Fabian van Hal voert campagne voor Splinter: ‘Links of rechts? Ik kies mijn eigen weg’
De plaatselijke politieke partij Morgen, jongerenorganisatie Dwars van GroenLinks én De Vrije Student. Fabian van Hal is pas 24, maar zijn politieke carrière is zacht gezegd gevarieerd. Tegenwoordig werkt hij op het Binnenhof met partijleider Femke Merel van Kooten-Arissen van Splinter aan de campagne voor de komende verkiezingen. ‘Kijk, hier bij de patatbalie staat vaak Geert Wilders.’
Toeval of niet, als UvA-student Fabian van Hal (24, master rechtsgeleerdheid) ons welkom heet in het gebouw van de Tweede Kamer, staat een groep studenten op Het Plein in stilte te demonstreren. Ze houden kartonnen bordjes omhoog. Het zijn keurige teksten over mentale spanningen in tijden van corona, afgewisseld met ‘Rutte niet zo kutte’.
Later die dag – opnieuw, toeval of niet – geven de ministers Slob en Van Engelshoven van Onderwijs een persconferentie waarin ze aankondigen dat het kabinet miljarden uittrekt om het corona-leed in het onderwijs te verzachten.
Het moet Van Hal als muziek in de oren klinken. Studenten die het partijprogramma van de kersverse partij Splinter bekijken, zullen wellicht geneigd zijn op 17 maart Splinter in het stemhokje te steunen. Ga maar na: de partij is onder meer voor verlaging en uiteindelijk afschaffing van het collegegeld, voor de volledige terugkeer van de basisbeurs, voor het afschaffen van het Bindend Studie Advies en voor het invoeren van maximum huurprijzen voor studentenkamers.
Statement
Op de vraag waar het geld voor dit studenten-Walhalla vandaan moet komen, zeggen Van Hal en Van Kooten in hun fractiekamer dat ze als nieuwe partij ‘gelukkig niet de rijksbegroting tot achter de komma hoeven uit te pluizen.’ Van Hal: ‘Ons partijprogramma is een concept en ook een statement, waarmee we laten zien waar we waarde aan hechten.’
De rechtenstudent kan het af en toe ook zelf niet helemaal geloven, dat hij de afgelopen maanden als werknemer van Splinter in het hart van de democratie in Den Haag rondloopt. Terwijl hij een rondleiding geeft door de wandelgangen en langs de ruimtes waar de Tweede Kamerfracties van alle partijen zetelen, geeft hij toe dat het een jongensdroom is die uitkomt. ‘Kijk, daar zit de fractie van GroenLinks, en hier bij de patatbalie staat vaak Geert Wilders. Een wereld die ik alleen van televisie kende, maak ik van dichtbij mee.’
Dat Van Hal een politieke carrière ambieerde, was vroeg duidelijk. In zijn woonplaats Geertruidenberg was hij al op 17-jarige leeftijd politiek actief, met het organiseren van een petitie voor de opvang van vluchtelingen in het stadje (iets dat hem overigens op scheldpartijen en agressieve reacties kwam te staan). Als middelbare scholier zette hij zich als fractiemedewerker ook in voor de plaatselijke partij Morgen. ‘Bij ons thuis werd voortdurend over allerlei politieke onderwerpen gediscussieerd.’
Verziekte partijcultuur
Het feit dat het duo een fractiekamer op het Binnenhof deelt – in tegenstelling tot alle andere nieuwe splinterpartijen die meedoen aan de verkiezingen – is te danken aan een eveneens rijk geschakeerde loopbaan in de politiek van lijsttrekker Femke Merel van Kooten-Arissen. Tot juli 2019 maakte ze deel uit van de Kamerfractie van de Partij voor de Dieren.
Toen ze daar vanwege een ‘verziekte partijcultuur’ en om politiek-inhoudelijke redenen opstapte, sloot ze zich achtereenvolgens aan bij 50 Plus en de Partij voor de Toekomst van Henk Krol. Ook daar stapte ze op en vorig jaar ging ze door als onafhankelijk Kamerlid, waardoor Van Kooten-Arissen tot de verkiezingen recht heeft op een fractieruimte in de Tweede Kamer.
Splinter werd afgelopen december opgericht. De partij is naar eigen zeggen progressief, groen, sociaal-liberaal én seculier. Als UvA-student was Fabian twee collegejaren actief voor de Vrije Student, een partij die in verband wordt gebracht met de VVD en de JOVD. Opvallend, omdat hij daarvoor actief was bij Dwars, de jongerenorganisatie van GroenLinks. ‘Dit is een misverstand dat ik uit de weg wil ruimen. De Vrije Student is niet per se links of rechts,’ zegt hij daar nu over.
