‘De geesteswetenschappen moeten een eigen verhaal vertellen’
De strijd tegen de onderwaardering van de geesteswetenschappen gaat onverminderd door. UvA-studenten Hanna Blom en Michele Murgia spreken er vanavond over in Pakhuis de Zwijger. ‘Is het oplossen van ingewikkelde wiskundesommen echt veel nuttiger dan het doorgronden van complexe filosofische vraagstukken?’
Hanna Blom (22), student European Studies
Waarom ben je een geesteswetenschappenstudie gaan doen?
‘Ik had geen specifiek beroep voor ogen en wilde mijn interesses in literatuur en geschiedenis volgen. Bij de geesteswetenschappen voelde ik dat ik het ideaalbeeld van mijn studentenleven kon ervaren. Veel lezen, kritisch leren denken, essays schrijven, en me roeren in zowel maatschappelijke als academische debatten.’
Zijn bèta- of techniekstudies niet nuttiger voor de maatschappij?
‘Wie het beste voor heeft met de maatschappij, weet dat we niet zonder de geesteswetenschappen kunnen. Het is niet zo dat kritisch nadenken alleen op de universiteit geleerd kan worden, maar een student aan onze faculteit krijgt meer gereedschap om de diepte in te gaan in discussies. Je wordt meer blootgesteld aan, en reflecteert meer op, de manier waarop er wordt nagedacht en beargumenteerd over fundamentele vraagstukken binnen de maatschappij. Het is van belang voor de samenleving dat mensen worden opgeleid om de geschiedenis van deze discussies te begrijpen en om een weloverwogen mening te vormen.’
Hoe kunnen de geesteswetenschappen uit het verdomhoekje komen?
‘Er leeft een diepgeworteld idee dat geesteswetenschappen “pretstudies” zijn. Het is jammer dat we ook vandaag het tegendeel moeten bewijzen. We vertellen te weinig ons eigen verhaal en deels dragen wij de schuld voor de huidige reputatie, zoals wanneer we filosofie willen verdedigen door te wijzen op de ethische gevaren van kunstmatige intelligentie, die anders wellicht over het hoofd worden gezien. Nee, de geesteswetenschappers mogen luider en trotser een eigen verhaal uitdragen over de intrinsieke waarde van dit vakgebied. Het zou daarbij helpen als succesvolle geesteswetenschappers, bijvoorbeeld in de Tweede Kamer, meedoen.’
Michele Murgia (27), student filosofie
Waarom ben je een geesteswetenschappenstudie gaan doen?
‘Na het vmbo in Roosendaal had ik het wel gezien met school. Ik ging werken, en woonde ook een jaar in Zuid-Korea. Al die tijd las ik filosofische boeken, en op mijn eenentwintigste werd ik via het colloquium doctumHet colloquium doctum is een toets voor 21-plussers waarmee ze toegang kunnen krijgen tot een universitaire studie, ook al voldoen zij niet aan de toelatingseisen. toegelaten tot de bachelor filosofie.’
Zijn bèta- of techniekstudies niet nuttiger voor de maatschappij?
‘Het denken in termen van nuttig en nutteloos is problematisch, daar is het onderwijs niet voor bedoeld. Als je voor het gemak wel zo denkt, moet je eens afvragen of het oplossen van ingewikkelde wiskundesommen echt zo veel nuttiger is dan het doorgronden van complexe filosofische vraagstukken. Daarnaast komt veel van waar we tegenwoordig profijt van hebben voort uit “nutteloos onderzoek”. De wetenschap draait om fouten maken en ervan leren, het zou geen wedstrijd moeten zijn.’
Hoe kunnen de geesteswetenschappen uit het verdomhoekje komen?
‘Gebouwen bezetten’, zegt Michele lachend. Vervolgens spreekt hij met een serieuzer gezicht: ‘De geesteswetenschappen duwen zichzelf deels in dat hoekje. Wetenschappers richten bijvoorbeeld zelf hun schadelijke hiërarchieën en ondemocratische structuren in. Dit debat draait vaak om budgetten, maar het staat of valt niet uitsluitend bij meer financiering. We laten ons teveel leiden door de discours van nut en rendementsdenken, terwijl de aandacht ook moet uitgaan naar de centralistische structuur van universiteiten, de overwegend eurocentrische perspectieven in onderwijs en wetenschap, en ook een eerlijkere verdeling van onderzoeksgelden.’
Het programma ‘Graaf ons geen Geesteswetensgraf’ vindt vanavond plaats in Pakhuis de Zwijger. De avond begint om 20.00 uur, het programma is vrij toegankelijk maar een vrijwillige bijdrage wordt op prijs gesteld.
