Masteraanmelding doen? Leuk, maar eerst betalen
Deze week is het Masterweek aan de UvA. Steeds meer masteropleidingen selecteren op basis van extra eisen: werkervaring, motivatiebrieven, of extra toetsen (op eigen kosten). Een goede zaak? ‘Ik was vierhonderd euro kwijt aan toelatingstoetsen en administratie.’
Mijn bestand was te groot. Met een koortsig hoofd van de paniek klikte ik nogmaals op inleveren. Error: te groot. Twee-hon-derd-vijf-tien euro, schoot door me heen. Tweehonderd vijftien euro had ik betaald voor mijn IELTS-toets, speciaal voor deze master. Drie van mijn artikelen geselecteerd en naar het Engels vertaald, drie referenten gestalkt, twee weken lang aan mijn motivatiebrief gewerkt, cijferlijst opgevraagd, paspoort ingescand. Alles op het laatste moment in één PDF-bestand van 14 gb samengevoegd. Nog anderhalf uur tot de deadline.Te groot.
Het was een van de twee selectieve masters journalistiek waarvoor ik me dit jaar wilde aanmelden. De volgende ochtend belde ik met een vriendin die ook die master wilde doen. Vanaf september waren we samen bezig geweest alle benodigde documenten bij elkaar te sprokkelen. ‘Ik durf mijn aanmelding niet meer te bekijken,’ zei ik. ‘Ik heb mijn eerste fout al gevonden,’ zei zij. Van aspirant-studenten werd zoveel verwacht, dat de aanmelding bijna niet foutloos kon worden ingediend, dachten wij.
In het collegejaar 2014-2015 is het automatisch toelatingsrecht bij masteropleidingen afgeschaft. Dat betekent dat steeds meer masteropleidingen niet meer zomaar alle studenten met een relevante bachelor toelaten, maar zijn gaan selecteren op extra eisenDe UvA schrijft in de Onderwijsvisie van oktober 2017 dat UvA-studenten na hun bachelor toegang moeten krijgen tot minimaal één master. Daarnaast schrijft de UvA zich ‘bij de inrichting en uitvoering van het selectieproces bewust te zijn van de selectiebias’. Daaraan wordt toegevoegd dat opleidingen proberen dit zo goed mogelijk te beperken en voorkomen. . Volgens een rapport van de Inspectie van het Onderwijs was in het studiejaar 2016-2017 ruim 20 procent van de 579 ‘normale’ masters selectief, onderzoeksmasters en postinitiële (beroeps-) masters daargelaten.
Volgens de Keuzegids Studenten 2017 beoordelen masteropleidingen aspirant-studenten op basis van bijvoorbeeld kennistesten, cijferlijst, toelatingsgesprekken en assessments. Het geëiste cijfergemiddelde is vaak een 7,0 of 7,5. Dan is er ook nog de GMAT-test, een kennistest die vooral verplicht wordt gesteld bij economie- en bedrijfskundemasters. De test kost 211 euro, het aangeraden studiemateriaal nog eens 77,50. Die kosten zijn voor de student.
Afgelopen maand spraken Tweede Kamerleden zich uit tegen het feit dat veel universiteiten de kosten voor selectieprocedures bij studenten leggen. Eigenlijk is dat op dit moment al verboden, maar, zegt Tariq Sewbaransingh, voorzitter van de landelijke studentenvakbond LSVb, er zijn mazen in de wet. ‘De test wordt officieel niet afgenomen door de universiteit, maar door de instellingen die de toets aanbieden. Die mogen daar op dit moment nog kosten voor vragen.’
Andere toetsen in deze categorie die kunnen worden verplicht gesteld zijn de IELTS-Engelstoets en de TOEFL-Engelstoets. Die kosten respectievelijk zo’n 215 en 300 euro. Die toetsen worden door veel buitenlandse universiteiten geëist om de kwaliteit van het Engels van de studenten te waarborgen, maar ook bij sommige Engelstalige masters aan Nederlandse universiteiten. De rest van de aanmeldingsprocedure verschilt per opleiding.
Generiek
Volgens de LSVb werkt het huidige model van masterselectie nadelig voor een groot deel van de studenten – nog los van de kosten. ‘Selectieprocedures zijn heel generiek,’ zegt voorzitter Tariq Sewbaransing. ‘Iedereen moet door dezelfde hoepel springen. Bij een toelatingstoets krijgen studenten met dyslexie bijvoorbeeld vaak geen extra tijd, omdat toetscentra dat vergeten mee te rekenen.’
Voor kinderen van ouders die zelf niet hebben gestudeerd werkt de selectie extra nadelig, zegt Sewbaransingh. ‘Deze studenten krijgen geen hulp van hun ouders bij de aanmeldingsprocedure. Ze zien de eisen en denken: ik maak toch geen kans. De diskwalificatie van deze “ongemotiveerde” student is gelijk de eerste selectie.’
Kleine, gemotiveerde groepen
Bij het warmterooster op de Roeterseilandcampus staan Coen Hoekstra (25) en Stijn Snelders (27) te roken. Allebei volgen ze de selectieve master ondernemingsrecht (op de Zuidas) van de UvA en de VU. Voor hun aanmelding, vorig jaar, moesten ze een motivatiebrief inleveren, een cv, en een cijferlijst. Daarnaast kregen ze een assessment: testen met analogieën en numeriek. Vervolgens kreeg elke aangemelde student een juridische case, die ze moesten oplossen.
