Niks meer missen?
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief!
Foto: Marc Kolle (Folia-archief)
actueel

Klachten over sociale onveiligheid bij studievereniging Machiavelli

Dan Afrifa,
28 oktober 2020 - 07:10

Verschillende studenten zeggen de afgelopen jaren geconfronteerd te zijn met een onveilige sfeer bij studievereniging Machiavelli. Zo werd een studente op een borrel uitgemaakt voor Zwarte Piet. De politicologenvereniging heeft onlangs vertrouwenspersonen aangesteld, maar ontkent dat de aantijgingen daarvoor de aanleiding zijn.

Inmiddels studeert Naomi Di Meo (21) twee jaar mediastudies aan de UvA, maar daarvoor volgde ze eerst een jaar politicologie. Ondanks dat het een leerzaam jaar was, hield de Italiaanse met Ethiopisch-Nigeriaanse wortels er ook een negatieve ervaring aan over. Op een borrel van studievereniging Machiavelli werd ze racistisch bejegend.

Foto: Privécollectie
Naomi Di Meo

‘Het was tijdens de decemberborrel in 2018 toen ik buiten stond te roken met vriendinnen. Na even gekletst te hebben liep ik in mijn eentje terug naar binnen voor een drankje. Bij het betreden van het café riep een jongen: “Kijk, Zwarte Piet!”. En hoewel ik toen amper Nederlands sprak, was het niet moeilijk te begrijpen wat hij bedoelde, en tegen wie hij het had.’

 

Zulk gedrag verwachtte Di Meo niet in een omgeving vol met politicologen, personen die meer dan gemiddeld bezig zijn met sociale vraagstukken zoals racisme. Omdat ze de jongen die zich kwetsend uitliet niet kende, stapte ze af op een bestuurslid. Di Meo: ‘Ik liep naar Thijs [Thijs Barendrecht, voorzitter 2018-2019, red] toe en vertelde hem wat er zojuist was gebeurd. Ik verwachte dat hij zijn verenigingsgenoot op zijn minst zou aanspreken, om ervoor te zorgen dat het niet nog eens zou gebeuren. In plaats daarvan kreeg ik te horen dat ik het niet zo serieus moest nemen, omdat de jongen “gewoon dronken” was.’

 

Dit incident betekende de laatste Machiavelli-borrel voor Di Meo, ze ging ‘maar ergens anders vrienden maken’. Over het voorval diende ze verder geen officiële klacht in. Achteraf gezien verwijt ze dit zichzelf een beetje, maar ze begrijpt ook waarom ze het destijds heeft laten liggen: ‘Als de eerste reactie al zo onverschillig is, raak je gedemotiveerd.’

‘Ik kreeg te horen dat ik het niet zo serieus moest nemen, omdat hij “gewoon dronken” was’

Verzwegen

Di Meo is lid van studentenpartij 020, met drie zetels vertegenwoordigd in de studentenraad van de Faculteit der Maatschappij- en Gedragswetenschappen. Ze beheert ook de sociale media van deze partij, waarvan politicologiestudent Dédé Kruisman (22) partijleider is. Kruisman weet te vertellen dat er binnen zijn partij meerdere personen zijn die te maken hebben gehad met sociale onveiligheid bij Machiavelli-borrels. ‘Wij profileren ons als voorvechters op het gebied van sociale veiligheid en daarom heerst er binnen onze partij een sfeer waarin leden zich uit kunnen spreken. Daardoor kwamen er verhalen naar boven over onder meer seksuele intimidatie en betasting, en ook Naomi deelde haar ervaring.’

Foto: Adecco Nederland
Dédé Kruisman, partijleider studentenpartij 020

Die verhalen legden volgens Kruisman een zorgelijk patroon bloot. ‘Uit onze interne gesprekken bleek dat Machiavelli op de hoogte gesteld was van verschillende klachten, maar daar niets mee deed of zelfs stil probeerde te houden.’ Die gesloten houding is in de ogen van Kruisman ook de reden dat studenten met klachten niet eerder van zich lieten horen. ‘Als een vereniging niet onderkent dat die problemen er zijn, komen de klachten ook niet naar voren. En als de mensen die er wél over willen praten bij het grofvuil worden gezet, begrijp ik dat de rest verder stil blijft.’

 

Desalniettemin barste de bom op 15 oktober dit jaar, toen Machiavelli bekendmaakte drie vertrouwenspersonen aan te stellen, twee interne en één externe. Naar Kruismans mening was dat een positief signaal, maar verre van voldoende. ‘Het was een te kleine stap en het was ook te laat, omdat de klachten allang bekend waren. Ook werden er nog geen excuses gemaakt.’

 

Reden genoeg voor 020 om de aankondiging van Machiavelli te delen op haar eigen Instagram, begeleid door kritische noten. Ook deelde 020 het verhaal van Di Meo.

‘Het was een te kleine stap en het was ook te laat, omdat de klachten allang bekend waren’

Daar volgde een reactie op. Kruisman: ‘Het bestuur van Machiavelli nam contact met ons op en vertelde dat zij liever hadden gezien dat wij direct naar hen hadden gecommuniceerd. Maar voor ons woog het belang zwaarder dat dit naar buiten werd gebracht, omdat het al tijden bewust werd verzwegen.’

 

Reactie Machiavelli

Via de telefoon beaamt Machiavelli-voorzitter Xanne Vos (22) direct contact opgenomen te hebben met 020. En het Machiavelli-bestuur had inderdaad liever gezien dat de studentenpartij op een constructievere manier hun kritische boodschap naar buiten had gebracht. Maar dat is volgens Vos nadrukkelijk niet omdat haar vereniging bewust zaken heeft verzwegen.

