkel.

‘Dat is ook het probleem. Ze worden in wat gespecialiseerde biologische (online) winkels verkocht, maar ze moeten natuurlijk ook bij de gewone supermarkt in de schappen liggen. Zie ze daar maar eens te krijgen, want duurzame mondzorg is nu nog erg duur, letterlijk. Neem een duurzame tandenborstel van bamboe. Die kost al snel €2,50. Dat is zomaar twee keer zo duur als een gewone plastic tandenborstel. Duurzame tandpasta van hetzelfde laken een pak. Die plastic tubes kunnen qua ecologische footprint echt niet meer, maar het alternatief is veel duurder: er worden inmiddels tandenpoetspilletjes in glazen potjes verkocht. Maar zo’n klein potje kost wel zeven of acht euro. Dat is voor een gemiddeld huishouden veel te duur.’

 

Bamboe groeit bovendien niet in grote hoeveelheden in Nederland.

‘Precies. Die tandenborstels moeten dus elders worden geproduceerd en worden vervoerd met vliegtuig of zeecontainer. Bovendien: een bamboe tandenborstel heeft nog steeds plastic haren, het is alleen het handvat dat van bamboe is, de rest niet. Vroeger werden nog wel eens dierenhaartjes gebruikt, maar die zijn niet hygiënisch en bovendien loop je het risico op commentaar van dierenactivisten. Toch vind ik de bamboe tandenborstels veel beter dan het traditionele alternatief.’

 

En dan nog: wie poetst er nog met een tandenborstel? Iedereen poetst toch elektrisch?

‘Lang niet iedereen poetst elektrisch, zeker niet in achterstandswijken. Maar wat voor gewone tandenborstels geldt, geldt ook voor elektrische tandenborstels: we moeten de grote winkelketens en fabrikanten meekrijgen. De grote producenten op het gebied van elektrische tandenborstels maken nu nog plastic opzetborsteltjes, maar het is goed als die in de toekomst van bamboe zouden worden. Het is niet eenvoudig om die omslag te maken, maar we zullen wel moeten. Het gaat niet goed met de wereld.’

 

Hoe duurzaam ben je zelf in de mondhygiënistenpraktijk?

‘De eigenaren van de praktijk waar ik werk proberen zo veel mogelijk plastic te vermijden en weinig papier te gebruiken. We doen veel digitaal, hebben LED verlichting, gebruiken steeds minder plastic bekertjes en houden de verwarming in de gaten. Er zijn overal en altijd wel stapjes te zetten.’

 

Je doet promotieonderzoek bij Acta. Is dat een duurzame faculteit?

‘Het begint te komen en ik heb er bij Acta wel voor gezorgd dat er nu ook bamboe tandenborstels in de mondzorgautomaat zitten.’

Lees meer over