Jos Dohmen was de Hemingway van de universiteitspers (1952-2018)
Met het aantrekken van Jos Dohmen rondde Folia in 1980 haar professionalisering af. Dohmen, die vorige week op 9 oktober op 66-jarige leeftijd en dus veel te jong overleed, was de eerste journalist pur sang die zich met het Amsterdamse universiteitsblad bemoeide.
Folia was begin jaren tachtig binnen en buiten journalistieke kring al een heel gerespecteerd weekblad. Er werd serieuze journalistiek bedreven, de autoriteiten sidderden ervoor, en de gevestigde media holden er met de tong op de schoenen achteraan. Maar aan de redacteuren bleef toch iets navelstaarderigs kleven: zonder uitzondering kwamen ze uit de gelederen van de UvA zelf. Meestal waren het al dan niet gesjeesde studenten. Met Jos Dohmen werd dat patroon doorbroken. Hij was zoals een echte journalist betaamt opgeleid aan de roemruchte School voor de Journalistiek in Utrecht en had niets met de UvA van doen, behalve dat hij vanwege de liefde geregeld in een studentenhuis aan de Egelantiergracht kwam.
Dohmen tilde de verslaggeving in Folia naar een hoger niveau. Zijn journalistieke opvattingen waren klassiek, om niet te zeggen ouderwets: feiten waren heilig en dienden nooit en te nimmer te worden vermengd met meningen of anekdotiek. Uit de pagina’s dikke nota’s en de urenlange vergaderingen van de talloze raden en commissies die het universitaire leven van die jaren kenmerkten, wist Dohmen altijd een kraakhelder nieuwsbericht te destilleren waaruit voor iedereen, de naaste betrokkenen niet in de laatste plaats, duidelijk werd waarom al dat gedoe nu eigenlijk ging.
Hoe zakelijk en feitelijk zijn journalistiek ook was, in zijn dagelijks doen en laten was Dohmen het tegendeel. Hij was overal een graag geziene gast, gezegend met een bruisende, magnetische persoonlijkheid, die op iedereen werkte en hem aan menig primeur moet hebben geholpen. In zijn zuidelijke, Limburgse natuur school een uitgesproken romanticus. Hij had geen rust in zijn donder, leidde een uitgesproken rommelig leven met veel problemen op het gebied van geld, huisvesting, vrouwen en drank, die hij meestal lichtzinnig terzijde schoof. De ‘Hemingway van de universitaire pers’ werd hij wel genoemd. Je kon je soms dood ergeren aan zijn nurkse buien en een kwartier later onbedaarlijk lachen om een van zijn snaakse puntigheden.
Formeel was Dohmen een van de drie of vier eindredacteuren van Folia. Een echte hoofdredacteur was er nog niet bij het blad, tot bloei gekomen immers in de doorgedemocratiseerde jaren na de eerste Maagdenhuisbezetting. Dat leidde nogal eens tot conflicten. Dohmen nam veel van de taken van een hoofdredacteur voor zijn rekening, maar de erkenning werd hem onthouden.
In 1988 hield Dohmen het voor gezien bij Folia. Vooral dankzij zijn eigen toedoen was inmiddels het Hoger Onderwijs Persbureau ontstaan, een samenwerkingsverband van bijna alle universiteits- en hogeschoolbladen in Nederland. Dohmen werd de eerste en aanvankelijk enige werknemer, en tikte zijn strakke nieuwsberichten over de hogeronderwijspolitiek voortaan vanaf zijn keukentafel thuis.
Dat geïsoleerde bestaan was maar een matig succes. Het HOP bestaat nog steeds, maar in januari 1991 al trok grondlegger Jos Dohmen zijn handen er drastisch van af om samen met zijn geliefde in de Schotse toeristenplaats Crieff een bed & breakfast te beginnen. De grondige verbouwing van ‘Pension Limburgia’ nam de dikwijls van luiheid betichte Dohmen grotendeels zelf ter hand. Het etablissement richtte zich vooral op wandelaars en wildwatervissers, maar die lieten het afweten. Het haalde zelfs de opening niet en Dohmen richtte zich vanuit Schotland op vertaal- en redigeerwerk voor de Nederlandse markt.
Begin deze eeuw keerde Dohmen terug naar Nederland, met een zoon in de kinderleeftijd. Die voedde hij in zijn eentje op. Hij vestigde zich in Heerlen, vlak bij zijn bakermat. Daar overleed Jos Dohmen op 9 oktober aan een hartinfarct.
Sjaak Priester
hoofdredacteur Folia (1983-2001)
