Promovendi vrezen vertraging en achterstand op collega’s die wel konden doorwerken
Promovendi zijn al een kwetsbare groep aan de universiteit, maar in deze coronacrisis hebben sommigen nog extra problemen. Ze lopen flinke vertraging in hun onderzoek op, krijgen te maken met eenzaamheid of maken zich druk over hun verdere carrièreverloop. Folia sprak promovendi over hun zorgen.
Een jaar geleden begon Nederland massaal thuis te werken, en moesten ook promovendi hun onderzoek thuis voortzetten. Onhandig voor promovendi die maandenlang met kleine kinderen thuis hebben gewerkt, of andere zorgtaken hadden. Elske Gerritsen, hoofd Research Support Office van het Amsterdam Institute for Humanities Research (AIHR), kent een aantal voorbeelden daarvan, zegt ze.
Volgens een persvoorlichter van de UvA bekijken alle faculteiten in welke mate promovendi een compensatie moeten krijgen voor hun onderzoeksvertraging. De precieze maatregelen lijken te verschillen per faculteit, maar verschillende onderzoeksinstituten aan de UvA bekostigen zelf de verlengingen van aanstellingen met hun reserves. En daar voegt de UvA centraal wat aan toe, aldus persvoorlichting. ‘Die reserves worden opgehoogd met onder andere het geld dat NWO beschikbaar heeft gesteld voor alle instellingen.’ NWO heeft een bedrag van ruim 18 miljoen euro vrijgemaakt voor alle universiteiten in Nederland.
Naast dit soort problemen, waar miljoenen Nederlanders last van hebben gehad, zijn er ook andere redenen dat promovendi met hun handen in het haar zitten. Laboratoria, kassen en archieven gingen dicht, waardoor heel wat promovendi vertraging opliepen of zelfs hun hele onderzoeksplan moesten omgooien.
Online onderzoek
Onderzoek met proefpersonen, zoals een gedragsexperiment met studenten in een lab, gaat nu na een jaar bijvoorbeeld nog steeds niet. Eva Janssens, een van de aanspreekpunten voor promovendi van de Amsterdam School of Economics en zelf ook promovendus, kent een aantal promovendi die hiermee te maken hebben. ‘Zij hebben hun onderzoeksvragen en methodologie moeten aanpassen, zodat hun experimenten online kunnen plaatsvinden.’
Promovendus StevenSteven wil niet met zijn achternaam in het artikel. Zijn volledige naam is bij de redactie bekend. heeft zijn onderzoek aangepast. Hij is hersenonderzoeker en heeft daarvoor gedragslabs en MRI-scanners nodig. ‘Door de lockdowns waren beide faciliteiten lange tijd niet beschikbaar. Ik heb het geluk dat mijn begeleider veel internationale connecties heeft, waardoor we een lab buiten Nederland konden opzetten. Dat was in eerste instantie al het plan, maar nu geeft dat een extra voordeel omdat het daar wel mogelijk is om te scannen. Het is alleen wel lastig dat we issues met het onderzoek via Zoom moeten oplossen.’
Geldzorgen
In eerste instantie was Steven bang dat hij zijn onderzoek, dat maanden vertraging opliep, in zijn vrije tijd moest afronden. Nu hij uitzicht heeft op een mogelijke positie als postdoc, hoeft hij daar zich geen zorgen meer over te maken. Hierdoor heeft hij meer ruimte om uitgelopen onderzoeksprojecten af te ronden. Geldzorgen, zoals het betalen van zijn huur, zijn daarmee eveneens verleden tijd.
Steven heeft de luxe dat hij al veel publicaties heeft, zegt hij. ‘Maar veel collega’s hebben die luxe niet. Het komt geregeld voor dat promovendi niet op tijd klaar zijn met hun onderzoek waardoor ze in hun vrije tijd en zonder salaris hun proefschrift moeten afronden. Door de pandemie wordt dat erger,’ vertelt hij.
Elske Gerritsen van het Amsterdam Institute for Humanities Research (AIHR) vertelt dat promovendi in het laatste jaar van hun aanstelling verlenging kunnen aanvragen. Hoe lang een aanstelling wordt verlengd is sterk afhankelijk van de mate waarin er vertraging is opgelopen. Sinds afgelopen zomer zijn er al een aantal aanstellingen verlengd.
Publicatieachterstand
Ook internationale vakbladen zoals Nature en UvA-hoogleraren, onder wie FMG-decaan Agneta Fischer, erkennen dat dit een groot probleem is.
‘Je kunt dan zeggen: “Dan publiceer je toch gewoon wat minder.” Maar om uiteindelijk kans te maken op een vaste positie binnen een universiteit of onderzoeksinstituut zul je eerst onderzoeksbeurzen moeten binnenhalen,’ vertelt Steven. ‘Om überhaupt kans te maken op onderzoeksbeurzen heb je niet alleen een goed onderzoeksvoorstel, maar ook een dijk van een cv en publicatielijst nodig. Voor jonge onderzoekers is het promotietraject dé mogelijkheid om dat op te bouwen, maar door dit soort grote vertragingen verschijnen er gaten in de publicatielijsten en cv’s die onze kansen op een verdere carrière marginaliseren.’
Giuditta Beretta heeft die publicatiezorgen ook. Zij begon vlak voor de coronacrisis aan haar promotietraject bij het Instituut voor Biodiversiteit & Ecosysteem Dynamica. Ze bekijkt of bodemmijt geschikt is als biologische bestrijding tegen Echinothrips, een insectensoort die onder meer rozen beschadigt.
