Update: ‘Ik ben geboren om les te geven, maar geen mens kan dit volhouden’
Bij de opleiding Engineering, Design and Innovation aan de HvA zijn studenten een petitie gestart om meer aandacht te vragen voor het nijpende docententekort van hun opleiding. Volgens hen doen drie docenten het werk van tien. Docent elektrotechniek Rogier Haas (47): ‘Alleen als er door een roosterfout een les uitvalt, kan ik even ademhalen.’
Van ’s morgens vroeg tot ’s avonds laat lesgeven, verslagen nakijken en studenten loopbaanadvies geven. Een volle agenda kan een keer voorkomen, maar volgens docenten bij Engineering, Design & Innovation is het al jarenlang zo. Dit jaar is het bovendien extra druk: vanwege een nieuw curriculum is dit het laatste jaar dat de opleiding in deze vorm bestaat. Vanaf volgend jaar worden alle vakken omgegooid. Dat betekent dat studenten die nog vakken uit het oude systeem moeten halen, alleen dit jaar hebben om dat te doen. Lucas Tazelaar (23) is een van die studenten, en kan zijn in te halen toetsen en practica alleen regelen via docent Rogier Haas.
‘Ik had Haas gemaild, en kreeg maar geen antwoord. Na twee weken ga je toch maar eens kijken hoe het ervoor staat,’ vertelt Tazelaar, die op de werkkamer van zijn docent en tevens studiebegeleider langsging om poolshoogte te nemen. Vanwege de uitblijvende reactie was Tazelaar eerst boos op Haas, maar hij kreeg na het zien van diens overvolle mail-inbox meer sympathie voor zijn docent. ‘Meestal heb ik mails van twee a drie weken terug nog niet eens gelezen, omdat ik nog niet ver genoeg ben met bijwerken,’ laat Haas weten.
Volle inbox
Na meerdere klachten van studenten besloot Haas tijdens college aan zijn studenten te vertellen van zijn stortvloed aan mails, om een indruk te geven van waarom het soms wat langer kan duren voor hij reageert. Haas: ‘Tijdens deze uitleg zag ik op mijn scherm dat er gelijk drie nieuwe mails binnenkwamen.’ Sinds Haas drie jaar geleden bij de opleiding betrokken raakte waarschuwde zijn voorganger hem al voor de hoge werkdruk. ‘Tien uur op één dag is heel normaal.’ Zo gaf Haas afgelopen maandag twaalf uur lang les. ‘Er zijn weken waarin ik een kleine 30 lesuren heb. Daarvan zijn de practica het meest intensief. Daarnaast moet ik bij vijftien studenten hun stage-assessments afnemen en begeleid ik vijftig studenten met hun studieloopbaan. Als ik niet oppas wordt elk tussenuur opgevuld door een assessment.’
Op dit moment zijn Haas en een collega de enige docenten die de theorievakken verzorgen, de derde en laatste docent zit thuis met een burn-out. Haas’ nog werkende collega zit al met dezelfde reden sinds december afwisselend thuis. ‘Zodra ik op mijn werk aankom, kan ik amper de trap op of studenten klampen me aan,’ verzucht Haas. Van de drie docenten is er dus één met een burn-out, één regelmatig ziek en Haas de enige die nog op de been is. Tazelaar zegt dat de HvA weinig doet aan de situatie, mogelijk omdat de studie gaat stoppen: ‘Er komt een nieuw curriculum, en waarschijnlijk hebben de beleidsmensen zoiets van: het is toch maar het laatste jaar.’
Bedrijfsarts
Die ervaring deelt Haas, die wel degelijk stappen heeft ondernomen om de situatie te verbeteren. ‘Vorig jaar trok ik het niet meer, en ben ik via de afdeling Personeelszaken bij de bedrijfsarts terechtgekomen,’ vertelt Haas. De opleidingsmanager wuifde zijn klachten over de werkdruk namelijk weg en gaf aan dat het werk gewoon gedaan moest worden. Na één blik op zijn werkrooster stuurde de bedrijfsarts Haas direct naar huis om een maand rust te nemen. Via een externe coach lukte het Haas om weer aan de slag te kunnen, maar er was niks veranderd aan de situatie.
‘Ik wilde aantonen hoe ik volgens het nieuwe model op 1,34 fte uitkwam, maar dat gesprek kreeg een andere insteek,’ vertelt Haas. 'Er waren volgens de coördinator klachten over mij, over mijn hoorcolleges en hoe ik de lesstof organiseerde. Ik mocht niet weten van wie de klachten kwamen en ik bracht de integriteit van de opleiding in gevaar. En toen begreep ik de boodschap: of je accepteert het zoals het is, of we maken het je extra moeilijk.’
