Tumultueuze verkiezingsweek krijgt morgen wellicht een staartje
Is de uitslag van de studentenraadsverkiezingen boven elke twijfel verheven? Over die vraag wordt morgen gesproken in een zogenoemde bezwaarzitting. Uit documenten die dankzij een Wob-verzoek openbaar werden ontstaat een beeld van een nogal stuntelige verkiezingsweek.
Maandag
Het is maandagavond 8 juni als Jacqueline Groot Antink, secretaris van het Centraal Stembureau van de UvA, de andere leden van het stembureau mailt. ‘Vandaag weer een hoop gedoe over technische problemen met de stemapplicatie. Betrof vooral Acta. Ik hoop dat het probleem morgenochtend wordt opgelost.’ Studenten van tandheelkundefaculteit Acta kregen de stemoproep namelijk met vertraging. De verwachting was dat sommige studenten de stemoproep pas zouden krijgen als de verkiezingen al waren afgelopen.
Dat is echter niet het enige waar Groot Antink haar collega’s over mailt. ‘Graag jullie aandacht voor onderstaand bericht,’ zo opent haar mail. Wat ze meestuurt is een klacht over List Sefa, een partij bij Economie & Bedrijfskunde. Op Instagram heeft die partij een foto gepost waarin mensen prijzen zoals speakers, een camera of cadeaukaart worden beloofd wanneer ze een screenshot sturen dat ze op Sefa stemmen.
Nergens in de regels staat zwart op wit dat het kopen van stemmen verboden is, maar iedereen snapt dat het niet de bedoeling is. ‘Buying votes is not according to the election rules. And this breaks the confidentiality of voters,’ zo schrijft de klager van partij UvASociaal. ‘We hope to hear from you soon and hope that action will be taken’.
Dinsdag
Diezelfde partij, UvASociaal, vroeg een week voor de verkiezingen aan het stembureau hoe het precies zat met het uitgeven van het campagnebudget dat de UvA aan studentenpartijen beschikbaar stelt. Nu ze door de corona-lockdown het geld niet kunnen uitgeven aan standjes, roze koeken, of jus d’orange, zoekt de partij andere bestemmingen. ‘Can we promote our social media and party with giveaway using UvA funding? (…) Thereby not “purchasing” the vote to participate in a give away, but enticing others to vote accordingly?’
Die mail van UvASociaal wordt niet beantwoord. De reminder die UvASociaal de laatste werkdag voor de verkiezingen, vrijdag 5 juni, stuurt blijft ook zonder reactie. Op dinsdagmiddag, iets voor vijf uur, stuurt Groot Antink de mail door naar de andere leden van het stembureau. ‘Ik heb hier niet op gereageerd, omdat ik me nooit bezig houd met campagnebudgetten en daar ook niets van weet. Ik weet eigenlijk ook niet wie het budget beheert.’
Feestelijke uitreiking per Zoom
Ondertussen is het stembureau intern bezig met ideeën over ‘een feestelijke uitreiking per Zoom’. ‘Het enige wat ik kan bedenken is dat je een drankje en nootjes laat bezorgen op de plek waar die kandidaten op de uitslag zitten te wachten,’ mailt een lid. ‘Maar dat heeft veel praktische problemen.’
Groot Antink heeft die ochtend al geprobeerd om iemand van Lijst Sefa telefonisch te bereiken, zonder resultaat. Daarom stuurt ze een mail aan de partij. ‘De ontvangen screenshots van berichten via social media lijken te bewijzen dat List Sefa probeert te verleiden tot een stem op de partij door daarbij kans te bieden op het winnen van een prijs.’ ‘Als dit werkelijk de wijze is waarop campagne wordt gevoerd, dan is er geen sprake van een “eerlijke strijd”.’ De mail lijkt richting een diskwalificatie van de partij te gaan, maar dan neemt het bericht een draai. ‘Dit bericht is bedoeld als een serieuze waarschuwing, die List Sefa er hopelijk toe aanzet de gemelde praktijken te staken’.
Woensdag
Woensdagmiddag valt de volgende klacht op de digitale deurmat. List Sefa zou de maillijst van studievereniging SefaList Sefa is onderdeel van studievereniging Sefa hebben gebruikt om een oproep te doen om op de partij te stemmen. Ditmaal is Partij Inter de klager. ‘I am very alarmed that Sefa overused their power a couple times,’ schrijft de voorzitter van Inter. ‘I would like to report their newest action meaning using the e-mail list of their study association to get votes for their student party.’