‘Door de pandemie hebben we minder resultaten en dus minder om over te schrijven. Ik en andere promovendi zijn bang dat we straks niet de competitie kunnen aangaan met promovendi die wel gewoon steeds konden doorwerken,’ vertelt ze.
Wachten op verlenging
Giuditta’s project bestaat voor ongeveer 90 procent uit experimenten.‘Ik kon van maart tot mei helemaal niet in het lab terecht. In de herfst was er nog steeds niet veel mogelijk. Ik kwam alleen voor de essentiële experimenten. Alle extra dingen die ik wil testen heb ik nu uitgesteld,’ vertelt ze. ‘Ik probeerde zoveel mogelijk thuis te werken. Sinds februari doe ik weer wat meer experimenten. Maar daarbij moet je rekening houden dat je van tevoren een plekje moet reserveren omdat er niet te veel mensen tegelijk in het lab mogen. Nu bachelor- en masterstudenten met hun projecten beginnen, moeten we daar op een creatieve manier mee omgaan. Er is niet altijd genoeg plek.’
‘Ik heb net zoals veel andere promovendi verlenging van mijn promotietraject aangevraagd, omdat ik denk dat ik vier maanden uitloop. Maar ik weet ook dat het best lastig gaat worden om die verlenging te krijgen. Er is namelijk niet genoeg geld voor elk project. Promovendi die nu hun promotieonderzoek afronden krijgen voorrang. Pas aan het einde van mijn traject krijg ik te horen of ik mijn aanstelling kan verlengen.’
Hulp zoeken
Lara Solms zit in het laatste jaar van haar promotietraject en verwacht ook dat ze gaat uitlopen. Ze onderzoekt hoe je artsen het beste kunt coachen. ‘Door de coronamaatregelen was face-to-face-coaching een tijdje niet mogelijk. We zijn dus aan alternatieven gaan denken. Hoewel voor coaching persoonlijke gesprekken fijner zijn, zijn we uiteindelijk online met het onderzoek verdergegaan.’
Als lid van de promovendicommissie krijgt Solms een beeld van de problemen waar andere promovendi tegenaan lopen. Ze adviseert anderen om zo snel mogelijk actie te ondernemen. ‘Stap naar je begeleiders toe en bespreek het probleem.’
Het Psychology Research Insitute neemt een jaar voor het einde van het promotietraject contact op met de projectleiders om eventuele vertraging te inventariseren, laat onderzoeksdirecteur Frenk van Harreveld weten. Hij maakt duidelijk dat de compensatie niet alleen geldt voor interne promovendi, maar ook voor externe promovendi die bijvoorbeeld met een beurs van de NWO bij de UvA onderzoek doen.
Toch zijn er ook promovendi die nog gewoon op schema lopen. ‘Er zijn promotietrajecten die zwaar te lijden hebben onder de pandemie, voor andere projecten geldt dat er een inhoudelijke draai te geven was,’ vertelt Frenk van Harreveld, hoogleraar en onderzoeksdirecteur psychologie. ‘Hierdoor hebben promovendi juist interessant onderzoek kunnen doen naar corona gerelateerd gedrag.’
Extra tijd
Sommigen, zoals geschiedenispromovendus Matthijs Boom, hebben bovendien al wat extra tijd gekregen. Zijn onderzoek gaat over hoe men in de achttiende eeuw over de ouderdom van de aarde nadacht. Daarvoor wil hij in zijn laatste jaar – waar hij nu in zit – aanvullend archiefonderzoek doen.
‘Ik hoop dat ik deze zomer weer in het archief terechtkan. Als dat niet mogelijk is, weet ik niet of ik alle informatie die beschikbaar is heb gezien. Dat beperkt de kwaliteit van mijn onderzoek. Er kunnen dan gaten in de context van mijn proefschrift zitten. Ik heb daar gelukkig niet veel stress over; ik zie over een half jaar wel waar de gebreken zitten, en hopelijk zijn er dan kansen om meer onderzoek te doen. Veel archieven zijn gedigitaliseerd, dus ik heb al veel kunnen zien.’
Het Korteweg-de Vries Instituut voor Wiskunde (KdVI) monitort promovendi gedurende het hele promotietraject en ondersteunt waar nodig, maar begint iets later met het concreet inventariseren van uitloop. Instituutsmanager Marieke Kranenburg zegt dat het KdVI in het laatste half jaar van het promotietraject bekijkt hoeveel vertraging promovendi hebben opgelopen door corona en of er verlenging nodig is.
Open labs
Een aantal laboratoria is wel weer open, zoals die Van 't Hoff Institute for Molecular Sciences. Jan van Maarseveen, hoogleraar bio-geïnspireerde organische synthese, vertelt dat zijn promovendi weer vijf dagen per week naar de Faculteit der Natuurwetenschappen, Wiskunde & Informatica mogen komen.
‘Zij hebben alleen in het begin van de coronatijd vertraging opgelopen. Nu hebben ze geen noemenswaardige beperkingen meer. Het is lastiger voor de theoretische scheikundigen. Zij zaten altijd op de UvA, maar meer dan een bureau met computer hebben zij niet nodig. Zij mogen nu niet op de UvA zijn en zij missen wel echt het sociale netwerk.’
Dat gemis van een sociaal netwerk is een belangrijk pijnpunt voor promovendi. Velen voelen zich eenzaam. In het volgende deel over promovendi in coronatijd, dat we begin volgende week publiceren, vertellen promovendi, hoogleraren en andere medewerkers van de UvA daar meer over.
