Hoe een koeienstal een van de populairste UvA-restaurants werd
Tussen alle moderne gebouwen op Science Park staat nog een oude boerderij, een monument met de naam Anna’s Hoeve, onder bezoekers bekend als restaurant Polder. Deze boerderij is al bijna 60 jaar van de UvA, maar de oorspronkelijke bewoners, de familie Oostenrijk, mocht hier nog 31 jaar blijven wonen. ‘Mijn ouders waren helemaal geïntegreerd in het universiteitsgebeuren. Ze kregen professoren over de vloer en in hun moestuin werden hasjplanten geplant door studenten.’
Je beseft je het waarschijnlijk niet als je nu in Polder zit te lunchen of te borrelen, maar eigenlijk zit je in een bedstee van het oude woonhuis of in de koeienstal van de laatste boerderij in de polder die de Watergraafsmeer was. In die stal stonden ooit 32 melkkoeien. Lange tijd daarvoor was hier alleen water, totdat windmolens het gebied inpolderden. Dat was toendertijd een hele nieuwe techniek, net zoals nu de nieuwste technieken in dit gebied worden toegepast.
Na het droogleggen kwamen in de Watergraafsmeer verschillende boerderijen te staan, waaronder Anna’s Hoeve. Deze boerderij kwam in het bezit van de overgrootvader van Ko Oostenrijk. Vanaf 1940 ging Ko’s moeder hier samen met zijn vader wonen. Tijdens de Tweede Wereldoorlog konden mensen die het slecht hadden gratis melk op de boerderij halen. Ook had de familie Oostenrijk er twee onderduikers. ‘Onder de mestvaalt zat een schuilkelder,’ vertelt Ko (73). ‘De ingang ervan had mijn vader weggewerkt met gaas dat gevuld was met mest en stro.’
Nooit saai op Anna’s Hoeve
Het was nooit rustig rondom de boerderij. ‘Tijdens de Tweede Wereldoorlog haalden enkele mannen op de spoordijk de wagons leeg die vol stonden met aardappelen en groente. Zij werden door de Duitsers gesnapt en vluchtten toen via het taludEen talud is een helling langs het spoor. van de spoorweg. Een van de mannen kwam in een ijzeren staaf terecht. Hij moest direct naar het ziekenhuis, anders was hij doodgebloed. De onderduikers die bij mijn ouders zaten hebben die man met paard en wagen ’s avonds in het donker naar het Burgerziekenhuis gebracht.’
‘En in 1950 werd de broer van de bekende Nederlandse schaatstrainer Leen Pfrommer voor onze poort neergeschoten. Lifters hadden hem neergeschoten en reden met zijn auto weg. Onze keuken zat aan die kant van het erf. Moeder hoorde schoten en dacht dat een van onze grote eenden was neergeschoten voor een maaltijd, maar toen ze naar buiten liep struikelde ze over de zwaargewonde Gerrit Pfrommer.’
Niet alleen zwaargewonde mensen doken op bij Anna’s Hoeve, ook verliefde stelletjes in de hooiberg, en potloodventers onder het viaduct waar nu station Amsterdam Science Park zit. Ko: ‘Het viaduct is nu mooi en verlicht, maar het was daar erg donker. Toen we naar de lagere school gingen, moesten we met onze fietsjes onder het viaduct door. Moeder keek dan aan deze kant van het viaduct en de buurvrouw hield ons aan de andere kant van het viaduct in de gaten. Het gebeurde weleens dat er een potloodventer stond, wij schreeuwden dan: “viezerik!” en fietsten snel door.’
De UvA neemt het over
Vanaf 1963 kocht de universiteit de grond van Anna’s Hoeve, maar de ouders van Ko mochten in de boerderij blijven. ‘Mensen van de universiteit wilden graag in Anna’s Hoeve wonen,’ aldus Ko. ‘Maar de voorzitter van het bestuur zei: “Zo lang ik het voor het zeggen heb, blijven jullie hier wonen.”’
Het werd steeds drukker rondom de boerderij. Eerst kwamen er kassen voor de afdeling genetica van professor Frans Bianchi. Hij deed hier met andere biologen onderzoek naar petunia’s. Daarna kwam de afdeling dierfysiologie erbij. ‘Mijn vader had één keer in de drie weken aanwezigheidsdienst bij de kassen om mogelijke storingen in de gaten te houden,’ vertelt Ko. ‘De vochtigheid en temperatuur in de kassen waren namelijk erg belangrijk. Verder kocht mijn vader voor de faculteit dierfysiologie kalfjes op de Veemarkt in Purmerend. Met die kalfjes werden allerlei proeven gedaan voor de wetenschap.’
Lees verder onder de afbeelding.
Later volgden tegenover de boerderij Nikhef, het Nationaal instituut voor subatomaire fysica, en het FOM-instituut AMOLF, nu kortweg AMOLF. ‘Professor Jaap Kistemaker [de eerste directeur van AMOLF, red] was een vriend van mijn ouders, net zoals professor Bianchi. Ze zaten regelmatig met mijn vader bij ons thuis met de voeten op tafel. Mijn ouders zijn vanaf het begin geïntegreerd in het universiteitsgebeuren. Ze werden voor allerlei UvA-dingen uitgenodigd. Eigenlijk hoorden ze er gewoon bij – dat vonden ze fantastisch.’
Ook de moestuin van de Oostenrijks werd door UvA’ers gebruikt. ‘Studenten hadden hier hasjplanten geplant. Mijn moeder wist alleen niet wat het was.’
Krakers
Nadat meneer en mevrouw Oostenrijk in 1994 de boerderij verlieten voor een appartement in Diemen, stonden de bakfietsen van krakers al klaar onder het viaduct, zodat ze Anna’s Hoeve meteen konden kraken. Ze werden ontruimd; de boerderij werd een opslag voor kantoormeubilair van de UvA. Daarna is Anna’s Hoeve nog twee keer achter elkaar gekraakt. Na de derde ontruiming woonde er een aantal UvA-studenten antikraak. Die moesten eruit toen de UvA de boerderij wilde restaureren.
(Lees verder onder de afbeelding)
Jan Straub was in die tijd projectmanager van de gemeente van Amsterdam Science Park. ‘Science Park is zo’n kaal gebied, omdat landschapsontwerpers dat wilden,’ vertelt hij. ‘Hierdoor heeft het wat weg van de polder die het vroeger was. In 2006 besloten de gemeente en UvA samen om Science Park gezelliger te maken door voor horeca te zorgen. Er werd een prijsvraag in Het Parool uitgezet.’
Na die prijsvraag kwam een halfrond gebouw van golfplaat op Science Park te staan. Hier zat restaurant Polder tien jaar, voordat het verhuisde naar de koeienstal en woonhuis van Anna’s Hoeve. Die stal zit tegenwoordig niet meer vol met melkkoeien, maar met mensen die met hun laptop komen werken, wetenschappers die Belgische biertjes drinken en gezinnen die van het weekend komen genieten.