Volgens een ander model kwam de Haas ineens op 0,8 fte uit. ‘Ik wil niet dat er twee modellen besproken worden,’ zegt hij daar zelf over. ‘Ik ben overbelast. Straks ga ik er net zo aan onderdoor als mijn collega’s.’ Koortsachtig loopt hij soms van de ene bespreekkamer naar de volgende lesruimte. Haas: ‘Het gebeurt weleens dat je een collega tegenkomt, die al tafeltennis spelend vraagt of alles goed gaat. Erg frustrerend.’
Nieuwe docenten
Omdat er volgend jaar een nieuw curriculum in werking treedt, worden er nieuwe vakken en lesmethoden bedacht. ‘Niet op basis van wat er al is, maar vanaf nul,’ zegt Haas. Voor die lessen worden allerlei mensen en onderzoekers uit het bedrijfsleven aangetrokken. Vorig jaar startte de pilot voor die nieuwe vakken, maar studenten die nu in het tweede jaar zitten, draaien gewoon mee met het oude systeem. ‘Dat sluit totaal niet aan, en studenten klagen dan ook steen en been,’ vertelt Haas. ‘Kijk, het hoeft niet precies te gaan zoals ik het wil, en een nieuw systeem is hartstikke mooi, maar hoe dit nu wordt aangepakt, is onacceptabel. Veel goede onderdelen van het huidige curriculum worden geschrapt.'
Ook over de nieuwe docent-onderzoekers die betrokken zijn bij de vernieuwde programma’s en af en toe bijspringen bij een praktijkles heeft Haas niet veel goeds te zeggen. Haas: ‘Ze weten helemaal niks uit te leggen. Op papier zijn ze fantastisch, maar in de praktijk rampzalig. Laat ik het zo zeggen: je moet aardig je best doen om het voor elkaar te krijgen een motor van 4.000 watt uit te laten fikken.’
Andere baan
Op advies van de bedrijfsarts heeft Haas wel gesolliciteerd bij andere werkgevers. Maar dat gaat niet erg voorspoedig. ‘Voor het bedrijfsleven ben ik te oud, voor het hbo willen ze tegenwoordig dat je een master hebt en bij het mbo is geen vraag naar docenten elektrotechniek. Ik heb vanaf het begin af aan aangegeven met een masteropleiding te willen beginnen, maar volgens de coördinator is dat vanwege de lesdruk onmogelijk.’ Haas zou wel het liefst les blijven geven: ‘Ik ben geboren om les te geven. Maar zoals het nu gaat… Geen mens kan dit goed en lang volhouden.’
Haas vindt het grandioos dat studenten de problemen met de werkdruk op hebben gepakt. ‘Als je het niet goed doet als docent dan word je daar zeker door studenten door gestraft, maar nu ze de werkdruk zien springen ze je te hulp. Dat ontroert me bijna.’ Tazelaar: ‘Je zou verwachten dat de HvA dit zelf zou signaleren, maar niet dus.’
Ongefundeerd
Via een mail laat Paul Bonsema, coördinator van de hoofdfase Engineering, weten dat de opleiding altijd openstaat voor verbetersuggesties van zowel docenten als studenten. ‘Zij kunnen daarvoor altijd bij het opleidingsmanagement aankloppen. We kunnen echter niets met anonieme enquêtes of petities met ongefundeerde en onjuiste uitspraken.’ Onder leiding van een nieuwe opleidingsmanager Erwin Borgmeier zal het gesprek aan worden gegaan met de docenten en de opleidingscommissie.
Update 14 februari 2017 13.00 uur
In reactie op de petitie laat decaan van de Faculteit Techniek Gerard van Haarlem weten de situatie erg serieus te nemen. Behalve het hierboven geplande gesprek dat met Erwin Borgmeier zal plaatsvinden vertelt Van Haarlem dat ook de studenten van de petitie zullen worden uitgenodigd om te praten. Donderdag zal in het managementteam van de opleiding de situatie verder in kaart worden gebracht. ‘Nadat we een completer beeld hebben van de situatie zullen we maatregelen treffen,’ aldus Van Haarlem.
De petitie van de studenten vind je hier.
Wil je ook je verhaal doen over werkdruk op de HvA? Dat kan hier.