 

‘We zijn vooralsnog niet direct benaderd door (oud-)leden met klachten en we wisten dus niet af van de genoemde voorvallen. Wij hebben 020 uitgenodigd om het gesprek te openen op een concretere en effectievere manier dan via een Instagram story. Ook hebben we contact opgenomen met de studente die racistisch was bejegend. Haar ervaring gaat ons aan het hart.’ Voorlopig is het van de gesprekken nog niet gekomen.

Xanne Vos, voorzitter Machiavelli

Vos benadrukt dat de aantijgingen niet de aanleiding waren tot het introduceren van vertrouwenspersonen, want Machiavelli was al sinds begin dit studiejaar bezig met nieuw beleid. ‘Twee bestuursleden hebben workshops gevolgd over inclusief leiderschap en sociale veiligheid. Dat zijn ingewikkelde thema’s waarvan wij vonden dat we ze moesten oppakken. Daarna zijn we zelf gaan brainstormen over sociale veiligheid en het introduceren van deze trust persons vloeide daaruit voort. Hiermee hopen we in ieder geval de drempel te verlagen die er eventueel voor leden kan zijn om met ons in gesprek te gaan over de vereniging en haar evenementen. Zo willen we een open uitstraling genereren en een veilige en vertrouwde sfeer binnen de vereniging.’

 

Machiavelli is van plan een enquête uit te zetten onder haar leden en daarin zal er ook ruimte zijn om kwalijke voorvallen te melden. De vereniging werkt ook aan online klachtenregistratie. En het bestuur laat het daar niet bij. ‘We onderhouden contact met een UvA-focusgroep institutioneel racisme. Een idee dat voortvloeide uit die uitwisseling was het uitnodigen van meer diverse sprekers bij evenementen. Ook willen we het op evenementen vaker hebben over zaken als racisme.’

 

Vos vindt het lastig te stellen dat haar vereniging in het verleden tekort is geschoten. ‘Het gros van deze zaken is geheel nieuw voor ons en niemand heeft ons hier nog over benaderd. Het is niet aan ons te oordelen over wat er in het verleden is gebeurd. We waren er niet bij, we zijn een nieuw bestuur, en weten niet wat er wellicht is voorgevallen of hoe daarnaar gehandeld is. Tegelijkertijd: dat er door een verenigingsbestuur in het verleden niet altijd grondig genoeg op lastige situaties is gereageerd, kunnen wij ons natuurlijk goed voorstellen. We hebben het hier over besturen gerund door studenten. Dat is bij Machiavelli niet anders dan bij andere verenigingen.’

‘Het is niet aan ons te oordelen over wat er in het verleden gebeurd is. We waren er niet bij, we zijn een nieuw bestuur’

De boodschap van Vos luidt: ‘Het is niet de bedoeling dat leden of oud-leden zich ongehoord voelen. We hopen een signaal af te geven met de vertrouwenspersonen en dat studenten met klachten naar ons toe komen. Samen kunnen we het beleid en de praktijk verbeteren voor elkaar, maar ook voor de studentenpopulatie in het algemeen.’

 

Verontschuldiging

Ook uit de hoek van 020 klinkt de roep om samen op te trekken en de laatste ontwikkelingen stemmen partijleider Dédé Kruisman positief. ‘Dat Machiavelli met ons om de tafel wil is een positieve uitkomst, het is belangrijk dat het gesprek wordt gevoerd. Samen kunnen we kijken wat de mogelijkheden zijn om dergelijke incidenten in de toekomst te voorkomen. Door het trainen van medewerkers of het verhogen van bewustzijn.’

 

Naomi Di Meo vindt het aanstellen van vertrouwenspersonen ook een positieve ontwikkeling, al neem het haar scepsis niet weg.‘ Ik hoop dat het niet slechts voor het beeld is gedaan en dat er voortaan beter zal worden geluisterd.’ Di Meo heeft inmiddels ook een privébericht van een oud-bestuurslid van Machiavelli gekregen, met een verontschuldiging voor het Zwarte Piet-incident.

 

Oud-voorzitter van Machiavelli Thijs Barendrecht heeft ook contact opgenomen met Di Meo en hij zegt erg geschrokken te zijn. ‘Geschokt heb ik dit artikel vanochtend gelezen. Dit omdat het beeld dat van de vereniging Machiavelli wordt geschetst, schokkend is. Aantijgingen van racisme en seksueel geweld dienen ten aller tijde serieus genomen te worden gezien voor beide geen plek mag zijn binnen de universiteit en samenleving als geheel. Het is ook daarom dat ik 020, Naomi en Machiavelli aanmoedig in hun werk om gedrag dat geen plek mag krijgen, geen plek te bieden.’

 

‘Zodra ik voor het eerst over deze situatie hoorde, nu zo’n twee weken geleden, heb ik direct contact gezocht met Naomi om mijn excuses aan te bieden. Wel geef ik graag aan dat ik me dit voorval niet kan herinneren. Ook ken ik mezelf niet als iemand die racisme zomaar laat passeren. Het is echter wel de realiteit dat ik helaas geen database van gesprekken in mijn hoofd heb waarin ik kan nazoeken of iets al dan niet gebeurd is, en zo ja, hoe precies. Vandaar het feit dat ik mijn excuses heb aangeboden.’

 

De reactie van Thijs Barendrecht is later toegevoegd aan dit artikel.