UvA-conservator Hans Mulder wint Jan Wolkers-prijs
Hans Mulder, conservator natuurhistorische collecties van de Artis Bibliotheek van de UvA, won de negende Jan Wolkers Prijs voor het beste Nederlandstalige natuurboek voor zijn boek De ontdekking van de natuur. Dat werd gisteren bekendgemaakt in het Radio 1-programma Vroege Vogels. ‘Wat ik heel belangrijk vind is de bewustwording van mensen dat wij niet buiten de natuur staan, maar een integraal onderdeel zijn van de natuur.’
Hans, gefeliciteerd! Waar gaat je boek precies over?
‘Ik heb geprobeerd om in twintig verhalen te vertellen hoe de West-Europese mens tussen 1500 en 1900 de natuur heeft ontdekt, beschreven en verbeeld. Je zou natuurlijk kunnen zeggen dat ik niet de eerst ben geweest die dat doet, maar dit is wel iets anders: het is een boek voor een breed publiek met veel feiten en anekdotiek, een vertaling voor iedereen van de kennis over de natuur, met bovendien veel afbeeldingen uit onze Artis Bibliotheek-collectie.’
Wat vind je zelf het mooiste verhaal in het boek?
‘Eigenlijk twee verhalen. Het ene staat in het hoofdstuk “Kleine dierkens” over de zeventiende-eeuwse bioloog Antonie van Leeuwenhoek. Het andere staat in het hoofdstuk “Natuurlijke en seksuele selectie”, over de evolutietheorie van Darwin. Het waren beide wetenschappers die perspectieven op de natuur lieten verschuiven. Ze kwamen tot andere conclusies over de natuur dan wetenschappers voor hen. Nieuwsgierigheid, twijfel en de verschuiving van perspectieven is waar de wetenschap om draait en dat begrepen Van Leeuwenhoek en Darwin heel goed.’
Wanneer ontdekte jij zelf de natuur?
‘Als jongetje van tien was ik World Wildlife Ranger, het kinderprogramma van het Wereld Natuur Fonds. Later wilde ik nog een tijdje diergeneeskunde studeren, maar het werd geschiedenis. De natuur is me blijven fascineren. Niet alleen de natuur zelf, maar ook de verwondering over de fascinatie die anderen hadden en hebben met de natuur en hoe kunst, natuur en wetenschap vroeger en nog steeds met elkaar samenhangen.’
Stikstof, terugloop van de biodiversiteit, klimaat: de natuur staat onder druk. Hoe helpt zo’n boek om daaraan aandacht te schenken?
‘Ik hoop dat dit boek bijdraagt aan de zichtbaarheid van de problemen die de natuur ondervindt. Wat ik heel belangrijk vind is de bewustwording van mensen dat wij niet buiten de natuur staan, maar een integraal onderdeel zijn van de natuur. Wij hoeven de aarde niet de redden, we moeten de leefomstandigheden voor onszelf beter maken en daarmee de leefomstandigheden voor de natuur. Natuurbescherming werkt goed als je mensen ervan overtuigt dat ze er zelf ook belang bij hebben. Altruïsme en egoïsme moeten in deze discussie hand in hand gaan, dan bereik je het meest.’
Steek je de prijs van 5.000 euro in de onvoorziene extra beveiligingskosten die de renovatie van de Artis Bibliotheek met zich meebrengen?
‘Hahaha, gelukkig zijn die kosten al afgedekt. Ik ga het bedrag even apart houden en vermoedelijk gebruiken voor een volgend boek dat ik wil schrijven. Dat heeft voorlopig als werktitel Een wereld in verandering. Daarin ga ik schrijven over tien onderwerpen die de West-Europese samenleving hebben veranderd, zoals de cartografie, veranderingen in de stedenbouw, de sterrenkunde, nuttige dieren en de onderwaterwereld. Natuurlijk ga ik dat boek ook weer mooi maken met illustraties uit onze collectie. Ik hoop dat het boek er is in 2023.’
