‘De UvA mag wat betreft vluchtelingen niet achterblijven’
Terwijl andere universiteiten actief beleid voeren voor vluchtelingen, blijft de UvA achter, stelt docent literatuurwetenschap Murat Aydemir. ‘Laat een coördinator en een team van stagiaires, student-assistenten en vrijwilligers vluchtelingen stap voor stap begeleiden bij hun oriëntatie en voorbereiding.’
Terwijl zo’n beetje alle Nederlandse universiteiten inmiddels programma’s aanbieden voor asielzoekers, blijft de officiële houding van de UvA star en afgemeten. Een beperkt programma, uitsluitend bestemd voor een handjevol toegelaten vluchtelingen, en dat is het dan. Vanwege de veiligheidsrisico’s en om geen verwachtingen te scheppen, zo heet het.
Die beweegredenen vormen, opvallend genoeg, voor ándere universiteiten kennelijk geen enkel obstakel om asielzoekers gelegenheid te bieden zich te oriënteren op het hoger onderwijs in Nederland en hun eerste stappen te zetten voor het aanvangen dan wel hervatten van hun studie. De UvA staat er zo weer gekleurd op: rigide, ambtelijk, formalistisch.
Althans, dat is het ene gezicht van de UvA. Want tegelijkertijd gebeurt er werkelijk van alles en nog wat op decentraal niveau! Op het Amsterdam University Collegegeven studenten Nederlandse les. Het Instituut voor Interdiscplinaire Studies, Politics, Psychology, Law & Economy (PPLE) en de Geesteswetenschappenfaculteit staan mensen toe modules te volgen als toehoorder. De Faculteit Maatschappij- en Gedragswetenschappen komt met een lezingenreeks en workshops in academische vaardigheden. De UB sponsort bibliotheekpassen voor vluchtelingen. Er zijn heel veel van zulke initiatieven, maar omdat het Maagdenhuis het zo laat afweten, is er nauwelijks onderling contact en overzicht.
Asielzoekers zitten zo’n anderhalf jaar of zelfs langer in een azc en vervelen zich al die tijd half dood. Voor vluchtelingen mét en zónder verblijfsstatus is het ondertussen helemaal niet zo makkelijk om hun weg te vinden in het hoger onderwijs in Nederland en aan de UvA.
Er zijn twee ficties die we elkaar en nieuwkomers alsmaar wijsmaken: dat de Nederlandse samenleving transparant is, en dat alle informatie die iemand ooit nodig zou kunnen hebben, op een website staat. Nou werk ik al jaren bij de UvA, maar ook ik raak soms volledig de weg kwijt in de organisatie en op de website. Hoe zou het zijn voor iemand in een azc om haar eerste stappen te zetten in de richting van een geschikte opleiding?
Er is een simpel, concreet en praktisch plan; faculteiten kunnen vrijwillig en zelfstandig aanhaken. Selecteer bij wijze van pilot een groepje van geschikte vluchtelingen: status en geen-status, uit verschillende landen, met uiteenlopende interesses, op verschillende niveaus.
Laat een coördinator en een team van stagiaires, student-assistenten en vrijwilligers hen stap voor stap begeleiden bij hun oriëntatie en voorbereiding. Wat zijn de ingangseisen? Hoe zit het met de arbeidsmarkt in Nederland? Hoe zit de studiefinanciering in elkaar? Wat zijn je diploma’s hier waard? Welke achterstanden moet je wegwerken? Waar kun je het beste terecht om Nederlands te leren of je Engels bij te spijkeren?
Verwijs studenten naar de verschillende initiatieven aan de UvA en daarbuiten, en laat ze regelmatig hun ervaringen en know-how met elkaar delen. Stel ze in staat het met elkaar uit te vogelen, elkaar te helpen. Evalueer na een jaar, en je hebt een schat aan informatie over de instroom van vluchtelingen in het Nederlandse hoger onderwijs. Pas het programma zo nodig daarop aan; herhaal.
De UvA doet vaak moeilijk over simpele dingen. Maar we kunnen op dit gebied niet achterblijven bij de andere universiteiten, we zullen onze maatschappelijke verantwoordelijkheid moeten nemen. Doe dit nou maar gewoon. Het zou een hele kleine bijdrage zijn. Die een wereld van verschil kan maken.
Murat Aydemir is universitair hoofddocent literatuurwetenschap en cultural analysis aan de UvA.
