Niks meer missen?
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief!
Foto: Geïllustreerd Volkstijdschrift Eigen Haard, 1896 (publiek domein)
actueel

UvA-geheimen | Wie was Allard Pierson?

Henk Strikkers,
12 oktober 2020 - 11:35

Het museum van de Universiteit van Amsterdam is al sinds de oprichting naar hem vernoemd. Maar wie was Allard Pierson eigenlijk, en wat deed hij zodat het universiteitsmuseum zijn naam zou dragen?

Nederlandse universiteiten hebben vaak gigantische collecties aan documenten, beeldmateriaal en studieobjecten. Bij de meeste universiteiten zijn die documenten ondergebracht bij een bibliotheek, maar in Groningen, Utrecht en aan de UvA zijn de voorwerpen te zien in een museum: het Allard Pierson museum in het geval van de UvA. Maar wie was Allard Pierson eigenlijk?

 

Via Leuven en Heidelberg naar Amsterdam

Allard Pierson wordt in 1831 geboren in Amsterdam als nakomeling van een rijk bankiersgeslacht. Pierson studeerdte theologie en wordt net als zijn drie jaar jongere broer Hendrik predikant. In het piepjonge land België vindt Allard zijn kansel in Leuven. Na zijn Belgische jaren wordt Pierson eerst predikant in Rotterdam om vervolgens in 1865 uit de kerk te treden. Na een periode als hoogleraar in het Duitse Rohrbach bij Heidelberg keert Pierson terug naar Amsterdam. Hij heeft zijn christelijke overtuiging dan al ingeruild voor een agnostische. In 1877 wordt hij gevraagd als eerste hoogleraar kunstgeschiedenis, esthetica en moderne talen en letteren op de gloednieuwe Universiteit van Amsterdam.

‘Met een voorganger van zijn fantasie en van zijn aanschouwing, ook op zooveel reizen, konden zijn leerlingen wel zeer diep doordringen in den geest van het verleden, van de oudheid in de eerste plaats’

Pierson is een man met een passie voor de klassieken en de renaissance en hij reist in zijn leven drie keer naar Italië, een unicum in die tijd. Om zijn onderwijs aan de UvA te verlevendigen laat hij gipsen afgietsels van klassieke beelden maken, zodat hij die tijdens zijn colleges kan gebruiken. ‘Met een voorganger van zijn fantasie en van zijn aanschouwing, ook op zooveel reizen, konden zijn leerlingen wel zeer diep doordringen in den geest van het verleden, van de oudheid in de eerste plaats,’ zo staat er in zijn biografie in het gedenkboek ter ere van het driehonderdjarig bestaan van de UvA in 1932.

 

Niet lang na zijn aanstelling aan de UvA vraagt hij zelfs bij de stad een budget van duizend gulden per jaar aan om gipsen afgietsels aan te kopen en zo langzaamaan te bouwen aan een archeologisch museum.

 

Gipsen afgietsels

Acht jaar na zijn aanstelling wordt Allard door de UvA benoemd tot directeur van het ‘in wording zijnde kabinet van afgietsels volgens werkelijke grootte’. Museumdirecteur zal Allard Pierson echter nooit worden. In 1896 overlijdt hij in het Gelderse Almen. Hij laat de universiteit een kleine collectie gipsafgietsels na. ‘In Allard Pierson heeft Nederland schier een halve eeuw lang een groot talent en een genialen geest bezeten,’ schrijft de Amsterdamse predikant en hoogleraar Jan Carel Matthes in een In Memoriam.

 

Ruim dertig jaar na zijn dood richt Allards zoon Jan Lodewijk Pierson sr. de Allard Pierson Stichting op om de collecties van zijn vader en diens opvolger Jan Six (1857-1926) voor de universiteit te behouden. Als eind jaren twintig de grote economische crisis uitbreekt en de stichting de inboedel van een privémuseum van de failliete Constant Willem Lunsingh Scheurleer kan kopen, is de collectie groot genoeg om een museum te openen.

 

Op 12 november 1934 opent de Allard Pierson Stichting het Allard Pierson Museum op de hoek van de Sarphatistraat en de Roetersstraat. In 1976 verhuisde het Allard Pierson naar het oud pand van de Nederlandse Bank aan de Oude Turfmarkt, waar het tot op heden nog steeds gevestigd is.

Lees meer over