‘Het enige wat wij niet kunnen is horen’
Voor haar afstudeeropdracht ondernemen & innoveren werkte Sharon Fles, student culturele & maatschappelijke vorming, voor een wel heel bekende opdrachtgever: de HvA. Zij onderzocht de rol van studentendecanen in de studieloopbaan van studenten die net als zij een auditieve beperking hebben. ‘Wat ik vooral wil bereiken is dat mensen ervan bewust worden dat deze groep er ook toe doet.’
Fles is doof geboren en ervaart zelf wat het is om met deze beperking te studeren. Daarom richtte zij zich voor haar onderzoek op de HvA. Haar doel was om de onwetendheid over studenten met een auditieve beperking tegen te gaan en om de hogeschool oplossingen aan te reiken. ‘Met mijn onderzoek hoop ik vooral dat de HvA zich kan onderscheiden van andere hogescholen.’
Uitdagingen
‘Ik was de enige dove student in dat jaar op de HvA en heb verschillende uitdagingen gehad,’ schrijft Fles. Die uitdagingen liepen erg uiteen. ‘Ik heb vooral moeilijkheden ondervonden tijdens hoorcolleges waarbij video’s gebruikt worden,’ legt ze uit. De meeste video’s zijn volgens haar niet ondertiteld en het is voor de tolk lastig om die onvoorbereid te tolken.
Die tolken moet Fles overigens zelf regelen. Dat is volgens haar vooral vervelend wanneer een college geannuleerd of verzet wordt. ‘Dan zit ik met een probleem, want dan ben ik nog meer energie kwijt met het regelen met de tolken.’ Al die energie wil Fles liever besteden aan studeren. Ook bij lastminute projectbesprekingen valt de student door haar beperking buiten de boot ‘want dan is er geen tolk.’
Sociale contacten leggen was voor Fles niet altijd even makkelijk. ‘Ik ben naast mijn studie al met zoveel dingen bezig dat ik soms gewoon te moe ben om nog connecties te proberen maken,’ legt ze uit. Door slechte ervaringen in het verleden heeft de student soms moeite om spontaan op mensen af te stappen. ‘De constante wisseling van klassen maakt het er niet makkelijker op. Maar ik zit gelukkig op een sociale opleiding, dat helpt ook al een beetje.’
‘Daarnaast loop ik er elke keer tegenaan dat de Nederlandse taal niet mijn moedertaal is,’ schijft Fles. De Nederlandse Gebarentaal is haar moedertaal waardoor ze het soms moeilijk heeft met het schrijven van verslagen. Zo is ze niet gewend om lidwoorden te gebruiken en maakt ze soms ook andere taalfouten. ‘Niet alle docenten begrijpen hoe het zit met mijn geschreven taal.’
In het begin had Fles ‘nog geen idee dat de HvA hierbij zou kunnen helpen.’ ‘Sinds kort is er een aantal dove studenten bijgekomen op de HvA, wat heel positief is!’ Toch hoort Fles van deze studenten dat zij voor dezelfde uitdagingen staan die ook zijzelf ondervond. Dat is jammer volgens haar: ‘Het enige wat wij niet kunnen is horen. Voor de rest kunnen wij met iedereen meedraaien.’
Brug slaan
Via interviews en digitale vragenlijsten liet Fles in totaal achttien studenten en oud-studenten aan het woord. Zij koos hierbij bewust om positieve ervaringen van dove studenten op de HvA te verzamelen. ‘Mensen zijn vaak geneigd om gelijk een waslijst aan problemen en uitdagingen te vertellen,’ aldus Fles. ‘Vaak begon ik in mijn interviews met de vraag wat de positieve ervaringen zijn. Dan komen de uitdagingen wel vanzelf.’
Wat Fles meteen opviel, was het gebrek aan kennis bij de HvA over studenten met een auditieve beperking. Zij noemt het een ‘onzichtbare groep’ en dat komt volgens haar omdat het slechts 2 procent van alle functiebeperkingen op hogescholen betreft. ‘Ik vond het vooral apart dat er geen input van deze studenten was gevraagd,’ laat Fles weten. Tijdens een gesprek met de studentendecaan van de Faculteit Maatschappij & Recht (FMR) werd duidelijk dat docenten niet weten hoe om te gaan met deze groep. Dat komt volgens Fles omdat dove of slechthorende studenten geen contact zoeken met studentendecanen. Haar missie was daarom: met haar onderzoek een brug slaan tussen beide groepen.
Een oplossing is volgens Fles om in de toekomst ervaringsdeskundigen in te zetten om de kennis over studenten met een auditieve beperking te vergroten. ‘Ook kunnen studentendecanen vooral ondersteuning bieden op het gebied van voorlichting aan docenten.’ Maar ook studenten moeten toenadering zoeken,’ vindt ze. ‘Ik roep studenten met een auditieve beperking op om initiatief te nemen om het gesprek aan te gaan. Durf alles aan te geven waar je mee zit en zeg wat je zou willen.’
