Binnenkijken in Hotel Mokum: ‘We hopen anderen te inspireren hetzelfde te doen’
Schotten voor de kozijnen, afgebladderde witte verf op de gevel en stof op de beslagen ruiten. Twee jaar geleden checkten de laatste hotelgasten uit bij Hotel Marnix. Maar half oktober kraakte een groep van twintig studenten, kunstenaars, dichters, schrijvers en andere vrijdenkers het pand aan de Marnixstraat. De nieuwe naam: Hotel Mokum.
Hoewel het voor elke voorbijganger duidelijk was dat voormalig hotel Marnix leegstond, wisten de krakers niet wat ze zouden aantreffen. Het pand bleek volledig gestript. Alle overblijfselen van hotel Marnix, dat in 2019 z’n deuren sloot voor renovatie, waren volledig weggeveegd. Alle tussenmuren waren eruit gesloopt, waardoor nog slechts kolossale ruimtes overgebleven waren. Charmante bakstenen muren kwamen tevoorschijn, evenals oude houten balken en vloeren. Alles is bedekt onder een dikke laag stof, maar met een beetje wils- en verbeeldingskracht is de schoonheid van de ruimte niet te missen. Zes verdiepingen hoog reikt het pand, met grote ramen die uitkijken over de Marnixstraat, de trambanen, de grachten en, nog hoger, over het silhouet van de binnenstad.
Filosofiestudent Luana (22) en grafisch ontwerper Victor* (25) laten trots zien wat ze al voor elkaar gekregen hebben. De begane grond is omgetoverd tot wat dienst doet als woonkamer. Er is een keuken geïmproviseerd, met waterkoker, koffiepot, magnetron en koelkast. Een fornuis is nergens te bekennen. Allerhande banken, stoelen en tafels zijn gedoneerd door sympathisanten, evenals zakken met kussens en lakens. Achterin de enorme ruimte is een wc gecreëerd, met schotten eromheen voor de nodige privacy. Geluidsdicht zal het niet zijn, maar een wc is überhaupt al heel wat, want stromend water was er niet. Met een ladder klim je naar de eerste verdieping – blijkbaar is de normale trap eruit gesloopt – en vanaf daar kun je met de gewone trap verder. We worden vriendelijk verzocht te kijken waar we lopen, want de vloer is bezaaid met grote en kleine gaten die achtergelaten zijn door bouwvakkers.
Ongenode gasten
De krakers hadden verwacht hier niet meer te zijn. Op 16 oktober, tijdens de optocht van actiegroep ADEV (Amsterdam Danst Ergens voor), vond hun ‘openbaring’ plaats: ze lieten de banner vallen met ‘Pak Mokum terug’. ‘Omdat er heel hard gehandhaafd wordt op krakers en de politie geen mededogen toont, hadden wij verwacht er toen al uitgezet te worden,’ vertelt Luana. Maar ze werden met rust gelaten. ‘Met die stoet liepen ook krakers mee, die bereid waren ons een handje te helpen als de politie zou binnenvallen. Misschien dat dat ze tegenhield.’
De enige ongenode gasten waren twee agenten op de fiets, die vroegen wat de groep daar deed. De politie fietste weg, de krakers bleven. Er was werk aan de winkel. Tijdens het interview zijn mensen bezig lattenbodems en matrassen naar boven te tillen. Af en toe klinken luide klappen en regent het gruis over onze hoofden. Er staat muziek op en de vloer is bezaaid met gereedschap. Boven hangt een zelfgemaakte satelliet, wat meer op een modern kunstwerk lijkt. Ze hebben inmiddels dus wifi, al lijkt niemand daar nog gebruik van te maken.
(Lees verder onder de afbeelding)
Stoute dromen
De sfeer is spannend, levendig. Hier is een stel jonge mensen stoute dromen aan het verwezenlijken. Op het moment woont nog niemand vast in het pand. Ze wisselen elkaar af zodat het nooit onbeheerd is en slapen in een tentje om beschermd te zijn tegen het stof. Ze gaan naar huis om te douchen. Vanaf morgen komen de eerste mensen hier vast wonen. Boven staat al een bed klaar, afgeschermd met een groot oranje zeil, tegen het stof.
