Rethinking Economics vindt UvA-studie economie veel te eenzijdig
Nederlandse bacheloropleidingen economie zijn vooral gericht op het in stand houden van de neoklassieke koers van de (internationale) economie en alternatieve denkkaders worden nauwelijks aangeboden. Dat betogen vier jonge wetenschappers van de denktank Rethinking Economics NL in hun net verschenen kwantitatieve studie Thinking like an economist? A quantitative analysis of economics bachelor curricula in the Netherlands.
De UvA staat volgens de onderzoekers zelfs aan kop: 96 procent van de in de bachelor aangeboden economische theorie heeft volgens het onderzoek een neoklassieke invalshoek. In de eerste twee bachelorjaren bedraagt dat percentage zelfs honderd. Onderzochte universitaire economiebachelors elders in het land doen het overigens niet heel veel beter: ze schommelen allemaal tussen de 85 en 95 procent, met uitzondering van de Radboud Universiteit Nijmegen, die op 62 procent staat.
Van de programmaonderdelen die binnen de economiebachelor van de UvA worden aangeboden heeft volgens het onderzoek slechts elf procent een pluralistische invalshoek. Dat wil zeggen: bij slechts elf procent van de programma’s die worden aangeboden binnen de economiebachelor is sprake van meer dan één economische benadering. Op andere universiteiten ligt dat percentage beduidend hoger. Sam de Muijnck, voorzitter van Rethinking Economics NL licht het onderzoek toe.
Jullie hebben het over de neoklassieke benadering van de economische theorie. Wat houdt die benadering in?
‘Het is een economische benadering die veel waarde toekent aan de markt en marktwerking in de economie. Deze theorie gaat ervan uit dat mensen rationeel zijn en vooral uit is op het eigenbelang. De mens is een homo economicus en is uit op het optimaliseren van zijn eigen geluk. Wij zijn niet tegen die neoklassieke benadering van de economie, maar wel tegen de dominantie daarvan in het economieonderwijs.’
Jullie hebben de bacheloropleidingen aan negen universiteiten onderzocht. Die opleidingen zijn toch nauwelijks te vergelijken?
‘Jawel hoor. Eigenlijk worden in alle bacheloropleidingen vergelijkbare modules aangeboden: micro-economie, macro-economie, internationale economie. In Wageningen is meer aandacht voor duurzaamheid en ook Utrecht heeft aandacht voor andere disciplines. In Nijmegen is veel aandacht voor praktische kennis over de economie en voor andere wetenschapsgebieden als sociologie, psychologie, recht en filosofie.’
Je studeerde zelf eerst aan de UvA, maar nu in Nijmegen. Was de UvA te neoklassiek?
‘Dat kun je wel zeggen ja. De opleiding aan de UvA was op zich prima, maar alternatieve theorieën werden niet aangeboden. Thomas Piketty, Karl Marx, Thorstein Veblen, Friedrich Hayek, Herman Daly - om een paar te neoemen - zijn denkers die volgens ons ook belangrijk zijn. Ecologische economie, ook belangrijk. De economie is zo complex, die is niet in één antwoord te vangen. Aan de UvA moest ik cursussen volgen die steeds dezelfde theoretische invalshoek hadden als de voorgaande. Dat is niet goed.’
Wil de gemiddelde economiestudent niet gewoon een goede baan in het bedrijfsleven en wil vooral denkkaders die een baan en veel geld opleveren?
‘Daar is ook helemaal niets op tegen, maar ik denk dat veel economiestudenten zich niet bewust zijn van de eenzijdigheid van veel programma’s. Daar komen ze vaak pas achter als ze eenmaal in de praktijk werkzaam zijn. Vaak moeten ze on the job leren wat relevant is in de economie, terwijl ze dat ook tijdens hun studie al zouden kunnen en moeten leren.’
Komt er nog kwantitatief onderzoek naar de kwaliteit van de economiemasters?
‘Niet in de zelfde vergelijkende vorm als we dit onderzoek hebben verricht. In de bachelor zijn veel economieopleidingen min of meer hetzelfde, in de master niet. Dan is er per universiteit veel meer specialisatie en kun je moeilijker vergelijken.’
Wat is je boodschap aan decaan Han van Dissel van de Faculteit Economie en Bedrijfskunde van de UvA?
‘Ik zou hem willen zeggen: nodig studenten en docenten uit om na te denken over alternatieve paradigma’s voor die denkkaders die in de meanstream journals worden gepresenteerd als de enige waarheid en investeer daar ook in. Wij steunen daarom het pleidooi voor een interfacultaire minor Sustainability & Economics.’
Maarten Kavelaars, Sam de Muijnck, Francis Ostermeijer en Joris Tieleman, Thinking like an economist? A quantitative analysis of economics bachelor curricula in the Netherlands.
Komende zaterdag 19 mei vindt in Utrecht het Rethinking Economics NL-festival plaats. Daar is het boek ook gratis te verkrijgen. Zie hier voor info.
