Niks meer missen?
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief!
Foto: Daniël Rommens
actueel

Eberhard van der Laan: mediator voor hoger onderwijs in Amsterdam

Redactie Folia,
6 oktober 2017 - 12:17

Ooglapje op, flesje water in de hand, luisterend en argumenterend in het oog van de storm. Weinig karakteriseert de donderdagavond overleden Amsterdamse burgemeester Eberhard van der Laan beter dan zijn optreden tijdens de eerste avond van de Maagdenhuisbezetting, in februari 2015. Een naar oplossingen zoekende mediator, zo herinneren veel betrokkenen hem. Folia vroeg hen naar zijn betekenis voor het hoger onderwijs in Amsterdam.

Foto: Daniël Rommens
Geert ten Dam

Geert ten Dam, collegevoorzitter van de UvA

‘Van der Laan en ik hadden dezelfde idealen, zaten op dezelfde golflengte. We wilden geen tweedeling in de stad en wel inclusiviteit, toegankelijk onderwijs en een universiteit die nauw verbonden is met de stad en haar bewoners. Ik zal hem missen, als burgemeester én als mens.’

 

De UvA refereert vrijdag in een in memoriam aan de grote rol die Van der Laan speelde tijdens de Maagdenhuisbezetting in 2015. ‘Hij was nog herstellende van een oogoperatie toen hij een poging tot mediation leidde bij de bezetting van het Bungehuis. Studenten vroegen hem daarna te komen bemiddelen op de eerste avond van de daaropvolgende bezetting van het Maagdenhuis, waar hij tot diep in de nacht in debat ging. Het toonde zijn band met de UvA en wens tot het zoeken van een oplossing,’ aldus de UvA.
Meer op de achtergrond speelde de burgemeester ook een grote rol in de Amsterdam Economic Board. Daar bracht hij volgens de UvA in een reactie vandaag de gemeente, kennisinstellingen en bedrijven bij elkaar. ‘Het werd een kruisbestuiving waar hij zich heel direct en persoonlijk voor inzette en veel mee heeft bereikt’ Met zijn grote betrokkenheid, enorme inzet en bestuurlijke kracht was Van der Laan van grote waarde voor de Amsterdamse kennisinstellingen.’ De burgemeester was volgens de UvA ook in het buitenland een ambassadeur voor de universiteit en de hogeschool. Daar benadrukte Van der Laan vooral de rol van Amsterdam als knooppunt van kennis in de wetenschappelijke wereld tijdens werkbezoeken.

‘Ik zal hem missen, als burgemeester én als mens’
Foto: Martijn Gijsbertsen
Jarmo Berkhout

Jarmo Berkhout, voormalig Humanities Rally-voorman en later LSVb-voorzitter

‘Ik leerde Eberhard tijdens de Bungehuis- en Maagdenhuisbezetting kennen als een betrokken burgemeester. Toen we in het Bungehuis zaten nam hij het initiatief om met ons te onderhandelen en hebben we in twee dagen wel tien uur met hem gepraat in zijn ambtswoning. Hij nam echt de tijd om te proberen de partijen bij elkaar te brengen. Ook zijn optreden op de avond dat we het Maagdenhuis bezetten is het benoemen waard. Het contrast met toenmalig CvB-voorzitter Louise Gunning kon niet groter. Hij was niet bezig ons te vertellen dat we geen gelijk hadden, maar wilde echt horen waarom we deden wat we deden. Hij snapte dat hij ons eerst moest begrijpen om met ons te kunnen praten.
Toen later bij het ontruimen van het Maagdenhuis een aantal bezetters in vreemdelingendetentie werd gezet omdat ze zich niet wilden legitimeren heb ik weer contact opgenomen met Eberhard. Hij zou als jurist toch moeten weten dat dat niet oké was. Hij leek best wel pissig en hield me in de komende dagen steeds op de hoogte over de status van de bezetters. Ik weet niet of hij vanuit zijn positie iets kon doen, maar ook hier toonde hij weer zijn betrokkenheid. Toen ik later LSVb-voorzitter werd stuurde hij me zelfs nog een berichtje om me te feliciteren.’

 

Eberhard van der Laan zette in 2015 alles op alles om de bezetters en bestuurders in het Maagdenhuis van de UvA een oplossing te laten vinden. Folia interviewde hem uitgebreid voor de documentaire De slag om het Maagdenhuis. Hoe keek Van der Laan zelf terug op deze roerige periode?

