‘Met deze documentaire wil ik open zijn over slachtofferschap’
UvA-student Tessel ten Zweege begon net met haar feministische collectief Pisswife toen ze te maken kreeg met partnergeweld. Ze durfde niet aan zichzelf toe te geven dat ze slachtoffer was en praatte er lang met niemand over. Binnenkort presenteert ze er een documentaire over. ‘Een sterke onafhankelijke feministische vrouw rijmde niet met een slachtoffer van partnergeweld.’
Tessel ten Zweege (Literary and Cultural Analysis, 21) is bijna klaar met haar bachelor. Ze wacht alleen nog op het cijfer van haar scriptie. Die scriptie gaat over slachtofferschap bij partnergeweld. Ze besloot om daar ook een documentaire over te maken. Met wat hulp van haar scriptiebegeleider, die documentaires produceert, zette Tessel een film in elkaar die gaat over de ervaringen van vrouwen die met partnergeweld in aanraking zijn gekomen, waaronder zijzelf.
In 2017 kreeg ze een relatie met een Engelse jongen die ze leerde kennen tijdens een weekendje in Londen. Hij kwam naar Amsterdam en trok bij haar in, in haar studio. De relatie viel samen met het beginjaar van Pisswife, een feministisch collectief dat zinesEen zine is een soort tijdschrift over een bepaald onderwerp dat maar een kleine oplage heeft en dat door de makers zelf wordt gepubliceerd. Zines zijn onafhankelijk; ze worden niet gesponsord. maakt, social media-accounts beheert en evenementen organiseert.
‘Ik begon met Pisswife omdat ik vond dat er een tekort aan feministische media was. Je hebt wel Opzij, maar dat is voor een wat oudere doelgroep. Verder hebben andere vrouwenbladen soms hier en daar een feministisch artikel. Maar Pisswife – de naam is een geuzennaam voor vrouwen die een sterke mening hebben en al snel een zeikwijf worden genoemd – is een platform waar je echt boos kunt worden, verdrietig en kritisch kunt zijn, zonder dat je je daarvoor hoeft te schamen.’
Ontkenning
Toch durfde Tessel tijdens het ontstaan van Pisswife aan niemand over het geweld in haar relatie te vertellen, of aan haarzelf toe te geven wat er gebeurde. ‘Ik was erg in de ontkenning. Dat had ik nog nooit eerder meegemaakt. Ik stond echt in de survivalmodus. Het was heel raar dat ik tegelijkertijd met feministische dingen bezig was bij Pisswife. Ik voelde me een soort fraudeur. Maar het was wel fijn om dan even uit huis te zijn.’
Na vier maanden schraapte ze de moed bij elkaar en zette ze de Engelsman hardhandig de deur uit. ‘Daar ben ik zelf ook niet zonder kleerscheuren vanaf gekomen. Gelukkig kon ik tegen de huisbaas van het complex waar ik woonde zeggen dat mijn ex niet meer naar binnen mocht.’ Ze zag hem nog wel twee keer onvrijwillig, maar hij verhuisde weer naar Engeland.
Bekrompen beeld van slachtofferschap
In de eerste maanden nadat ze uit die relatie kwam, kon ze er niet over praten. Ze schreef er poëzie en fictieverhalen over. ‘Die gaf ik aan mijn vrienden, zonder dat ik ze wat over het geweld had verteld. Bij veel viel het kwartje toen wel. Sommigen van hen hadden tijdens die relatie al gezien dat ik vaak moe was en blauwe plekken had.’
‘Veel mensen hebben een bekrompen beeld van slachtofferschap. Een sterke onafhankelijke feministische vrouw rijm je gewoon niet met een slachtoffer van partnergeweld. Dat gevoel had ik zelf ook.’
‘Een vrouw die ik voor mijn documentaire over partnergeweld heb geïnterviewd, kunstenares Sioejeng Tsao, vertelde bijvoorbeeld dat ze zelf opmerkingen had gemaakt over Rihanna toen bekend werd dat zij was mishandeld door Chris Brown. Ze vond het zo gek omdat het zo’n sterke vrouw is. Bij een slachtoffer heb je een heel ander beeld. Maar later werd ze zelf slachtoffer.’
Een andere vrouw die Tessel sprak voor haar documentaire, was getrouwd toen ze haar man vanwege partnergeweld verliet. Zij werkt nu voor Maatje achter de Voordeur. Dat is een organisatie voor mensen die uit een Blijf-van-mijn-lijfhuis komen. ‘Zij zei dat ze altijd loog. En dat ze zich bijvoorbeeld vooral zorgen maakte over of de buren konden horen dat haar man haar mishandelde. Terwijl geslagen worden door je partner natuurlijk veel erger is dan of je buren achter het geweld komen. Maar daar maak je je dan de meeste zorgen om. Ik heb zelf ook veel gelogen. Ik hield in een boekje bij wat ik allemaal aan iedereen had verteld.’
Documentaire als therapie
Voor Tessel was het erg moeilijk om een scriptie en documentaire over dit onderwerp te maken, maar het was ook een soort therapie. ‘Het is heel fijn om met anderen te praten die hetzelfde hebben meegemaakt. Als ik aan vriendinnen vertel dat ik tijdens die relatie niet wist wat ik aan het doen was, lijkt het soms alsof ze dat niet helemaal kunnen begrijpen, alsof ze het niet van mij verwachtten.’
‘Met deze documentaire wil ik open zijn over het slachtofferschap. Veel documentaires gaan vooral over het geweld. Dat maakt het een beetje sensationeel. Daar voel ik me niet goed bij. Het is veel productiever om te zien hoe iemand ermee omgaat. Ik wil laten zien dat zo’n gebeurtenis je niet hoeft te onderdrukken, dat je gewoon door kunt gaan met je leven. De wereld heeft die boodschap meer nodig dan zielige verhalen.’
De documentaire Dat Zou Jij Nooit Toelaten van Tessel ten Zweege is te zien tijdens het evenement Bad feminists talks op zaterdag 7 maart in de Melkweg. Na de screening gaat een panel verder in gesprek over slachtofferschap bij partnergeweld.
Bekijk hieronder een gedicht dat Tessel schreef over partnergeweld.
