‘Als we het echt willen kunnen we de hele boel platleggen aan alle universiteiten’
Red het hoger onderwijs. Dat was de boodschap van tweeduizend docenten, hoogleraren en studenten op het Malieveld vrijdag 14 december. Vanaf de UvA vertrokken vier bussen richting Den Haag. ‘We zijn de afgelopen jaren elkaars concurrenten geworden, voor solidariteit was geen ruimte.’
Studenten en docenten hebben zich verenigd in #WOinActie, dat is na vandaag duidelijk. Ze protesteren gezamenlijk tegen de bezuinigingen de afgelopen jaren en de daaruit vloeiende hoge werkdruk onder docenten. Ruim 1 miljard per jaar extra, dat willen ze van minister Van Engelshoven om de bezuinigingen van de afgelopen jaren ongedaan te maken.
Busreis
Het verzamelpunt om naar Den Haag af te reizen was voor de economiefaculteit van de UvA en een kleurrijke groep demonstranten staat op de bussen te wachten met protestborden in de aanslag. In de laatste bus zitten Joep Smit (22), Iris van der Heijden (20) en Saha Kopparan (19) met een rood vierkantje opgespeld, het symbool van de protestactie, (‘we staan in het rood’). Ja, natuurlijk hebben zij als studenten flink last van de bezuinigingen. ‘De collegezalen zitten overvol,’ zegt Van der Heijden, die oorspronkelijk uit België komt. ‘En werkgroepen met dertig mensen of meer zijn geen uitzondering.’
Een paar stoelen naar achter zitten docent Brian Droop, docent wiskunde en statistiek. Hij noemt het een ‘groot onrecht’ dat de studiefinanciering is afgeschaft. ‘Om nog maar niet te spreken van de bezuinigingen die het ministerie van Onderwijs heeft doorgevoerd.’ Hij wijst op de voorinvesteringen die de universiteiten hebben gedaan, waar de universiteitsgemeenschap nu weinig van terugziet.
Onze onderwijsminister
Bij aankomst op de Koekamp, waar de demonstratie plaatsvindt, staan nog acht bussen die vanuit andere universiteiten in het land zijn vertrokken. De protestborden worden omhoog getild: ‘Puppyrooms do not solve burn-outs’, ‘Sla het WO niet KO’, ‘Uni’s beroven, Van Engelshoven? Niet te geloven!’ Oude bekenden begroeten elkaar, er worden flyers uitgedeeld. ‘Hoe laat is het?’ roept de menigte. ‘Solidariteit!’ en ‘Een, twee, drie, vier, vijf, zes zeven, waar is onze stufi gebleven?’
Rens Bod, initiatiefnemer van #WOinActie en Folia’s UvA’er van het Jaar, klimt na het middaguur het podium op. ‘We zijn nu een landelijke beweging geworden’, begint hij, ‘En we pikken dit beleid niet langer! Laat ze voor ons opkomen, onze onderwijsminister!’ Zijn uitspraken worden door de menigte beantwoord met luid instemmend gejuich. Hij zegt zijn hoop te vestigen op de Statenverkiezingen op 20 maart. ‘Ik demonstreer voor mijn jonge collega’s, die van tijdelijk contract naar tijdelijk contract leven. We werden afgelopen jaren elkaars concurrenten en solidariteit was niet langer in het vocabulaire opgenomen.’ Op zijn vraag ‘Zijn we solidair?’ barst een instemmend gejuich los.
Geertje Hulzebos, oud-voorzitter van de Landelijke Studenten Vakbond en nu betrokken bij WOinActie, wijst in haar toespraak op het feit dat zij ooit als vmbo-student is gestart. ‘Dankzij mijn docenten, die altijd in mijn capaciteiten hebben geloofd, ben ik nu afgestudeerd aan de UvA. Maar er is geen plek meer in het onderwijs voor jongeren met minder privileges, voor laatbloeiers zoals ik.’
Bezetten
De sfeer is uitgelaten, ondanks de kou. Aan de weerskanten van het Malieveld deelt vakbond FNV mutsen en sjaals uit, evenals liters koffie. Maar geen minister Van Engelshoven: de uitnodiging om naar het Malieveld te komen, heeft zij afgeslagen. De demonstranten verzamelen zich voor een demonstratieoptocht door Den Haag, langs het Binnenhof. Er langs ja, wat UvA-student Joep Smit maar jammer vindt: ‘Ik had toch gehoopt dat we nog iets gingen bezetten.’
Naast al die studenten lopen er ook medewerkers rond, Josef Früchtl bijvoorbeeld, hoogleraar wijsbegeerte en van oorsprong Duits. Of de universiteit veranderd is, de afgelopen decennia? ‘Oh ja. Zeker. Vroeger kon je in alle rust een boek lezen, een essentieel onderdeel van de filosofie. Nu moet alles snel. Je merkt het aan jezelf, je loopt gehaast van de ene afspraak naar de andere.’ Hij is geen type om te demonstreren. ‘Ik ben zestig en heb aan een handjevol demonstraties meegedaan. Maar we zitten nu in een situatie met geen andere mogelijkheid.’
Nederlanders zijn terughoudend, merkt hij wel. ‘In Duitsland gaat men veel sneller de straat op. Hier is het moeilijker collega’s wakker te krijgen. Als je met ze praat, zijn ze het wel met je eens, maar al snel heerst de gedachte, wat doe je er aan?’
Tweeduizend mensen
Zo rond 15.00 uur is de demonstratie afgelopen en loopt het Malieveld langzaam leeg, maar niet nadat Rens Bod nog een afsluitende toespraak houdt. ‘Hij vraagt zich af of minister Ingrid van Engelshoven wel hart heeft voor onderwijs.‘ Ook neemt hij vast een voorschot op nieuwe acties. ‘De politie zegt dat er tweeduizend mensen vandaag waren. Als we het echt willen kunnen we de hele boel platleggen aan alle universiteiten.’
Marijtje Jongsma van de Vakbond voor de Wetenschap (Vawo) is tevreden met de opkomst, vooral gezien het aantal afmeldingen die deze week nog binnenkwamen. ‘Heel veel mensen hadden te maken met deadlines. Dat is wel exemplarisch. Het geldt voor mij ook. Omdat ik hier nu hier sta, verschuift alles. Maar dit is te belangrijk: mijn werk doe ik straks in het weekend wel.’
