Student Rosa (22) sleepte (met 17.000 anderen) Shell voor de rechter - en won
.jpg)
Drie jaar geleden klaagde Milieudefensie Shell aan, omdat het oliebedrijf zich niet zou houden aan het klimaatakkoord. Dit leidde deze week tot een historische uitspraak van de rechtbank. De afgelopen jaren kreeg Milieudefensie ruim zeventienduizend mede-eisers, onder wie student Future Planet Studies Rosa van der Laag (22).
Deze week kwam er een einde aan de rechtszaak die al drie jaar lang een rol in Rosa’s leven speelt. Die zaak was zo vanzelfsprekend in haar leven aanwezig dat ze ‘bijna zou vergeten dat er ook ooit een uitspraak kwam’. Deze week legt ze ook de laatste hand aan haar scriptie voor haar studie Future Planet Studies. Zo komen de twee paden, waarin de klimaatcrisis centraal staat, samen.
De rechtszaak tegen Shell, waarin Milieudefensie met zes andere organisaties tegenover het oliebedrijf stond, duurde een paar jaar. De eis was dat Shell over 10 jaar 45 procent minder CO2 uitstoot dan in 2019. De uitspraak kan volgens de eisers grote gevolgen hebben voor fossiele bedrijven over de hele wereld.
Volgens Milieudefensie is het alleen mogelijk om de opwarming van de aarde onder de beoogde 1,5 graad te houden als grote vervuilers als Shell meedoen aan de klimaatdoelen zoals opgesteld in het Klimaatakkoord van Parijs. Volgens de milieuorganisatie gaat het overgrote deel van de uitgaven van Shell nog altijd naar het delven van fossiele brandstoffen. Shell beweerde echter dat het als bedrijf niet gebonden is aan het Parijs-akkoord, en dat ze al veel investeert in duurzaamheid.
Rosa is een van de zeventienduizend zogenoemde mede-eisers in de zaak tegen Shell, en benadrukt dat ze alleen namens zichzelf kan spreken. ‘Zeventienduizend mede-eisers kan ik in mijn eentje onmogelijk representeren.’
Hoe rolde je drie jaar geleden als mede-eiser deze rechtszaak in?
‘Voor mij begon het toen ik Milieudefensie in januari 2018 op straat bezig zag met een actie. Ik had een tussenjaar en genoeg tijd, dus ik stapte op ze af en vroeg of ik ook betrokken mocht zijn bij de organisatie, op welke manier dan ook. Dat was een paar maanden voor de aankondiging van de rechtszaak tegen Shell, toen men intern al bezig was met de voorbereidingen.
Die voorbereidingen waren geheim, maar toch mocht ik als negentienjarige meedoen. Het begon met een trainingsdag waarbij we werden getraind om mede-eisers te werven. Tijdens die trainingsdag moesten we onze laptops en telefoons in een zak doen die naar een andere ruimte werd gebracht zodat niemand ons kon afluisteren. Het was allemaal supergeheim omdat Shell wel verrast moest worden door de aankondiging van de rechtszaak. Ze mochten niet de tijd hebben om zich te voor te bereiden.’
Waarom wilde je hierbij betrokken zijn?
‘Als klein kind hoorde ik mijn ouders al praten over klimaatverandering. En ik was zes jaar toen ik met een vriendinnetje in de schuur onze eigen wereldnatuurclub oprichtte. Ik groeide op met het besef dat het niet goed ging met de biodiversiteit op de wereld. In allerlei kindermagazines en op televisie zag ik dat verschillende diersoorten met uitsterven werden bedreigd.’
‘Toen ik ouder werd ben ik zelf onderzoek gaan doen en informatie gaan zoeken over klimaatverandering. Een omslagpunt was toen ik boeken ging lezen van vrouwen die de Nobelprijs voor de Vrede hadden gewonnen. Het boek van de Keniaanse Wangari Maathai heeft mijn leven veranderd. In haar autobiografie las ik hoe ze vrouwenemancipatie en de strijd tegen klimaatverandering combineerde in haar Green Belt MovementThe Green Belt Movement werd in 1977 opgericht door Wangari Maathai en heeft als doel om een groenstrook van achtduizend kilometer dwars door de Sahel te realiseren. De Sahel is een landstreek net onder de Saharawoestijn die reikt over de hele breedte van het continent. Het gebied dreigt al jarenlang te verwoestijnen. Daarom wordt deze landstrook door de organisatie ook wel de frontlinie van de klimaatcrisis genoemd..’
‘Ze gaf Keniaanse vrouwen die in de Sahel leefden, waar ze kampen met extreme droogte, een boompje dat ze moesten verzorgen tot het volgroeid was. Als het volgroeid was, kregen de vrouwen een beetje geld. Met dat geld konden vrouwen onafhankelijk zijn van hun man of als weduwe toch zelfredzaam zijn. En tegelijk hielpen die bomen tegen de verwoestijning van het gebied. Zo mooi vind ik dat. Daarna wist ik zeker dat ik me wilde inzetten voor duurzaamheid. Eerst dacht ik dat ik daarvoor in de Verenigde Naties moest zitten, maar nu hoop ik later onderzoek te kunnen doen naar duurzaamheid of te werken voor een bedrijf dat zich daarvoor inzet.’
Wat betekent het dat Milieudefensie de zaak heeft gewonnen?
‘Het zou het begin van een trend kunnen zijn van rechtszaken tegen bedrijven die grootvervuilers zijn. De zaak van Urgenda was ook de eerste van vele rechtszaken waarin de staat werd aangeklaagd. En dat is heel belangrijk voor de zichtbaarheid van het probleem en belangrijk voor het besef dat de situatie echt heel ernstig is. Hoe dan ook heeft Milieudefensie de afgelopen jaren wel alsnog heel veel aandacht hiervoor gegenereerd.’
Bekijk hieronder een eerder item over de klimaatzaak tegen Shell van EenVandaag.
Dit stuk is op 27 mei 2021 aangevuld nadat de rechter uitspraak deed.