Hoekstra had zich aangemeld voor twee masters: na ondernemingsrecht was de niet-selectieve master privaatrecht zijn plan B. Hij heeft nergens voor hoeven betalen. Het resultaat van de selectie, zegt Hoekstra, is dat je met een kleine groep goede en gemotiveerde studenten in de les zit. ‘Dat is de upside, die wil ik benadrukken. Maar ik kan me wel voorstellen dat wanneer de meeste masters selectief worden, dat niet leuk is.’
Ook Snelders vindt het terecht dat selectie bestaat. ‘De master bereidt je voor op de ondernemingsrechtelijke praktijk. Er is een hoge drempel, je moet veel kunnen.’ Het leerproces bij de aanmelding is op zichzelf al waardevol, vindt Snelders. ‘Zelfs als je het niet haalt, krijg je te zien hoe het er bij sollicitaties aan toegaat.’ Bij de master van Snelders en Hoekstra is een stage verplicht. Snelders: ‘Een groot deel van de stappen die je voor je aanmelding doet, hoort ook bij het sollicitatietraject voor die stage.’
Duizend euro aan aanmeldingen
Zelf heb ik enkele keren overwogen van mijn aanmelding af te zien, vanwege de prijs van mijn toets, vanwege de tijd die meerdere aanmeldingen mij zouden kosten. Ik heb me niet aangemeld voor studies in de Verenigde Staten of Groot-Brittannië. De kosten voor een aanmelding vond ik te hoog in vergelijking tot mijn kansen om aangenomen te worden.
Uiteindelijk heb ik slechts één toets moeten maken, en administratiekosten hebben de masters die ik wil doen niet. Bij niet-Nederlandse masters lopen die kosten al snel hoog op. Een getalenteerde vriendin heeft zich voor vijf selectieve, internationale masters aangemeld. Het heeft haar in totaal zo’n duizend euro gekost, zonder de garantie dat ze ergens is aangenomen. ‘Best wel bizar eigenlijk,’ zegt ze daarover. ‘Maar ik wilde het toch proberen.’
‘Onoverzichtelijk’
Dat je aanmeldingen je veel kunnen kosten, heeft ook voormalig UvA-antropologie student Rouven Stukenberg (25) geweten. ‘Voor een uitwisseling naar Engeland heb ik de IELTS-toets gemaakt,’ vertelt hij. ‘Toen ik me een paar jaar later wilde aanmelden voor een master, bleken mijn resultaten niet meer geldig. Ik moest nog eens de toets maken, nog eens betalen. Het was mid-november toen ik daarachter kwam, maar de testdata waren al volgeboekt tot begin januari en het duurt twee weken eer je je resultaat binnen hebt. Dan zou ik te laat zijn.’
Tot nu toe heeft hij zich voor één master aangemeld, in Berlijn, maar hij is al ongeveer 400 euro kwijt aan toetsen en administratie. Nog zes aanmeldingen volgen, waarbij elke aanmelding nog vijftig tot honderd euro aan administratiekosten kost. Sinds november is hij daar ongeveer één dag per week aan bezig. ‘De procedure is erg onoverzichtelijk. Iedere opleiding hanteert andere deadlines en aanmeldingsprogramma’s. Zo moest ik voor Berlijn mijn aanmelding zowel digitaal als per post inleveren. Dat moet je allemaal maar zelf uitzoeken. Het zou fijn zijn als dat zou kunnen worden gestandaardiseerd op een Europese schaal.’
Vorig jaar werd Stukenberg afgewezen voor de onderzoeksmaster Urban Studies aan de UvA, maar hij hoorde niet waarom. Het is dan ook vooral de onduidelijkheid over selectiecriteria die Stukenberg frustreert. ‘Opleidingen zouden transparanter moeten zijn over de toelatingseisen, zodat je beter kunt inschatten hoe hoog je kansen zijn. De masteropleiding in Berlijn hanteert bijvoorbeeld een duidelijke handleiding: 51 punten voor je cijfergemiddelde, 19 voor je cv en 30 voor een paper aan de hand van een vraagstelling.’
Reality check
De studenten ondernemingsrecht op de Roeterseilandcampus zijn aanzienlijk minder tijd kwijt geweest dan Stukenberg. Hoekstra: ‘Ik denk dat ik in totaal zo’n dertig uur eraan heb gewerkt, maar ik had ook al brieven liggen van vorige sollicitaties.’ Overigens vindt ook hij dat de aanmeldingsprocedure wat doorzichtiger kan. ‘Het is een black box, je weet niet wat er met je aanmelding gebeurt.’ Beide heren hebben uiteindelijk een positieve houding tegenover de selectieprocedure. Hoekstra: ‘Het is ook goed om na te denken over wat je wil. Zo’n aanmelding is daarvoor een mooie aanleiding.’
Studentenvakbond LSVb wil de komende tijd alternatieve mogelijkheden voor selectie onderzoeken. ‘Bij bachelorstudies bestaat bijvoorbeeld een matchingprocedure. Dan wordt wel inspanning van de student gevraagd en die krijgt te zien hoe de instelling eruit ziet, maar wordt geen bindend advies gegeven. Zoiets zouden we ook graag zien bij masters. Maar dat staat allemaal nog in de kinderschoenen. We begrijpen dat selectie nodig is als een capaciteitstekort bestaat op de arbeidsmarkt of binnen de universiteit, maar anders is het onzin.’
