Dankzij deze UvA’er kunnen alle leraren nu gratis artikelen over onderwijskunde lezen
Universitair docent Frank Cornelissen (42, onderwijskunde) heeft jaren gelobbyd om leraren in het primair en voortgezet onderwijs en het mbo gratis toegang te geven tot wetenschappelijke artikelen over onderwijsonderzoek. Nu stelt de Koninklijke Bibliotheek voor één pilotjaar de wetenschappelijke publicaties beschikbaar. ‘Ik heb wel een vreugdedansje gemaakt, ja.’
Wat hebt u precies gedaan?
‘In 2015 ben ik – als postdoc destijds – een petitie gestart. Ik deed een studie naar leraren die zelf onderzoek doen en concludeerde dat docenten niet zomaar gebruik kunnen maken van kennis uit wetenschappelijke publicaties over onderwijskunde: ze moesten daar vaak zo’n 30 euro per publicatie voor betalen. Ik vond dat van de gekke: onderzoek wordt immers met publieke middelen betaald en geeft allerlei inzichten over het verbeteren van onderwijs. Waarom zou je dat weghouden van de beroepspraktijk? Hoe serieus neem je leraren dan? Alsof je de operatiezaal ingereden wordt en iemand tegen je zegt: het is een kundige arts, maar hij heeft geen toegang tot inzichten van de laatste twintig jaar. Succes!’
Vanaf vandaag krijgen leraren in het primair en voortgezet onderwijs en het mbo voor één jaar gratis toegang tot ruim een miljoen Engelstalige wetenschappelijke artikelen over onderwijsonderzoek. Dat gebeurt via het platform EBSCO Education Source. Wie meedoet wordt achteraf gevraagd zijn bevindingen te delen om een beeld te krijgen van de behoefte aan en het gebruik van wetenschappelijke publicaties. Aanmelden voor de pilot kan via www.voordeleraar.nl.
Hebben docenten wel interesse in het lezen van wetenschappelijke publicaties? Het primair en voortgezet onderwijs kampen immers met lerarentekorten en hoge werkdruk.
‘Er is een groep docenten die van de universitaire pabo komt en wordt klaargestoomd om het onderwijs te verbeteren. Die zijn dan klaar met de opleiding en moeten vervolgens via een achterdeurtje of illegale weg bij onderzoeken uit hun vakgebied zien te komen. Daarnaast heb je docenten die weten dat het onderzoek bestaat, maar niet gemotiveerd zijn om zich erin te verdiepen omdat het achter een paywall staat, en ze er niet eens bij kunnen. Of ze hebben een zielig boekenkastje met een paar boekjes en zeggen dan: “Dit is onze wetenschappelijke bieb.” Ik word daar boos van, dus ben ik de petitie gestart.’
Wat leverde dat op?
‘Aanvankelijk weinig. Er waren wel veel handtekeningen, ruim 1.100, maar het ministerie van Onderwijs, Cultuur & Wetenschap zei: die publicaties worden vanzelf openbaar, alles wordt open access. Ik geloofde dat niet: uitgeverijen verdienen veel te veel geld aan wetenschappelijke publicaties. Later schaarden de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) en onderwijsraden als de PO-raad en de Vereniging van Universiteiten zich achter het plan. Met verschillende onderwijsinstellingen, waaronder de UvA, de HvA en Amsterdamse schoolbesturen, hebben we vorig jaar september een opiniestuk in Het Parool geschreven. Onlangs hebben we gehoord dat de Koninklijke Bibliotheek met het Nationaal Regieorgaan Onderwijsonderzoek en de onderwijsraden tot overeenstemming zijn gekomen om wetenschappelijke publicaties voor een pilotjaar openbaar te maken, overigens zonder hulp van het ministerie.’
Hoe was dat voor u?
‘Ik heb letterlijk een sprongetje op mijn bureau gemaakt. Het was echt fantastisch. Dit hoort wel én niet bij je taak als wetenschapper: het is geen direct onderwijs of onderzoek, maar het voelde zó onrechtvaardig. Als ik naar mijn loopbaan kijk is dit denk ik het meest tastbare waaraan ik een steentje heb bijgedragen. Ik ben blij dat ik constant die prikkende horzel heb mogen zijn.’