Vrije Student
‘Dat rechtse imago komt voort uit ons verzet tegen zaken als de identiteitspolitiek op de UvA. Het moet gaan over faciliteiten en kwaliteit, en niet zozeer over van bovenaf opgelegde diversiteit via bijvoorbeeld quota. Ik heb trouwens in mijn tijd bij de Vrije Student in Amsterdam geen cent van de JOVD of de VVD gezien.’
‘Zolang ik politiek actief ben, noem ik mezelf links, of links van het midden. Kansengelijkheid, de verdeling van welvaart, het verhogen van minimuminkomens, meer sociale huurwoningen. Probleem met veel linkse partijen is de focus op die identiteitspolitiek; daardoor zijn volgens mij veel kiezers overgestapt vanuit onder meer de PvdA naar Forum voor Democratie en de PVV. Etniciteit van studenten registreren of meer geld naar diversity officers: dat blijkt allemaal 0 effect te hebben en komt voort uit een onterecht gevoel van slachtofferschap. Juist dan beperk je mensen tot hun afkomst en huidskleur.’
Twee weken na ons interview blijkt hoezeer Van Hal zich ergert aan quota of identiteitspolitiek. Er ontstaat commotie op Twitter omdat hij daar reageert op een actie om meer vrouwen in de Tweede Kamer verkozen te krijgen. Daarbij vergelijkt hij een poster met de term ‘witte mannen in pak plaag’ (sic) met een kop boven een krantenverhaal uit de jaren ‘30: ‘Jodenplaag in Amsterdam’. ‘Te walgelijk voor woorden,’ schrijft hij erbij, doelend op de poster, wat hem een golf van kritiek en haatreacties komt te staan. De tweet is overigens snel na de ophef verwijderd.
Haatberichten
Van Hal: ‘Ik ben hartelijk voorstander van elke vorm van emancipatie. Dat moet gebeuren uit eigen kracht, niet met het verspreiden van haatberichten. Witte mannen een plaag noemen, gaat alle grenzen voorbij. Ik vergelijk, volgens mij terecht, een context waarin de term “plaag” voor een bevolkingsgroep ook wordt gebruikt. Witte mannen zijn natuurlijk geen slachtoffers van de Holocaust, maar wat Stem op een Vrouw doet – dezelfde term gebruiken als in die tijd – is grenzeloos respectloos.’
De moeder van Van Hal komt uit Roemenië, en hij zou daarmee naar eigen zeggen ook in allerlei staatjes over migratieachtergronden thuis horen. ‘Daar ben ik niet van, ik ben een individu, zonder beperkingen. Dat geldt ook voor mijn politieke keuzes en mijn achtergrond. Als mensen zich daarover verbazen, wijs ik ze erop dat ik altijd mijn eigen visie en lijn heb gehad. Je ontwikkelt je politieke ideeën ook in de loop van de tijd. Ik spiegel mijn idealen aan de situatie in Scandinavische landen. Vooral de Denen hebben het politiek goed voor elkaar in de zorg, de sociale voorzieningen en het onderwijs.’
Uitwassen
Splinter is volgens hem zeker sociaal en links te noemen. ‘Maar op punten als integratie en migratie hebben we ook een mooi eigen verhaal. Een ruimhartig asielbeleid, gecombineerd met hardere taaleisen om segregatie in bepaalde wijken tegen te gaan bijvoorbeeld. Daarnaast staat voor ons religie nooit boven de normen en waarden in ons land. Iedereen is vrij om te geloven, maar we willen af van het bijzonder onderwijs en de uitwassen daarvan.’
Splinter wil graag de politiek vernieuwen – en is daarmee uiteraard niet de eerste in Nederland. Ze hebben een online ‘ledenplatform’ opgericht waarin iedereen die zich heeft aangesloten wekelijks kan meepraten over partijbesluiten en de politieke koers. Waarom zou het Splinter wel lukken, waar meerdere partijen faalden? ‘Door ons eigen geluid. Er zijn veel meer kiezers in Nederland die ideeën hebben die je voorheen of links of rechts zou noemen.’
Kees van der Staaij
Eigenzinnigheid is Van Hal niet vreemd, zoveel is duidelijk. Als hem wordt gevraagd naar zijn politieke voorbeelden, komt hij niet met een grote internationale naam uit de geschiedenisboeken, maar zegt: ‘Kees van der Staaij van de SGP. Inhoudelijk staat hij ver bij me vandaan. Maar de manier waarop hij spreekt in de Tweede Kamer en hoe hij zijn voorbeelden kiest, dat is inspirerend. Het is een vakman.’
Of de UvA’er – hij heeft zich nog niet uitgeschreven als student – zichzelf ooit ziet terugkeren op de Roeterseilandcampus van de UvA? ‘Zeker weten. Al is het maar om campagne te voeren binnenkort. Het kan alle kanten op deze verkiezingen. Forum voor Democratie en D66 zijn ook uit het niets in de Tweede Kamer gekomen.’