Foto: Danny Schwarz
Louise Gunning

Louise Gunning-Schepers, tussen 2012 en 2015 CvB-voorzitter van UvA-HvA en nu universiteitshoogleraar

‘Op twee manieren heeft Van der Laan veel betekend voor het hoger onderwijs. Ten eerste heeft hij het belang onderstreept van de wetenschap voor de stad. Dat was bijvoorbeeld te zien ten tijde van de Amsterdamse zedenzaak, toen de gemeente de kennis van de universiteit inzette bij het beleid. Daarnaast heeft Van der Laan Amsterdam internationaal op de kaart gezet. Hij heeft daarin ook de universiteiten meegenomen. Hij hield van Amsterdam en daarom ook van de studenten.

Vooral tijdens de zedenzaak heb ik intensief met hem samengewerkt. Ik was enorm onder de indruk van zijn inzet. Hij wilde primair het beste voor de kinderen en voor de ouders. Dat zie je niet vaak in een bestuurder.

Hij was een man met duidelijke normen en waarden, en mensen die zich daar niet aan hielden kon hij buitengewoon goed terechtwijzen. Onze tweede samenwerking was ten tijde van het Maagdenhuis. We zetten ons samen in voor een vreedzame oplossing en hij was net zo teleurgesteld als ik toen dat niet lukte.

Van der Laan was altijd op zoek naar de beste oplossing voor Amsterdam. Dat zag je inderdaad ook bij de bezetting van het Maagdenhuis. Onderschat ook niet het belang van een burgemeester die de wetenschap ziet als een kapitaal van de stad, zoals Van der Laan deed, en een bestuur dat daarvan gebruik weet te maken.’

‘Wij moeten er nu voor zorgen dat de stad lief blijft. Voor Amsterdammers binnen en buiten de stad’
Foto: Privé-archief Noeri van den Berg
Noeri van den Berg

Noeri van den Berg, voorzitter van studentenunie Asva in het collegejaar 2014-2015 en momenteel politiek medewerker op het fractiebureau van de PvdA in Amsterdam:

‘Hij heeft heeft steeds laten zien hoe belangrijk studenten en onderwijs zijn voor de stad. Ook ten tijde van de bezetting van het Maagdenhuis. Voor studenten heeft hij altijd een warm hart gehad. Ik heb hem een paar keer gezien op onderwijsbijeenkomsten. Hij was een betrokken burgemeester, en Amsterdamse studenten hebben dat ook gemerkt.’

Het mooiste dat Van der Laan heeft gezegd, is dat Amsterdam een lieve stad is. Wij moeten er nu voor zorgen dat de stad lief blijft. Voor Amsterdammers binnen en buiten de stad.’

‘Als er spanningen waren, was Van der Laan de eerste die naar wegen zocht om dat op te lossen of om ons adviezen te geven hoe we dat politiek en bestuurlijk konden aanpakken’
Foto: Daniël Rommens
Huib de Jong

Huib de Jong, collegevoorzitter van de HvA

‘Het bericht van zijn overlijden heeft me zeer geraakt. Dat heeft veel te maken met de persoonlijke betrokkenheid die Van der Laan altijd toonde als het over onderwijs in Amsterdam ging. Hij was een heel aparte en bijzondere bestuurder, ik heb dat in het verleden bij andere onderwijsinstellingen in het land wel anders meegemaakt. In het Amsterdam Economic Board, waar Van der Laan voorzitter van was, benadrukte hij steeds het belang van de kennisinstellingen als de HvA voor de economie en cultuur van de stad. Hij was op de hoogte van alles.

De burgemeester maakte er een punt van dat iedereen in Amsterdam mee moest kunnen doen, bijvoorbeeld als het gaat om werkgelegenheid. Hij maakte daarbij geen onderscheid tussen de onderwijsinstellingen; we stonden samen voor de stad. Als er spanningen waren, was Van der Laan de eerste die naar wegen zocht om dat op te lossen of om ons adviezen te geven hoe we dat politiek en bestuurlijk konden aanpakken. Maar het meest blijft me zijn warmte bij in contacten met anderen.’

 

In 2013 blikten Louise Gunning en Eberhard van der Laan samen terug op 20 jaar HvA. Lees het interview hieronder terug.