UvA'ers: ‘Zweefvliegers, maak foto’s, dit is een ongekende mogelijkheid’
De aanhoudende droogte in Nederland heeft niet alleen maar negatieve gevolgen. Archeologen kunnen nu juist historische sporen in landschappen ontdekken die normaal niet zichtbaar zijn. UvA-archeologen hopen op medewerking van zweefvliegers en dronepiloten. ‘Dit is een ongekende mogelijkheid, want normaal is alles groen en overgroeid.’
UvA-archeologen Heleen van Londen en Jitte Waagen hebben meegewerkt aan een speciale nieuwsbrief voor Nederlandse zweefvliegers. Hierin wordt gevraagd of de zweefvliegers interessante dingen in het landschap willen vastleggen. Vanuit de lucht is dit namelijk veel beter te zien, helemaal nu het al lange tijd droog is.
Jitte, waarom kunnen we met die droogte meer historische sporen in het landschap zien?
‘Dat we nu met luchtfoto’s zoveel kunnen zien is een ongekende mogelijkheid, want normaal is alles groen en overgroeid. Planten moeten nu echt zien te overleven. Op een aantal plekken lukt dit, bijvoorbeeld omdat de grond een andere consistentie heeft en planten daar beter of juist slechter op gedijen. Ingrepen in het verleden kunnen zo effect hebben op begroeiing. Hierdoor zie je op dit moment vanuit de lucht duidelijk contrasten in het landschap. Die veranderingen in het landschap kunnen meer informatie geven over historische plaatsen in Nederland die al bekend zijn, maar ook over nieuwe plekken.’
Is dit de eerste keer dat zweefvliegers worden ingeschakeld?
‘Luchtfotografie met behulp van verschillende soorten bemande en onbemande luchtvoertuigen is al lang traditie binnen de archeologie. Maar in Nederland is hier lange tijd geen aandacht meer voor geweest, omdat er gewoon geen geld voor beschikbaar was. Het enthousiasme van de zweefvliegers biedt een prachtige en unieke kans.’
Kan elke zweefvlieger meewerken?
‘Iedereen kan helpen. De zweefvliegers die willen helpen kunnen contact opnemen met een archeoloog die bij hun gemeente in dienst is. Die kan vertellen waar ze ongeveer moeten gaan vliegen en waar ze foto’s moeten nemen. In onze nieuwsbrief leggen we uit hoe ze precies foto’s moeten maken. Er worden al veel foto’s gemaakt zonder dat wij daarom vragen. Drones worden bijvoorbeeld veel ingezet. Vandaag heb ik nog hele scherpe dronefoto’s binnengekregen.’
Gaan jullie zelf nog mee met een zweefvlieger?
‘Ik zou graag meegaan met een zweefvlieger. Heleen heeft al een rondje mogen meevliegen. Het fotograferen is namelijk niet zomaar wat. Je moet heel strategisch aan de slag gaan. Als ik meega, kan ik goed uitleggen hoe ze te werk moeten gaan en zelf wat foto’s maken.’
Hoe lang verwachten jullie nog dingen te zien in het landschap?
‘Ik weet niet zo goed hoe lang de effecten van droogte zichtbaar blijven, maar ik denk dat de komende twee weken nog wel genoeg te zien is. Het duurt namelijk wel even voordat de regen alle droogte heeft weggewerkt. In ieder geval hebben we nu al van twee mensen foto’s binnen en zullen er na het weekend nog wel meer volgen. De meeste zweefvliegers zullen waarschijnlijk toch in het weekend gaan vliegen.’
Wat gaan jullie uiteindelijk met de foto’s doen?
‘De foto’s zullen door een expert worden bekeken. Vanuit de lucht kun je bijvoorbeeld heel goed zien waar greppels, sloten of andere sporen lopen. Zo kunnen experts meer zeggen over een bepaald type boerderij of kasteel dat vroeger ergens stond. Ook laten we de foto’s door een computer analyseren. Ik zal me vooral bezighouden met het combineren van meerdere foto’s, om met behulp van fotogrammetrische methodenTechnieken waarmee een serie foto's wordt verwerkt tot een groter geheel. een totaal luchtoverzicht te creëren. Als de kwaliteit van de foto’s goed genoeg is, kan ik uiteindelijk ook driedimensionale beelden maken.’
