Bijna thuis na veertien maanden fietsen
Nog ruim twee maanden zijn ze onderweg: de vier UvA-studenten die in september 2014 op de tandem stapten om aandacht te vragen voor vrouwenrechten. Sophie van Hoof, Monique van der Veeken, Lidewij Ponjee en Carlijn Bettink begonnen hun reis in de Indonesische hoofdstad Jakarta en fietsten via Zuidoost-Azië, Centraal-Azië en Oost-Europa terug naar Nederland. Als ze 31 oktober Amsterdam binnenrijden, hebben ze veertien duizend kilometer afgelegd en 25 landen doorkruist.
De jeugdvriendinnen uit Brabant, die zich voor de reis hebben verenigd onder de stichting Ride 4 Women’s Rights (R4WR), bezochten het afgelopen jaar plekken waar een veilige omgeving vol kansen voor vrouwen en meisjes – zoals zij die zelf kennen – niet vanzelfsprekend is. Met hun fietstocht willen ze de discussie over vrouwenrechten aanzwengelen.
Ze gaan onder meer langs bij lokale projecten en initiatieven van Plan Nederland en Stichting Care International, en interviewen onderweg ‘inspirerende en krachtige vrouwen’. Die stukken publiceren ze op hun website. In Nepal spraken ze bijvoorbeeld met Urmila Chaudhary, die op jonge leeftijd werd verkocht als huisslavin. Als kind wist Chaudhary al dat ze iets aan deze vorm van slavernij wilde doen. Zonder opleiding is ze nu, jaren later, president van het nationale forum dat in Nepal slachtoffers opvangt.
De studenten haalden voor hun reis zevenduizend euro sponsorgeld op, dat ze vooral gebruiken voor fietsbenodigdheden. Eten en overnachtingen betalen ze zelf. Hun terugkeer naar Nederland betekent niet het einde van R4WR, verzekert de 25-jarige Carlijn vanuit Turkije. ‘We hebben al afspraken staan om bij serviceclubs over onze ervaringen te komen vertellen. Ook hebben we tijdens onze reis gemerkt dat veel vrouweninitiatieven door een oudere generatie worden geleid. Met onze stichting hopen we een gat te vullen, door ons te richten op vrouwen tussen de 25 en 35 jaar.’
Hoe idealistisch het allemaal ook klinkt, straks op Nederlandse bodem wordt het eerst gewoon weer business as usual. Carlijn: ‘Bij terugkomst hebben we geen eigen huis meer en is het geld op. De eerste paar maanden wonen we dus gewoon weer bij onze ouders in Brabant, heerlijk oud en vertrouwd in het dorp Oudenbosch. En de periode voor de fietstocht hebben we allemaal onze masters gehaald. In Nederland gaat voor ons allemaal het sollicitatieproces beginnen.’
Voor het zover is, blikken we eerst nog even terug. Hoe hebben de vier fietsers de reis beleefd?
Sophie van Hoof (25)
Studie: Medical Anthropology & Sociology
Meest indrukwekkend:
‘Het verhaal van Hameeda Hossain. Lees zelf maar.’
Rol in het team:
‘Penningmeester. Ik houd toezicht op ons strakke budget. Monique en ik vormen samen het zogenoemde interne team. Wij regelen zaken als afspraken bij projecten of clubs, financiën en sponsoren en logistieke zaken zoals route en visa.’
Meest gemist:
‘Heel cliché: familie en vrienden. En de wasmachine. Na veertien maanden iedere dag je eigen kleren wassen, ben ik dat echt gaan waarderen.’
Meest verbaasd over:
‘Het feit dat wij letterlijk in ieder restaurantje met onze eigen boodschappen mogen gaan zitten en ze ons dan ook nog van gereedschap voorzien. Maar zo nu en dan ook over het gebrek aan efficiëntie.’
Is er een moment geweest waarop je dacht 'Ik wil naar huis’?
‘Ja, dat is helaas ook gebeurd. Mijn grootmoeder is overleden toen we in Myanmar waren. Vanuit the middle of nowhere hebben we een oplossing bedacht, zodat ik twee dagen naar Nederland kon. Ik heb toen extra tassen meegenomen naar het vliegveld, zodat Lidewij in haar eentje op de tandem kon fietsen. Het is allemaal goed gegaan. Fijn dus om te weten dat, als het echt moet, het mogelijk is tijdelijk terug te gaan.’
Monique van der Veeken (25)
Studie: Culture, Organization & Management
Rol in het team:
‘Ik regel de logistieke zaken binnen R4WR. Dat houdt in dat ik bijvoorbeeld de route uitstippel en van te voren slaapplekken regel via platforms als Warmshowers of Couchsurfing. Ook heb ik contact met andere organisaties als Plan Nederland en CARE International over projectbezoeken.’
Mooiste land:
‘Georgië. Dit land heeft zoveel te bieden: van prachtige bergen en canyons tot eeuwenoude orthodoxe kerken en kloosters, wijngaarden en bovenal hele leuke mensen. Georgiërs zijn echte levensgenieters, plus ze zijn heel gastvrij.’
