‘Of ik ooit kan terugkeren naar Spanje? Nee. Naar Catalonië, ja’
Een bijzondere gast in de lustrummaand van interviewplatform Room for Discussion: de uit Spanje verbannen ex-president van Catalonië Carles Puigdemont over de onafhankelijkheidsbeweging, democratie en Europa. ‘Ik geloof in Europa. Als een deel van de unie bedreigd wordt in hun fundamentele rechten, dan gaat dat heel Europa aan.’
‘We kunnen ons voorstellen dat je je cultuur en je familie mist, en we weten dat er wat spanning en controverse is rondom je komst, dus hebben we wat Catalaanse gerechten voor je meegebracht om je op je gemak te laten voelen,’ zo openden interviewers Jochem Jordaan en Jasper van Dijk het gesprek met Catalaanse ex-president Carles Puigdemont.
Thuis in Europa
De hal van de Roeterseilandcampus was wellicht nog nooit zo vol tijdens het interviewplatform Room for Discussion: zowel studenten als de (internationale) pers zijn aanwezig om Puigdemont te horen spreken. ‘Ja, het is niet makkelijk om niet in mijn eigen land te zijn, zonder mijn vrouw en mijn dochters, maar ik voel me wel thuis in België,’ begint Puigdemont. ‘Want het is Europa.’
Daarmee maakt Puigdemont zijn punt: de Catalaanse crisis is ook een Europese crisis. In zijn net verschenen boek schrijft hij dat de voorzitter van de Europese Raad, de Pool Donald Tusk, zich ermee zou moeten bemoeien. ‘Dat was meer een metafoor,’ lacht Puigdemont. ‘Maar Europa speelt wel een rol, ja. Het is niet acceptabel dat ‘ons Europa’ niets kan doen of zeggen over wat er gebeurt in Catalonië. Het recht op zelfbeschikking geldt in een meerderheid van de lidstaten. En dat recht is in Catalonië geschonden.’
(Lees verder onder de afbeelding)
Gehinderd bij het stemmen
‘De politie probeerde mensen te verhinderen om te gaan stemmen, zo ook jou,’ zegt interviewer Jasper over de dag van het onofficiële referendum vorig jaar in Spanje over de onafhankelijkheid van Catalonië. ‘Hoe was die dag voor jou?’ Puigdemont: ‘Ik werd wakker met een helikopter die boven mijn huis cirkelde en die mijn auto de rest van de dag volgde. Op een gegeven moment ben ik van auto gewisseld en schudde daarmee de helikopter af.’ Er klinkt gelach, maar Puigdemont vertelt verder: ‘Het is triest om uit te moeten leggen hoe ik mijn stemrecht kon uitoefenen. Ik ben er niet blij mee dat ik moet vertellen hoe ik erin “geslaagd” ben om uiteindelijk te stemmen.’
Puigdemont blijft optimistisch hoewel bijna geen enkele regering in Europa zijn steun betuigde na het referendum. ‘Ik geloof in Europa. Als een deel van de unie bedreigd wordt in hun fundamentele rechten, dan gaat dat heel Europa aan.’
‘Bent u niet bang dat de EU-lidstaten tegen toelating van Catalonië kiezen, mocht die onafhankelijkheid ooit bereikt worden,’ vraagt iemand uit het publiek. Puigdemont: ‘Wij geloven niet in een Catalonië buiten de EU. We zijn met 7,5 miljoen Europese burgers in Catalonië. Maar de enige manier waarop we als onafhankelijke staat in de EU kunnen blijven is als Spanje daarmee akkoord gaat.’
(Lees verder onder de afbeelding)
Polderen
‘In Nederland kennen we het woord polderen,’ zegt interviewer Jochem. ‘We zijn gespecialiseerd in het vinden van een middenweg, een compromis. Stel je voor dat de nieuwe premier van Spanje Pedro Sanchez een referendum voorstelt over autonomie voor Catalonië op een aantal punten, maar geen referendum wil over onafhankelijkheid. Zou je dan overwegen om te onderhandelen?’ Puigdemont: ‘We vragen om de vrijheid en het recht om uit te leggen wat we willen. En Spanje heeft het recht om een ander plan te bedenken. Onderhandelen is werken met allebei die voorstellen op tafel.’
Tegen het eind van het interview heeft Puigdemont nog geen hap genomen van de Catalaanse gerechtjes, die hij overigens wel alledrie kon benoemen. ‘Escalivada, anxoves… en esquiexada! Maar het is te vroeg voor mij om te eten…’
Of hij denkt ooit nog terug te kunnen keren naar Spanje, is de laatste vraag. ‘Naar Spanje, nee. Maar naar Catalonië, ja.’