Luana vertelt dat ze al anderhalf jaar de hoop had een pand te kunnen kraken. Zij laat vanaf volgende maand haar kamer onderhuren en zal dan haar intrek nemen in Hotel Mokum. Haar studie staat op pauze, want daar heeft ze geen tijd voor. Maar ze zal het wel weer oppakken. ‘Ik moet mijn scriptie schrijven. Ik denk dat dit een inspirerende plek is om dat te gaan doen, zo’n pand brengt naast praktische ook veel theoretische vragen met zich mee. Ik verwacht dat ik zal schrijven over publieke ruimtes of burgerlijke ongehoorzaamheid.’
Falend beleid
Hotel Mokum is volgens de krakers een culturele vrijplaats. Elke woensdag is er politieke avond, elke donderdag filmavond, en elke zaterdag een baravond. Er worden zoveel mogelijk evenementen georganiseerd, want er is altijd de kans dat ze uit het pand worden gezet. Met de buren hebben ze tijden afgesproken: doordeweeks tot twaalf uur, in het weekend tot één. Een rave zullen ze hier niet organiseren, want bij overlast heeft de politie een reden het pand te ontruimen, en bovendien willen ze goede banden behouden met de buren. Die zijn blij met ze, vertelt Luana. Het hotel dat hier tot twee jaar geleden zat bezorgde overlast van blowende toeristen in de portieken. Als iemand erover klaagde, gaf niemand van het hotel thuis. Tijdens de twee jaar dat het pand leegstond zijn er kakkerlakken komen wonen, en de buren zagen ook deze wezentjes maar al te graag vertrekken. Luana heeft trouwens nog nergens kakkerlakken gevonden, alleen duiven.
(Lees verder onder de afbeelding)
In de media gaf de eigenaar van het pand aan te sympathiseren met de krakersbeweging. Hij klaagt dat de krakers hun peilen op de verkeerde hebben gericht en dreigt met aangifte. Die aangifte ligt nog niet op de mat, of beter gezegd: is nog niet op de houten trap voor de deur gevallen. Of de krakers enige kans maken in zo’n rechtszaak, weten ze niet. ‘Juridisch staat hij dik in z’n voordeel, want wat wij doen is illegaal. Maar leegstand is óók illegaal. De vraag is dan wat erger is; mensen die panden laten verkrotten om mee te speculeren tijdens een wooncrisis, of wij die, weliswaar illegaal, een pand benutten om een plek te maken voor Amsterdammers,’ aldus Luana.
Het creëren van die plek voor Amsterdammers is waarmee de krakers hun aanwezigheid legitimeren. Ruimtes in de stad die publiek zijn en waar geld er niet toe doet, zien ze als oplossing voor het falende woonbeleid in Amsterdam. Aan die ruimtes is behoefte. ‘De stroom bandjes, theatergroepen, kunstinstellingen en dj’s die aanklopt om te vragen of we ruimte voor ze hebben, is onophoudelijk,’ vertelt Luana. ‘Mensen stonden te popelen.’
Slechte bands
Hotel Mokum moet een plek worden waar slechte bands samen met goede bands kunnen spelen, in plaats van gescheiden van elkaar, vertelt Victor. ‘Door dat soort samenwerking krijg je betere muziek. Alles is nu veel te veel geprogrammeerd, dat haalt de verrassing van kunst weg.’ Luana vult aan dat het niet altijd duur, perfect of netjes hoeft, maar dat het gewoon gezellig en leuk kan. Bovendien is het kunstaanbod hier gratis. ‘Dat je zelfs als student vijftien euro moet betalen voor het Rijksmuseum, dat is echt belachelijk,’ vindt ze. ‘Alles gaat hier om geld verdienen, door een handjevol mensen. Er wordt niet gekeken naar waar de stád behoefte aan heeft, waar Amsterdammers behoefte aan hebben. Wij brengen daar verandering in.’
Ze hopen mensen te inspireren hetzelfde te doen. ‘Wij kunnen niet de hele stad opvangen in dit pand. Het zou mooi zijn als meer panden worden gekraakt, en het ene pand bijvoorbeeld wordt aangewezen voor film, en het andere voor theater,’ vertelt Luana. Elke leek kan een pand kraken, denken ze. ‘Wij zijn niet bijzonder of extreem getalenteerd. Je hoeft niet veel kennis te hebben over kraken, of een hele goede kunstenaar te zijn. Het enige wat je nodig hebt is een goed plan en een beetje geluk. Als je een pand op het oog hebt, kun je naar het kraakspreekuur en dan kunnen zij je helpen.’
*Omwille van zijn veiligheid wil Victor niet met zijn echte naam genoemd worden. Zijn identiteit is bij de redactie bekend.
