Taskforce: ‘Veelkoppig monster’ sociale veiligheid vereist vele maatregelen
Er moet een Expertiseteam Sociale Veiligheid komen, afdelingen en faculteiten moeten zichzelf regelmatig gaan evalueren op het gebied van sociale veiligheid, en er moet een brede bewustwordingscampagne komen. Dat zijn de drie belangrijkste aanbevelingen uit het rapport van de Taskforce Sociale Veiligheid onder voorzitterschap van Liza Mügge.
Tijdens een webinar voorafgaand aan een bijeenkomst van het Universiteitsforum is gistermiddag het eindrapport gepresenteerd van de Taskforce Sociale Veiligheid. Onder leiding van politicoloog Liza Mügge is een werkgroep anderhalf jaar aan het werk geweest om de sociale (on)veiligheid aan de UvA te analyseren. Gisteren volgden de aanbevelingen in het rapport Doorbreek de stiltes.
Het zijn heel wat voorstellen waar de Taskforce mee komt, maar er worden in het rapport drie overkoepelende UvA-brede adviezen gegeven. Zo moet er een Expertiseteam Sociale Veiligheid komen waar alle kennis op dit gebied wordt gebundeld en waar iedereen met beleids- of zorgvragen terecht kan. Daarnaast moet er voor faculteiten en diensten een periodieke zelfevaluatie komen om te bepalen waar en hoe men er voor staat als het gaat om sociale veiligheid. Ten derde moet er als het aan de Taskforce ligt een UvA-brede bewustwordingscampagne worden opgestart onder het motto ‘doorbreek de stiltes’.
Met dat motto, en vooral met het gebruik van de meervoudsvorm ‘stiltes’, wil de Taskforce aangeven dat op meerdere gebieden sprake is van ‘stilte’ op het moment dat er een sociaal veiligheidsprobleem opdoemt: angst voor de consequenties, privacy, hiërarchische structuren. Zodra die kwesties aan de orde komen gaan de kaken vaak op elkaar en dat moet juist niet.
Voor de Taskforce is ‘actief luisteren en verantwoordelijkheid nemen’ daarbij van groot belang. Om bewustwording te creëren heeft de Taskforce theatervoorstellingen in petto, waarvoor al een soort concept is ontwikkeld, de toneelvoorstelling The Learning Curve. Die zou op elke campus kunnen worden opgevoerd door acteurs van Acteursgenootschap. Daarbij worden dan onveilige situaties gespeeld en daardoor zichtbaar en bespreekbaar gemaakt.
Academische sabotage
Sociale veiligheid – en vooral het gebrek eraan – is topprioriteit van het UvA-bestuur sinds Gloria Wekker eind 2016 naar buiten kwamn met haar rapport Diversiteit is een werkwoord. Destijds bleek al dat er van alles mis gaat op het gebied van diversiteit en sociale veiligheid. Wekker en haar team hadden met een groot aantal UvA-medewerkers en studenten gesproken en daarbij kwam naar voren dat uitsluiting, seksuele intimidatie, fysieke of verbale intimidatie, micro-agressie en uitsluiting geregeld voorkwamen op de UvA. Of liever gezegd: het komt nog steeds voor, want sinds het rapport-Wekker is de UvA één, twee, drie schandalen rond grensoverschrijdend gedrag verder.
De Taskforce van Liza Mügge heeft in verschillende gespreksrondes gesignaleerd dat de sociale veiligheidsproblemen nog steeds groot zijn en voegt er de term ‘academische sabotage’ aan toe: loopbaanobstructie of een al te dominante manlijke onderzoekcultuur. ‘Vrouwelijke promovendi voelen zich overschreeuwd of durven niets te zeggen,’ aldus de Taskforce. De hele kwestie rond sociale veiligheid is volgens de Taskforce dan ook ‘een veelkoppig monster’ en daar horen vele maatregelen bij.
Extern
De Taskforce stelt naast de drie overkoepelende maatregelen ook specifieke maatregelen voor, dat wil zeggen afzonderlijke maatregelen voor studenten, promovendi, personeel (wetenschappelijk en ondersteunend) en faculteiten en het bestuur. Zo moeten er gedragsregels komen voor de omgang tussen studenten en docenten/medewerkers in een privéomgeving; moet er een tweede beoordelaar worde ingeschakeld bij een conflict tussen student en docent; krijgen promovendi een jaargesprek met een onafhankelijk beoordelaar; worden promotiebegeleiders niet alleen beoordeeld op het aantal promovendi dat zij begeleiden, maar ook op hoe ze dat doen; moeten externe beoordelaars worden betrokken bij loopbaanbeslissingen; moet er bij benoemingen ‘op machtige posities’ brede consultatie en inspraak worden georganiseerd, ook als het gaat ‘om academische sterren met een dik cv’; en moet er specifiek voor sociale veiligheid een ‘externe spiegel’ komen zoals een Raad van Advies.
Kantelpunt
Voor de duidelijkheid: het zijn allemaal adviezen, maar UvA-voorzitter Geert ten Dam was er alvast ‘heel blij’ mee. Ze noemde het ‘een heel rijk rapport’. Het rapport van Mügge en haar team is volgens Ten Dam ‘de laatste bouwsteen die we nodig hebben om te werken aan het huis van de sociale veiligheid’. Ten Dam zei zich te realiseren dat het bij dit soort kwesties niet alleen om maatregelen, maar ook om ‘cultuurveranderingen’ gaat. ‘En daar gaan we in volle vaart mee door. Het klinkt misschien raar dat ik dit zeg, maar laat alle meldingen over sociale veiligheid nu maar komen. Er zit te veel onder de tafel en we willen de problemen juist zichtbaar op de tafel hebben. Dat helpt om een kantelpunt te bereiken.’
Regiegroep
De vraag is nu natuurlijk hoe de zaak verder gaat, want er zijn inmiddels verschillende commissiue en groepen geweest die de zaak in kaart hebben gebracht. Het begon met de commissie-Wekker, er was de commissie De Gaay Fortman, er was de taskforce-Mügge en daarnaast werd er gesleuteld aan klachtenprocedures, vertrouwenspersonen. Er kwam een diversity officer en zou er een vaste ombudspersoon komen die er nog steeds niet is, waardoor interimmer Jacqueline Schoone nog steeds op de UvA rondloopt.
Inmiddels is er ook een regiegroep aan het werk onder leiding van Lucienne Kelfkens. Haar groep gaat de komende tijd ‘alles bij elkaar brengen,’ aldus Ten Dam. Het wachten is nu op de resultaten van deze regiegroep in de hoop dat er in de tussentijd niet weer een Metoo-affaire opduikt.
