Hoge gasprijzen nu nog geen probleem voor UvA, maar later misschien wel

Diederik ten Brink

Hoeveel geeft de UvA per jaar uit aan gas?

‘De totale rekening voor gas én elektriciteit bedraagt bijna negen miljoen euro op jaarbasis. Daarvan is ongeveer een derde gas en twee derde elektra. We hebben al een grote transitie van gas en elektriciteit achter de rug.’

Gebruiken we als instelling meer gas dan ander vergelijkbare instellingen?

‘Dat is moeilijk te zeggen. Andere instellingen hebben eigen contracten en voeren een eigen beleid. Wel hebben we met de andere universiteiten een convenant gesloten waarin we ons committeren om duurzaam en spaarzaam met energie om te gaan. Het huidige convenant trad in 2005 in werking en liep tot en met 2020. Er wordt op dit moment gesproken over een eventueel nieuw convenant. Overigens gebruiken diverse universiteiten meer dan tien miljoen kuub gas per jaar. Daar hoorde de UvA tot 2009 ook bij.’

Wat voor gascontract heeft de UvA?

‘We kopen via een leverancier gas in in op de Nederlandse TTF Gas Futures markt, een groothandelsmarkt. De leverancier is nu nog Eneco, maar vanaf 2022 is dat De Vrije Energie Producent (DVEP). De leverancier is verantwoordelijk voor de uitvoering van het leveringscontract. De gasprijs hebben we in 2019 en 2020 al vastgezet voor 2022. De prijs is zeer laag, namelijk 18,1 cent per kubieke meter zonder toeslagen, terwijl de huidige marktprijs circa 60 cent bedraagt. Elektra kopen we in via Vattenfall, ook op de groothandelsmarkt. We maken gebruik van een gespreide strategie, waarbij dag-voor-dag volume wordt ingekocht voor het jaar erop. Daar rolt dan een hoeveelheid elektra uit, en een jaarprijs. De prijs voor 2022 is relatief hoog: 5,8 cent per kilowattuur (kWh) zonder transport en overheidsopslagen, terwijl we nu 5,3 cent betalen. De duurdere elektriciteit is al begroot.’

Dag-voor-dag inkopen lijkt me risicovol, want je kunt nooit een dagje overslaan als de elektra toevallig die dag duur is.

‘Dat klopt, maar we willen niet speculeren. Bij de elektra-inkoop hanteren we de aanname dat de markt de prijs beter kan voorspellen dan wij. Bij de gasinkoop geven wij op basis van marktquotes (een gegarandeerde prijs) een order aan DVEP om een deel van het gasvolume in te kopen. De markt heeft geen perfecte kennis van de ontwikkeling van de gasmarkt. Marktpartijen weten niet of Rusland bijvoorbeeld de gaskraan verder opendraait, of dat de Nederlandse overheid de kraan opendraait. De markt weet wel beter hoe hoog de huidige gasprijs zou moeten zijn op basis van de verschillende indicatoren die nu bekend zijn: verwachte gasvraag, verwacht aanbod, weersverwachtingen, economische verwachtingen, et cetera.’

Hoe weet je wat de beste dag is om de gasprijs voor het komende jaar vast te zetten?

‘Dat weet je nooit zeker, maar uit de ervaring weten we dat de gunstigste prijs meestal valt kort nadat er goed nieuws over de gaslevering wordt gemeld, of wanneer het klimaat milder blijkt dan verwacht. Als er bijvoorbeeld nieuws komt dat de gasprijs vermoedelijk gaat dalen, dan kun je het beste de prijs een paar dagen na dat nieuws vastzetten.’

Heeft de stijgende gasprijs gevolgen voor (de begroting van) de UvA?

‘Voor 2022 dus niet. Het volledige benodigde volume is vastgezet voor de definitieve begroting wordt vastgesteld. Ik voorzie mogelijk wel een flinke kostenstijging voor 2023, maar dat zullen we pas in de loop van volgend jaar weten.’

Tenzij een nieuwe regering de Groningse gaskraan toch weer een beetje openzet.

‘Dan ontstaat er weer een hele andere situatie met mogelijk andere prijzen.’

Wat kunnen we op korte termijn doen tegen de stijgende prijzen? Gebouwen dicht? Versneld isoleren? Dikke truien aan? Versneld van het gas? Elektrische kacheltjes plaatsen?

‘Slimmer gebruik maken van gebouwen is een interessante optie. Veel studieruimtes en collegezalen staan geregeld leeg, maar worden toch verwarmd. Flexibeler en efficiënter omgaan met vastgoed zou voordelen op kunnen leveren. We kijken constant naar nieuwe investeringsmogelijkheden voor zuiniger energieverbruik. Beslissingen daarover nemen we vooral op basis van energieprijzen en op basis van de afschrijvingskosten van investeringen die we doen. Met de afschrijvingskosten bedoel ik de jaarlijkse reserve die we moeten aanleggen om bijvoorbeeld verouderde machines te vervangen door een nieuwe. De thermostaat lager en meer truien dragen levert altijd milieuwinst op. Het gaat daarbij om ongeveer 7 procent minder gasverbruik per graad. Het is de bedoeling dat UvA-panden 21 graden zijn, maar dit kan soms kouder of juist warmer zijn doordat installaties niet optimaal geïnstalleerd zijn of er meer of minder mensen aanwezig zijn dan verwacht. Mensen stralen bijvoorbeeld zo’n 100 watt warmte af, en daar houden we rekening mee bij de verwarming.’

De UvA heeft nogal wat oude panden. Dat lijkt me qua energieverbruik een hel.

‘Toch is het Science Park dat het meeste energie verbruikt, en dan met name elektriciteit. Voor onderzoek wordt veel energie-intensieve apparatuur gebruikt. Denk aan vriezers tot min 80 graden, veilige afzuiging voor zuurkasten en computersimulaties. Panden in de binnenstad zijn juist weer slecht geïsoleerd en gebruiken relatief veel gas.’

Moeten faculteiten geen beloning krijgen als ze zuinig met energie omgaan?

‘Een beloning geven aan energiezuinige faculteiten zou op zich best een goed idee zijn, maar kijk naar Science Park: dat onderzoek is gewoon duur. Andere faculteiten zitten juist in oude en slecht geïsoleerde panden. Dat is ook relatief duur. Daar hebben ze meestal niet om gevraagd, maar toch zitten ze in dat pand. Een regeling met beloningen is daarom relatief moeilijk te realiseren.’

Kan de UvA eigenlijk overal wel van het gas?

‘Of dit kan, en de manier waarop blijft op dit moment onzeker. We kunnen zeker 90 procent minder gas verbruiken, maar de piekvoorziening is lastig te elektrificeren. De kosten lopen dan aardig op en de netbeheerder zou dat momenteel niet aankunnen. Voor de in aanbouw zijnde energievoorzieningen voor het Universiteitskwartier worden de verschillende mogelijkheden nog onderzocht. Vast staat dat een klein deel van het gasverbruik hier zeer lastig te elimineren zal zijn. We hebben een plan om in dat gebied een warmtenet aan te leggen, maar een klein deel van het gebied zal dat niet voldoende zijn om warmte te genereren als het buiten min vijf of min tien graden is. Maar ik denk wel dat negentig procent van het gebied aardgasvrij zal kunnen worden.’