UvA-student Florian (21) vraagt 121 miljoen euro terug aan minister
Bèta-gammastudent Florian van Leeuwen (21) vindt dat studenten geld terug moeten krijgen omdat de staat zich volgens hem niet aan haar eigen regels houdt. De rente op studieleningen stijgt wel mee als de rente op staatsobligaties stijgt, maar daalt nooit onder de nul procent, ook al is de rente op staatsobligaties nu negatief. Daardoor maakt de overheid nu winst, en dat geld moet terug naar de studenten, vindt Florian.
Hoe kwam je op het idee om de brief te schrijven?
‘Ik zag een bericht op het NOS Journaal over studieschulden en rentepercentages. Ik wist eigenlijk weinig over hoe de rente op studieschulden precies wordt vastgesteld. Abel, een vriend van me die rechten studeert, vertelde me toen dat je alle wetgeving online kan terugvinden.Toen kwam ik erachter dat het systeem inconsistent is: de rente op je lening is gelijkgesteld aan de rente op staatsobligaties, maar zodra die negatief wordt, wordt de rente op je schuld 0. Dat betekent dat studenten bij een positieve rente wel meer geld moeten terugbetalen, maar geen geld terugkrijgen bij een negatieve rente.’
Jij vindt dat de student nu eigenlijk minder zou moeten terugbetalen dan hij of zij leende?
‘Precies. Bijna al mijn vrienden dachten: “Wat fijn, een lening met 0 procent rente”. Maar de rente op je lening wordt om de vijf jaar opnieuw vastgelegd. En nu is het geval dat de afgelopen drie jaar de rente negatief is geweest, ongeveer -0,3 procent.’
En hoe kwam je dan op die 121 miljoen?
‘Op DUO kon ik de totale studieschuld van 2018 vinden. In de berekening heb ik een onderscheid gemaakt tussen leners en afbetalers. Leners zijn studenten die nog studeren en afbetalers zijn studenten die hun studie hebben afgerond. Voor die eerste groep wordt de rente om het jaar opnieuw vastgesteld. Voor de afbetalers is dat om de vijf jaar. Ik heb vervolgens in Excel berekend hoeveel geld studenten zouden moeten terugkrijgen gedurende de jaren dat het rentepercentage over staatsobligaties negatief was. Ik kwam uit op 121 miljoen euro in totaal. Mijn moeder zei toen: “Als je er last van hebt, waarom schrijf je dan niet gewoon een brief?”.’
Was je niet bezorgd dat je een rekenfout maakte?
‘Het gaat eigenlijk niet om die berekening; die berekening is er meer om de ernst van het probleem te illustreren. En natuurlijk ga ik geen woedende brief schrijven aan de minister, ik wilde wel dat het serieus werd genomen. Ik heb de brief naar minstens twintig Kamerleden uit de Commissie van Onderwijs gestuurd en later ook naar de minister. En ja, als DUO mij de correcte cijfers van de actuele studieschuld geeft, wil ik best een kloppende berekening maken.’
Een woordvoerder van het Ministerie van Onderwijs, Cultuur & Wetenschap zegt dat het wettelijk is vastgelegd dat de rente op studieleningen niet negatief kan worden. ‘Als dit niet zo geregeld is, zou dat betekenen dat de student minder geld hoeft terug te betalen dan het geleende bedrag. Dit zou een onwenselijke prikkel zijn om meer te lenen dan nodig is, of om zo langzaam mogelijk de studieschuld af te lossen omdat het terug te betalen bedrag verlaagd kan worden.’ Hij vindt dat de berekening van de 121 miljoen euro van Florian is gebaseerd op ‘teveel aannames’ en dat de gehanteerde rentes ‘negatiever dan in werkelijkheid’ zijn.
En? Kreeg je een reactie?
‘Ik kreeg een mailtje van Tweede Kamerlid Frank Futselaar (SP), die mijn standpunt beaamde. Theoretisch gezien maakt de overheid nu winst. Hij vertelde me dat het bedrag wel kan verschillen omdat je eigenlijk ook oude rentepercentages moet meenemen in de berekening, maar dat de overheid winst maakt staat vast.’
Zou het je helpen, als je wat geld terugkrijgt?
‘Ik heb zelf niet geleend, dus voor mij maakt het niet uit. Op een gemiddelde studieschuld zou je rond de 100 of 200 euro terug kunnen krijgen, wat op zichzelf niet heel veel lijkt. Ik ben ook niet per se tegen het leenstelsel, maar het gaat om het principe. Ik ben natuurlijk niet de minister van Onderwijs en misschien zie ik niet het hele plaatje. Maar ik vind wel dat als je een nieuw systeem invoert, de regels consistent moeten zijn. Een stukje in de krant is leuk, maar ik wilde met die brief ook wel echt een punt maken. En misschien ga ik volgend jaar wél lenen. ’
