Schrikkeljaar afschaffen goed idee? Nee, zegt UvA-astronoom
Een keer in de vier jaar is het zover: dan tellen we een dag bij ons kalenderjaar op en duurt een jaar 366 in plaats van 365 dagen. Onhandig, vinden twee Amerikaanse hoogleraren die het schrikkeljaar willen afschaffen. Maar UvA-hoogleraar astronomie Ralph Wijers ziet niets in hun idee. ‘Dit is wel heel erg door een tunnelvisie-techneut bedacht.’
De schrikkeldag op 29 februari is eigenlijk een correctie. De aarde heeft namelijk 365 ¼ dagen nodig om de baan rond de zon te kunnen voltooien. Omdat dit geen makkelijk getal is, hebben we ons kalenderjaar afgerond naar 365 dagen, met elke vier jaar een extra dag ter compensatie.
Altijd op maandag jarig
Hoogleraren Richard Conn Henry (natuurkunde & astronomie) en Steve Hanke (economie) vinden dat het schrikkeljaar juist voor verwarring zorgde en pleiten ervoor om over te gaan op een nieuw kalendersysteem. In het huidige systeem is het namelijk zo dat kerst steeds op een andere dag valt, evenals je verjaardag. Totaal onhandig, vinden de twee wetenschappers van de Amerikaanse Johns Hopkins University: waarom ontwikkelen we geen kalender waarin elk jaar precies hetzelfde is? Dat zou plannen een stuk makkelijker moeten maken, is de gedachte.
Alle maanden zouden in hun telling dan 30 dagen hebben, met uitzondering van maart, juni, september en december, die 31 dagen tellen. Zo telt een jaar dan in totaal 364 dagen (52 weken). Elke vijf of zes jaar wordt er dan een week extra toegevoegd tussen december en januari, om de telling kloppend te houden: een soort schrikkelweek, dus.
- Het schrikkeljaar werd ingevoerd onder het bewind van de Romeinse veldheer Julius Caesar in 46 voor Christus. Astronoom Sosigenes zag dat de Romeinse kalender drie maanden voorliep op de zon, waardoor de kalender niet meer in pas liep met de seizoenen. Het schrikkeljaar moest dat rechttrekken.
- Er bestaat ook zoiets als de schrikkelseconde. Die werd in 1971 ingevoerd, om dezelfde reden als het schrikkeljaar. Een dag duurt volgens onze berekeningen 86.400 seconden. Maar zo precies draait de aarde niet: soms ietsje sneller, soms ietsje langzamer. Een schrikkelseconde moet dat verschil af en toe compenseren. Overigens is over dit systeem ook al jarenlang discussie onder wetenschappers.
- Het woord schrikkeljaar is afgeleid van het middeleeuwse woord scricken, wat zoiets als ‘lopen met grote passen’ betekent.
- 29 februari is ook de dag waarop 101 landen aandacht vragen voor zeldzame ziektes. Ook Nederland doet mee. De eerste dag was in 2008, toen er nog 18 landen meededen.
Zoveelste kalender-idee
Maar hoogleraar sterrenkunde Ralph Wijers ziet niet veel in het plan. ‘Het is het zoveelste kalender-idee,’ vindt hij. ‘Zo’n idee heeft altijd interessante aspecten, maar in dit geval is het wel heel erg door een tunnelvisie-techneut bedacht.’ Kijk maar naar de gevolgen, stelt hij. ‘Is het nu echt fijn dat je verjaardag altijd op een weekdag valt, of juist altijd in het weekend?’
Bovendien volgen heel veel klassieke religieuze feestdagen de maankalender en niet per se de jaarkalender, stelt Wijers. Denk aan Pasen, ramadan of Chinees nieuwjaar. Dus voor deze dagen gaat het al niet op dat het handig zou zijn vaste dagen in het jaar aan te houden, bedoelt Wijers te zeggen.
Geen tijdzones meer
De Amerikaanse wetenschappers gingen nog een stapje verder met hun kalenderwijziging: ze wilden ook de tijdzones aanpakken waardoor het overal ter wereld dezelfde tijd zal zijn. Dat zou de jaarlijkse ‘kakofonie’ van tijdzones en wisselende kalenderdagen eindelijk tot stilte brengen, menen de wetenschappers in dit artikel.
Maar ook daar is Wijers niet voor te porren. ‘Dat zou betekenen dat aan de oostkust van de Verenigde Staten de zon om 13.00 uur opkomt en in China om 01.00 uur. Mensen gaan echt niet tegen het dag/nachtritme in leven. Bovendien zou in Californië dan de datum midden op de werkdag veranderen, ook heel handig.’