Meest schrijnend:
‘In Myanmar ontmoetten we Mar Thu Zu Win, die een eigen organisatie heeft opgericht voor prostituees: SWiM, Sex Workers in Myanmar. Ze heeft twee kinderen, haar echtgenoot verloor ze lang geleden aan aids. Bij het huis van SWiM kunnen vrouwen elkaar ontmoeten, ervaringen delen en elkaar helpen. Daarbij onderhoudt deze organisatie contact met regelgevers en handhaving in Myanmar over de situatie van prostituees en geldt zij als een spreekbuis voor de prostituees. Mar Thu Zu Win is president van deze organisatie. Maar tegelijkertijd is ze zelf ook nog steeds actief als prostituee, omdat ze anders niet goed voldoende verdient om voor haar kinderen te kunnen zorgen.’
Meest bizarre belevenis:
‘Ieder land heeft zijn bizarre aspecten. Wanneer we in India onze fietsen parkeerden voor een kleine koffiebreak, stonden er binnen vijf minuten wel veertig mannen in een cirkel omheen, starend naar ons en onze fietsen. En dat dan iedere keer als je stopt voor eten, drinken of een plaspauze.’
Grootste reisergernis:
‘De onvermijdelijke fietspech. We fietsen deze tocht op derdehands tandems en hebben heel vaak panne ervaren. Inmiddels kunnen we al veel simpele klusjes zelf klaren, zoals een band plakken of het verstellen van remmen of versnellingen. Maar voor ingewikkeldere problemen of kapotte onderdelen ben je toch afhankelijk van de lokale fietsenmaker. Het komt geregeld voor dat een fietsenmaker zich niet aan een reparatie wil wagen omdat hij nog nooit een tandem heeft gezien, of dat iemand er simpelweg aan timmert terwijl hij geen verstand van zaken heeft. Gelukkig krijgen we ook steun vanuit Nederland, bijvoorbeeld van De Vakantiefietser in Amsterdam. Deze speciaalzaak in reisfietsen heeft ons voor en tijdens de reis van advies en onderdelen voorzien.’
Lidewij Ponjee(24)
Studie: Neerlandistiek
Meest indrukwekkend:
‘Ik heb met zoveel verschillende interessante vrouwen rond de tafel gezeten dat ik het lastig vind deze vraag te beantwoorden. Maar als ik een vrouw moet noemen tegen wie ik enorm opkijk, dan is dat Hameeda Hossain.’
Rol in het team:
‘Ik probeer mooie verhalen te verzamelen en op te schrijven met een twist in the tail. Verder vorm ik samen met Carlijn het externe team. We stellen samen een strakke mediaplanning op, zijn verantwoordelijk voor de algehele communicatie en schrijven - voor onze stichting - relevante media aan. Daarnaast houden we goed bij of er wel genoeg geborreld wordt. Is ook belangrijk.'
Meest gemist:
‘Een typisch Hollands bruin café waar je een fluitje drinkt en een bitterbal in je mond stopt.’
Meest verbaasd over:
‘Hoeveel water wij drinken. Schrikbarend: minimaal 6 liter per persoon per dag.’
Is er een moment geweest waarop je dacht 'Ik wil naar huis’?
‘Nee. Eigenlijk niet. So far, so good.’
Carlijn Bettink (25)
Studie: Medical Anthropology & Sociology
Rol in het team:
‘Als voorzitter zorg ik ervoor dat de doelen binnen ons team en naar buiten toe duidelijk zijn. Verder ben ik samen met Lidewij "team extern" en zijn we samen verantwoordelijk voor contacten met de pers, sociale media en de verhalen op de site.’
Mooiste land:
‘De natuur van Laos was uniek en de bergen die we daar hebben doorkruist zal ik niet snel vergeten. Onze kuitspieren en ruggen waardeerden de bergen minder.’
Meest schrijnend:
‘Begin april waren we in Kathmandu waar we afspraken hadden met onder anderen studenten, Plan Nepal en vrouwen van de Zonta-vereniging. Stuk voor stuk maakten ze zich vol enthousiasme hard voor vrouwenrechten. Twee weken later vond de aardbeving plaats en wisten we dat hun levens een totaal andere wending hadden gekregen.’
Meest bizarre belevenis:
‘Ik kan je zeggen dat ik nog nooit zo veel bizarre belevenissen heb meegemaakt in één jaar tijd. Een voorbeeld: we kwamen ‘s avonds laat aan in een spookdorpje in Azerbeidzjan en hadden geen idee waar we ons matje die avond zouden uitrollen. Per toeval kwamen we in gesprek met de burgemeester, en nog geen uur later zaten we 40 kilometer verderop met hem aan een luxe diner bij een strandtent. We sliepen die nacht in een leeg appartement dat hij had geregeld.’
Grootste reisergernis:
‘Dat er tijdens het regenseizoen in Vietnam nergens ramen in de restaurants en cafés zaten. Op de weinige plekken waar wel een raam zat, stond die open.’