Mag dat? Het kiesreglement van de UvA, dat stamt uit 2006 en zes jaar geleden voor het laatst is herzien, is daarover bijzonder vaag. Eén artikel rept over onregelmatigheden. ‘Indien zich onregelmatigheden bij een stemming hebben voorgedaan en het Centraal Stembureau van mening is dat deze onregelmatigheden van invloed zijn op de vaststelling van de uitslag van de verkiezing, kan het Centraal Stembureau besluiten de stemming in het desbetreffende kiesdistrict ongeldig te verklaren.’ Wat die onregelmatigheden zijn, en wanneer een onregelmatigheid van invloed is op de uitslag van de verkiezing, is ter beoordeling van het stembureau.
Stevige toon
Desalniettemin krijgen alle partijen woensdagmiddag een brief van het Stembureau, dat een stevige toon aanslaat. ‘Het door partijen in het vooruitzicht stellen van cadeaus zonder de tegenprestatie van een stem exclusief op één partij, wordt eveneens gezien als het kopen van stemmen vanwege de schijn die daardoor gemakkelijk ontstaat,’ schrijft voorzitter Anne van Wageningen. Hij vervolgt: ‘Om die reden behoudt het stembureau zich het recht voor om de uitslag van de verkiezingen te herzien, als op enig moment zou blijken dat een partij stemmen heeft gekocht.’
Donderdag
Het is donderdag, en de derde mail over het gedrag van Sefa komt binnen bij het stembureau. Het is dit keer UvASociaal, dat meldt dat Rostra Economica, een blad dat deels betaald wordt door de faculteit, heeft aangeraden om op lijst Sefa te stemmen. ‘Weer een klacht,’ zo stuurt Groot Antink naar haar collega’s. Of daar nog op wordt gereageerd is niet uit de documenten te herleiden.
Nasleep
Een week later ontdekt Folia dat er een grove beveiligingsfout in de stemapplicatie van de studentenraadsverkiezingen zit, waardoor iedereen die een beetje tech-savvy is tientallen keren kan stemmen. De verkiezingsuitslag wordt uitgesteld, het stembureau doet tweeënhalve week onderzoek naar of er onregelmatigheden zijn voorgevallen.
Uiteindelijk komt ze tot de conclusie dat de verkiezingsuitslag betrouwbaar is. Als de uitslag bekend wordt gemaakt, blijken alle fratsen van Lijst Sefa weinig effect te hebben gehad. De partij verliest twee zetels en daarmee haar absolute meerderheid in de facultaire studentenraad. Eindelijk denken de medewerkers van het stembureau, die naast hun gewone baan aan de UvA al bijna twee maanden bezig zijn met de studentenraadsverkiezingen, klaar te zijn.
Een week later valt er een bezwaarschrift in de bus. Tammie Schoots van de Anti-coronapartij vindt dat de verkiezingen oneerlijk waren om twee redenen. ‘Als je ziet wat met name Sefa beschikbaar stelde aan cadeaus, dan kan dat nooit uit het campagnebudget komen. Er moet sponsorgeld mee gemoeid zijn,’ zegt ze. ‘Dat vind ik kwalijk, want dat betekent dat externe partijen invloed kunnen uitoefenen op de UvA.’
Stemmen gekocht
Daarnaast vindt ze het ‘overduidelijk’ dat er stemmen gekocht zijn door cadeaus uit te loven. ‘Sefa is daar eerlijk over, maar Inter zegt dat ze studenten alleen maar wilde helpen in deze moeilijke tijd. Dat blijkt echter totaal niet uit de [inmiddels verwijderde, red.] Instagram-posts. Ik vind het schokkend dat het Stembureau dat gewoon gelooft.’
Schoots wil dat de verkiezingen aan de faculteiten waar Sefa en Inter deelnamen ongeldig worden verklaard, evenals de verkiezing voor de Centrale Studentenraad waar Inter meedeed. ‘Als het stembureau dat niet wil doen, dan ga ik ze vragen om op te stappen. Ze hebben namelijk wel erg weinig daadkracht getoond,’ concludeert ze uit de documenten die ze met haar Wob-verzoek in handen kreeg.
De leden van het stembureau worden aanstaande vrijdag weer opgetrommeld voor een hoorzitting over dat bezwaarschrift. Daarna neemt het bureau een besluit over het bezwaar van Schoots. Zij bezint zich op juridische stappen als ze in het ongelijk wordt gesteld, laat ze weten.
