UvA-geheimen | Wat doet Koningin Wilhelmina op REC?
Een koningin? Aan de UvA? Die ‘rooie’ UvA is toch helemaal niet koningsgezind? Toch staat oud-koningin Wilhelmina op de derde verdieping van REC-A. In de Moot Court is ze te zien tussen de met rood-wit lint omplakte stoelen, althans haar buste: Wilhelmina, koningin der Nederlanden van 1898 tot 1948. Wat doet zij daar?
Ze staat er te staan, zou je kunnen zeggen. Het lijkt wel alsof ze in de opslag staat, zo tussen de omplakte, niet gebruikte stoelen. Op een mooie marmeren sokkel, waar ze al 93 jaar staat. In 1927 werd de bronzen buste onthuld, natuurlijk niet in REC-A, maar in de toenmalige ‘hoofdzetel’ van de UvA, de Oudemanhuispoort, waar ook de Faculteit der Rechtsgeleerdheid was gevestigd.
In dat jaar werd het feit herdacht dat de UvA vijftig jaar eerder, in 1877, officieel een universiteit met promotierecht was geworden. Voor die tijd bestond de UvA ook al (sinds 1632 zelfs), maar wie wilde promoveren – toch het wezenskenmerk van een universiteit – moest dat elders doen, veelal in Leiden.
Boetseren
Ter gelegenheid van het grote jubileumfeest zou de koningin een bezoek brengen aan de universiteit en ontstond het idee een borstbeeld van haar te laten maken. De zeer katholieke Wageningse beeldhouwer August Falise, gespecialiseerd in standbeelden en bovendien leraar anatomisch tekenen en boetseren in Den Bosch, werd gevraagd de buste te maken. Een begrijpelijke, maar ook bijzondere keus, want Wilhelmina Helena Pauline Maria, koningin der Nederlanden, was door en door Nederlands-Hervormd. De beeldhouwer was overigens een jachtvriend van haar man, prins Hendrik.
De UvA had eerder ook al het academisch ziekenhuis Wilhelmina Gasthuis (in de volksmond ‘het WG’) naar haar vernoemd, dus zo gek was het idee niet. Op de dag van de onthulling, 19 september 1927, bracht de vorstin uiteraard een bezoek aan de UvA om zichzelf in brons te bewonderen.
Eredoctoraat
Meer dan tien jaar later, op 9 september 1938, kwam Wilhelmina weer eens naar de UvA, dit maal om een wetenschappelijke reden: ze kreeg ter gelegenheid van haar veertigjarig regeringsjubileum een eredoctoraat in de economische wetenschappen. De majesteit stond niet per se bekend als groot econoom – doordat ze op haar achttiende al op de troon zat had ze überhaupt niet kunnen studeren – maar stond wel te boek ‘als vertegenwoordigster der beste eigenschappen van de Nederlandse natie,’ meende historicus Ieb Brugmans later.
Het borstbeeld stond nog steeds te pronken in de Oudemanhuispoort, maar had op zich niets te maken met haar erepromotie, waarbij de bekende econoom Herman Frijda als erepromotor optrad. Hij hield een slaapverwekkende laudatio, meende de nestor van de Amsterdamse zakenwereld Ernst Heldring, die in de zaal zat. ‘Professor Frijda sprak een volkomen onbetekeenende, vervelende en lange rede uit.’
Faculteit Economie & Bedrijfskunde
Dit weekend was het precies achtenvijftig jaar geleden dat de koninklijke dame op 82-jarige leeftijd overleed op 28 november 1962. Het is natuurlijk coronatijd, dus we hebben er alle begrip voor dat de Moot Court, een soort oefenrechtbank, niet wordt gebruikt, maar die arme Willemien staat daar wel wat sneu tussen de geparkeerde stoelen.
En dan: zou het borstbeeld niet veel beter tot zijn recht komen in de hal van de Faculteit Economie en Bedrijfskunde (FEB)? Aan zichtbaarheid dan geen gebrek, want jan en alleman én de media lopen er rond. En was de oud-vorstin geen eredoctor in de economische wetenschappen? Decaan Han van Dissel van de FEB vindt het ‘een uitstekend plan’.
Rechtendecaan André Nollkaemper: ‘Ik denk dat Wilhelmina bij ons staat vanwege onze geschiedenis in de Oudemanhuispoort. Een beeld van de koning(in) in een Moot Court sluit ook wel aan bij de praktijk waarin we in rechtbanken een portret van de koning(in) hebben. Dat wil echter niet zeggen dat we er meer aanspraken op maken dan de FEB.’
Mysterie ontrafeld! Heb je ook een UvA-geheim dat je graag ontrafeld zou willen zien? Mail ons op redactie@folia.nl.
