UvA-docent schrijft kinderboek waarin Aziatische Nederlander niet een stereotype is
UvA-docent Reza Kartosen-Wong schreef samen met zijn vrouw het kinderboek Waar is mijn noedelsoep?!? omdat hij zag dat Nederlanders met een migratieachtergrond ondervertegenwoordigd worden in de media. ‘Voor mijn zoontje kon ik geen voorleesboek vinden dat over een Aziatische Nederlander gaat die niet als stereotype wordt weergegeven.’
Reza Kartosen-Wong geeft aan de UvA onder andere les over de representatie van vrouwen en etnische minderheden in de media. Hij is zelf van Aziatische afkomst en getrouwd met een vrouw van Chinese afkomst, Chee-Han. Beiden zijn ze geboren en opgegroeid in Nederland. ‘Wij konden als kind in boeken en tv-programma’s geen positieve representaties vinden van personen waar wij op leken,’ vertelt hij. ‘Voor de ontwikkeling van je zelfbeeld moet je ook in media jezelf kunnen herkennen. Anders krijg je misschien het gevoel dat je anders moet zijn. Toen ik kind was zijn er wel momenten geweest dat ik anders wilde zijn. Dat hoor je vaak van mensen met een migratieachtergrond.’
Ondervertegenwoordiging mensen met migratieachtergrond
Jaren later, toen hij en zijn vrouw een boek over een Nederlands kind met een Aziatische achtergrond voor hun zoontje zochten, konden ze nog steeds geen goed boek vinden. ‘Je hebt wel wat kinderboeken die over Aziatische Nederlanders gaan, maar die zijn vrij stereotiep. Die boeken zijn niet echt geschreven vanuit het perspectief van die mensen. Een Chinees persoon wordt bijvoorbeeld met spleetogen getekend. Of diegene praat gebrekkig Nederlands. Dat is een karikatuur.’
‘Er is in de media sprake van ondervertegenwoordiging van mensen met een migratieachtergrond. Dat is één van de redenen waarom mijn vrouw en ik een kinderboek over Nederlandse kinderen met een migratieachtergrond wilden schrijven. Wij willen dat die kinderen als Nederlandse kinderen worden afgebeeld in plaats van kinderen die afwijken van de “norm”.’
Cultureel divers boek
Vier weken geleden kwam dat boek met de titel Waar is mijn noedelsoep?!? uit. Het is een prentenboek, met de illustraties van oud-UvA-medewerker Maria Koutamanis. Het verhaal gaat over het jongetje Sam-Ming dat zijn noedelsoep niet meer op school kan vinden. Tijdens die zoektocht vraagt hij zijn klasgenootjes of zij die soep hebben gezien. Ondertussen laten die kinderen hun eigen meegenomen gerechten zien.
‘Het boek gaat over een inclusieve school,’ zegt Kartosen-Wong. ‘Eigenlijk zijn de Joop Westerweelschool en We Care Day Care, de crèche van mijn zoontje, de inspiratiebronnen, omdat het cultureel diverse en inclusieve omgevingen zijn. Er zijn daar kinderen van verschillende afkomst, waaronder Turks, Marokkaans en Surinaams. Dat hebben we proberen weer te geven in ons boek. Zo zijn we op de personages gekomen, waaronder een meisje van Surinaamse afkomst. Dit meisje hebben we vernoemd naar Simone Weimans [NOS-presentatrice, red] – een oud UvA’er. Mijn vrouw en ik vinden haar een inspirerend voorbeeld. Ze is een oud collega van me, nog van toen ik bij de Wereldomroep werkte.’
Inclusieve samenleving
‘Mijn vrouw en ik vinden het belangrijk om verschillende groepen die niet of nauwelijks worden vertegenwoordigd te representeren. Zo komt er een kindje in een rolstoel in het boek voor en speelt een jongetje met een Griekse achtergrond die twee vaders heeft een rol in het boek. Het gaat ons erom dat een inclusieve samenleving wordt afgebeeld. Mensen kunnen dan zeggen: “Wat politiek correct.” Maar de Joop Westerweelschool is gewoon echt zo inclusief.’
De rollen van jongens en meisjes zijn in Waar is mijn noedelsoep?!? ook anders dan normaal. Kartosen-Wong: ‘Vaak zijn jongens in kinderboeken stoer en stout, meiden juist lief en passief. Dat hebben wij in dit boek omgedraaid. Het vriendinnetje van het hoofdpersonage in het boek – in het echt ook de beste vriendin van mijn zoontje – is in dit verhaal juist stoer en Sam-Ming is juist wat zachter. Hij is verdrietig dat hij zijn noedelsoep niet kan vinden. Dit kan in het echt gewoon zo zijn, dat de jongen helemaal niet stoer is.’
Uitgeverijen weinig interesse in cultureel diverse ideeën
Het kinderboek is in ieder geval een succes. In twee weken tijd was de oplage van 1.500 exemplaren er doorheen. Het was daarom tijd voor een herdruk.
Volgens Kartosen-Wong hebben uitgeverijen normaal weinig interesse in schrijvers die cultureel diverse ideeën hebben. ‘Wij hebben geluk gehad met Rose Stories. Zij laten zien dat cultureel diverse boeken goed kunnen verkopen. En het blijkt dat het kinderboek niet alleen interessant is voor ouders van Aziatische afkomst. Veel ouders zonder Aziatische achtergrond hebben het boek gekocht.’
Reza en Chee-Han Kartosen-Wong willen verder nog een cultureel divers boek voor volwassenen en een voor jongeren schrijven. ‘Het blijkt nu ook dat jongeren het heel erg missen dat er geen Aziatische Nederlanders goed in de media worden gerepresenteerd. We wilden alleen eerst een kinderboek schrijven omdat de eerste levensjaren veel uitmaken voor de denkbeelden van kinderen. In kinderboeken leren ze bijvoorbeeld hoe mannen en vrouwen zich gedragen en wie nou Nederlanders zijn. Door kinderboeken leren ze ook wie ze zelf zijn en kunnen zijn. Dat is belangrijk voor de ontwikkeling van een positief zelfbeeld.’
