‘Taal en cultuur zijn heel grote barrières voor Chinese studenten in Nederland’
.jpg)
Het aantal Chinese studenten aan de UvA is de laatste jaren enorm toegenomen, maar de integratie blijft achter. Lina Jiang promoveert op de pedagogische ontwikkeling en sociale integratie van Chinese studenten in Nederland. Welke hordes komt deze groep tegen? En waarom wordt het cultuurverschil vaak niet overbrugd?
Voor haar onderzoek sprak Jiang dertig studenten van verschillende universiteiten door heel Nederland. Uit de gesprekken die ze voerde bleek dat het verschil in hiërarchie en werkhouding tussen Nederlandse en de Chinese onderwijscultuur voor veel Chinese studenten in Nederland een barrière opwerpt.
Kritische houding
De studenten die Jiang sprak voor haar onderzoek gaven aan moeite te hebben zich uit te spreken in de werkgroepen. ‘Hier in Nederland wordt het aangemoedigd om je uit te spreken in de lessen en je kritisch op te stellen tegenover je docent. Chinese studenten zijn juist gewend niet te veel zaken in twijfel te trekken. Daardoor is het voor veel Chinese studenten lastig om actief te participeren tijdens de lessen.’
Naast de ervaringen van Chinese studenten in het onderwijs, onderzocht Jiang hoe Chinese studenten in Nederland vriendschappen sluiten. Jiang kwam zelf ook als Chinese student naar Europa. Voor haar master studeerde ze in Malta, Spanje en Nederland. Tijdens haar studie aan de UvA ondervond ze een aantal moeilijkheden, onder meer door de taalbarrière. ‘En dat terwijl ik het grootste deel van mijn studie altijd in het Engels heb gedaan. Ik kon me alleen maar voorstellen hoe het voor Chinese studenten was die die ervaring niet hadden.’
Taalbarrière
Die taalbarrière blijkt een belangrijke factor bij het maken van contact met niet-Chinese studenten, blijkt uit Jiangs onderzoek. ‘Ze verkiezen het laagdrempelige boven het maken van vrienden uit andere culturen. Maar dit is niet alleen iets dat Chinese studenten doen. Veel nationaliteiten clusteren als ze in het buitenland zijn. De taalbarrière speelt hier bij Chinese studenten wel een grotere rol dan deze voor bijvoorbeeld Nederlandse studenten in het buitenland speelt.’
Ook andere cultuurverschillen zijn vaak te groot om gemakkelijk te overbruggen, viel Jiang op. In de interviews vertelden de studenten Jiang dat ze het lastig vonden om met niet-Chinese studenten te praten omdat de humor verschilt en vanwege het gebrek aan gemeenschappelijke onderwerpen. Ook de omgeving waarin de studenten zich comfortabel voelen verschilt, vertelt Jiang. ‘Chinese studenten zijn meestal niet gewend aan feestjes. Ze hebben liever een dinertje waar ze rustig aan tafel kunnen zitten praten, dan een lawaaierig café.’
Afgesloten gemeenschap
Voordat Jiang aan haar onderzoek begon wist ze al dat Chinese studenten bijna uitsluitend Chinese vrienden maakten in Nederland, maar toch was ze verbaasd toen ze ontdekte hoe afgesloten de Chinese studentengemeenschap is. ‘Chinese studenten kunnen letterlijk door hun studietijd gaan zonder één Nederlandse of niet-Chinese vriendschap te sluiten. De community is daar groot en zelfvoorzienend genoeg voor. Dit wordt bevorderd doordat ze hun eigen sociale media hebben. Ze gebruiken allemaal de sociale media die ze van thuis gewend zijn, zoals WeChat, waarop ze allerlei tips en informatie kunnen vinden van landgenoten en nieuwe mensen kunnen ontmoeten.’
Maar de gesloten houding blijkt ook een wisselwerking. De Nederlandse studenten werden vaak als ontoegankelijk ervaren, vertelt Jiang. ‘Volgens de Chinese studenten zochten ze geen toenadering, en bleven ze erg passief. Ergens is dat logisch, omdat Nederlanders vaak al vrienden hebben gemaakt en daardoor weinig geïnteresseerd in het maken van nieuwe vrienden. Opnieuw geldt: nationaliteiten clusteren.’
(Lees verder onder de grafiek)
Vooroordelen en stereotypes
Ook stereotypes en vooroordelen bij Nederlandse en andere internationale studenten bleken hun weerslag te hebben op de potentiële vriendschappen, zegt Jiang. ‘De studenten werden wel eens op de campus vragen gesteld over gevoelige onderwerpen. Vier jaar geleden waren dat vragen over het eten van hond, vandaag de dag kunnen dat vragen zijn over de Oeigoeren in Xinjiang. De studenten gaven aan zich hierdoor oncomfortabel te voelen en dit als een barrière te ervaren.’
Wat is de rol van de universiteit hierin? Jiang ziet vooral een gebrek aan gelegenheden of evenementen waar alle culturen zich op hun gemak voelen in plaats van de borrel van de studentenvereniging in dat lawaaierige café. ‘Daar ligt de rol van de universiteit, zorgen dat iedereen zich thuis voelt en daar de passende evenementen voor organiseren. Middenin een pandemie is dat lastig, maar ik hoop dat de universiteit deze rol in de toekomst op zich neemt.’
Intussen is het vier jaar geleden dat Jiang de interviews afnam. 'Dat lijkt misschien lang op het eerste gezicht, maar de bevindingen van het onderzoek wijzen op zulke structurele factoren zoals taal en cultuurverschillen dat dit niet uit hoeft te maken. Chinese studenten spreken nog dezelfde taal en komen uit dezelfde cultuur als vier jaar geleden. Het onderzoeken van deze hordes maakt dat we hun ervaringen beter begrijpen, ook nu.' In Jiangs directe omgeving ziet ze wel een beweging de goede kant op. 'Als ik om me heen kijk, zie ik steeds meer Chinezen die veel Nederlandse vrienden hebben. Dus misschien verschuift het al.’
