Aynan | Kees de Jongen
Terwijl de ene brandhaard na de andere ontvlamt, werd op de opiniepagina van NRC Handelsblad discussie gevoerd over de literatuurlijst op de middelbare school. Schrijver-columnist Christiaan Weijts kreeg de lijst met titels onder ogen en vond hem misdadig. De namen Vondel, Hooft en de Max Havelaar bezorgen leerlingen volgens Weijts angst en weerzin voor Neerlands literatuur. Na zijn column volgde een heerlijke discussie over de zin en onzin van literatuur.
De mavo met haar examens op C en D-niveau is mijn achterland. Wij mavisten hoefden niet te lezen. Ik kan mij niet herinneren dat wij iets van literatuur onder ogen kregen. Ik smurf, jij smurft, wij smurfen kan ik me nog goed voor de geest halen. Niemand die het begreep, ook de leerkracht niet.
Op een dag kreeg een nieuwe leraar het idee het Theo Thijssen-project op te zetten. We lazen boek noch hoofdstuk van de geëngageerde Theo Thijssen. Er was wel een NZH-bus die ons naar Amsterdam bracht. Op de Lindengracht zei de docent Nederlands: ‘Kijk, dit is Kees de Jongen.’ Hij wees naar een bronzen beeld van een basisschoolleerling. ‘Oké, dat was het. We gaan nu waterfietsen naar het Museumplein.’
Alle mavisten stapten bij de Westerkerk in een waterfiets. Amsterdam zag er vanaf de Prinsengracht anders uit. Met de drie klasgenoten met wie ik een fiets deelde, sloegen we een zijgrachtje in. We meerden aan en kochten sigaretten, cola en pizza margherita. We wandelden door de Jordaan en voelden het vuur van de grote stad in onze puberlijven branden; de grote stad hitste ons op. Ondertussen werd het later en later. Toen de klok dreigde te smelten haastten we ons terug naar de waterfiets en trapten onze beenspieren tot brandend zuur.
We waren anderhalf uur te laat. De hele mavo-afdeling wachtte op ons. De leraar bleef vragen waarom we te laat waren. Er kwam geen antwoord. Twintig jaar later begrijp ik waarom we een zijgracht namen. De literatuur en de mavist werden niet serieus genomen.
