UvA-hoogleraar achter prullenbakvaccin: ‘We moeten geen vaccins weggooien’
Prullenbakvaccin.nl is nog maar een week online, maar blijkt nu al een groot succes. De website heeft soms wel meer dan 1,5 miljoen bezoekers per dag. Een van de initiatiefnemers is Marlies Schijven, UvA-hoogleraar chirurgie. ‘Het valt toch niet uit te leggen dat vaccins in de prullenbak terechtkomen?’
Op Hemelvaartsdag ontstond een lange rij voor een huisartsenpraktijk in Gouda. De mensen die hier stonden wilden allemaal graag een overgebleven vaccin hebben. Via prullenbakvaccin.nl kwamen ze erachter dat de Goudse praktijk vaccins over had, die anders weggegooid zouden worden.
De website toont een kaart van Nederland waarop nu meer dan zeventig huisartspraktijken met een huisje staan aangegeven. Wanneer dit huisje rood is, zijn er geen restvaccins aanwezig. Wordt het huisje blauw, dan moet je snel zijn. De eersten die bij de praktijk van het blauwe huisje aankomen, maken namelijk kans op een prik.
Veel vaccins in prullenbak
Hoogleraar chirurgie Marlies Schijven richtte samen met huisarts in opleiding Bernard Leenstra, huisarts Marco Blanker en softwareontwikkelaar Anees Saban prullenbakvaccin.nl op nadat Blanker een foto van een volle prullenbak met tientallen vaccinspuiten tweette. In zijn huisartsenpraktijk kwamen er maar weinig uitgenodigde mensen opdagen voor een AstraZeneca-vaccinatie.
(Lees verder onder de tweet)
Schijven vond dit ‘bizar’. Het duurde dan ook niet lang voordat de website in de lucht kwam. ‘Het valt toch niet uit te leggen dat vaccins in de prullenbak terechtkomen?’, zegt ze. ‘Vaccins zijn onze sleutel om uit de coronacrisis te komen. Vaccins horen niet in de prullenbak. Daarom hebben we het prullenbakvaccin genoemd; iedereen weet gelijk waarover het gaat. Taalbank heeft het ook als nieuw woord aangemerkt. De definitie die de website geeft is: “restvaccin, dat verloren gaat als het niet wordt gebruikt en daarom beschikbaar gemaakt wordt voor mensen met een dringende vaccinatiewens”. Ik kan het niet beter verwoorden.’
‘Onverstandig idee’
Dat er behoefte is aan de site blijkt uit de hoge bezoekersaantallen van prullenbakvaccin.nl: soms wel anderhalf miljoen per dag. Het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn & Sport is echter minder te spreken over het initiatief. Een woordvoerder vertelde aan RTL Nieuws dat ‘het geen verstandig idee is’. ‘Er worden maar heel weinig vaccins verspild, en er is nog steeds een groot tekort aan vaccins.’
Volgens Schijven is er inderdaad vaccinschaarste. ‘Er zijn niet voldoende vaccins voor iedereen.’ Maar, voegt ze toe, ‘lang niet alle vaccinpotjes die opengaan, gaan op. Dan moeten huisartsen dus vaccins weggooien. Bij prullenbakvaccin gaat het niet om potjes die nog gesloten zijn. We volgen netjes de regels.’
Geen lange rijen meer
Schijven en collega’s hebben de site inmiddels wel aangepast om te voorkomen dat het bij een huisartspraktijk net zo druk wordt als donderdag in Gouda. ‘Wanneer praktijken zich nu op de website aanmelden, staat het huisje gelijk op rood, zijn de praktijkgegevens niet bekend en kunnen websitebezoekers ook niet meer op de kaart inzoomen om te zien in welke straat de huisartspraktijk zich bevindt.’ Zodra een praktijk restvaccins over heeft, worden bijna alle gegevens zichtbaar, alleen het telefoonnummer niet.
Mensen hebben nu maar tien minuten de tijd om bij de praktijk te komen, daarna wordt het huisje weer rood. ‘Dus mensen kunnen echt alleen dicht bij huis terecht. We hebben de afgelopen dagen gemerkt dat die tien minuten ervoor zorgen dat er geen lange rijen zijn, maar wél genoeg mensen zodat er geen restvaccins overblijven.’
Prullenbakvaccin houdt zich niet bezig met afspraken voor de tweede prik. Schijven: ‘Voordat iemand een eerste prik krijgt, heeft diegene een informed consent-gesprek met de huisarts. Daarin bespreekt de huisarts ook wanneer de tweede prik plaatsvindt.’
