Neelie Kroes: ‘Investeer nou eens echt in één topuniversiteit’
Oud-Eurocommissaris en VVD-prominent Neelie Kroes was vanmiddag te gast in een lustrumaflevering van Room for Discussion. Een Engelstalig gesprek over politiek, vrouwen en technologie. ‘Hou niet op met praten over democratie.’
Het onderwerp stond als laatste geprogrammeerd, maar was voor een universitair publiek wel heel relevant: Kroes’ visie op de vraag hoe Nederland tot de technologische wereldtop kan (blijven) behoren en China of Amerika de loef kan afsteken. ‘Wij zijn in Nederland altijd aan het polderen, zodat iedereen blij is, maar pik er nu eens één universiteit uit die echt uniek onderzoek verricht en investeer daar geld in. Dat gaat dan misschien ten koste van de andere universiteiten, maar zo’n universiteit levert wel potentiële Nobelprijswinnaars en weet Nobelprijswinnaars aan te trekken.’ Hoe het dan verder moest met de andere universiteiten, daar had de voormalige Eurocommissaris voor mededinging (2004-2009) en digitale agenda (2009-2014) niet zomaar een antwoord op.
Glazen plafond
Kroes was de eerste vrouwelijk Eurocommissaris van Nederland en bekleedde daarvoor diverse andere functies in politiek en bedrijfsleven. Hoe ze als vrouw zover kon komen en door het ‘glazen plafond’ heen heeft weten te stoten, vroeg interviewster Sara Joelle Baars. Kroes’ antwoord: Dames, neem risico’s en grijp je kans. ‘Ik hoor te vaak vrouwen die een geweldige kans krijgen en dan twijfelend roepen: “Nu nog niet, ik wacht nog een jaartje.” Tegen die vrouwen zeg ik dan: “Het aanbod geldt voor nu, niet voor volgend jaar. Grijpen, die kans.”’ Dat deed ze zelf ook, toen ze in 2004 direct het aanbod aangreep van Commissievoorzitter Barroso om Eurocommissaris te worden.
Klimaat
Uiteraard kwam ook de actuele Europese politiek aan de orde, waarbij het vooral ging over vluchtelingen, migratie en klimaat. Het zijn thema’s die nauw met elkaar zijn verweven, ook al zijn er mensen die het klimaatprobleem ontkennen. Kroes: ‘Er zijn nog steeds enkelen die klimaatverandering ontkennen. Well, every society needs some idiots.’ Kroes, die zelf in 1989 de nationale politiek verliet omdat ze het naar eigen zeggen niet eens was met de klimaatvisie van haar partij, liet nadrukkelijk weten dat als er niets wordt gedaan aan de klimaatverandering er nog veel migranten uit Afrika naar Europa zullen komen. ‘Grote droogtegebieden in Afrika zullen nog droger worden en die mensen zullen allemaal hierheen komen. ‘Als je kinderen geen eten hebben, doe je alles om het te krijgen. Ook als het verboden is’
Europa
Zoals van een Eurocommissaris verwacht mag worden, liet Kroes weten een groot voorstander te zijn van de Europese samenwerking en eenwording. Ze complimenteerde de zes grondleggers van de (toenmalige) EEG en liet weten dat een land als Griekenland wel in de Europese familie opgenomen moest worden. ‘Als we de Grieken niet in de familie hadden toegelaten, dan had de voormalige Sovjetunie het gedaan. We dachten: we kunnen hen de regels leren.’ De Hongaarse nationalistische antidemocraat Viktor Orbán kreeg een veeg uit de pan. ‘Nationalisme past niet in de Europese familie.’ Hoe hij aan zijn familie en vrienden thuis uit moest leggen dat de koers van Orbán een foute is, vroeg een Hongaarse student. ‘Hou niet op met praten over democratie en help en steun ze om de principes van de democratische rechtstaat te omarmen,’ was Kroes’ advies.
Populisme
Kroes zei het niet goed te vinden dat in zoveel Europese landen het populisme in opkomst is, maar had wel een verklaring. ‘Het gebrek aan transparantie in de Europese besluitvorming wordt niet langer geaccepteerd door veel mensen, en die kunnen daar met computer en mobiele media direct op reageren.’ Hoe groot haar commitment aan Europa ook is, het Europese politieke systeem is een ‘old system’ dat moet worden veranderd, zei ze. ‘But don’t ask me how.’
