‘Decentrale selectie werkt ongelijkheid in de hand’
Studenten met een migratieachtergrond of een functiebeperking hebben minder kans om een selectieprocedure voor een opleiding door te komen, blijkt uit onderzoek van onderzoeksbureu ResearchNed. De HvA zegt hier al rekening mee te houden. De UvA gaat het met bespreken met haar selectieopleidingen.
Vanaf 2013 is het voor opleidingen met een maximum aantal studenten niet langer verplicht om te loten; zij mogen ook studenten selecteren op basis van hun kwaliteiten. Vanaf aankomend studiejaar is loting helemaal afgeschaft, waardoor bij alle numerus fixusopleidingen een decentrale selectieprocedure plaatsvindt. Behalve de cijfers die aspirant-studenten hebben behaald in het voortgezet onderwijs, zijn universiteiten en hogescholen verplicht om naar minimaal twee andere kwalitatieve criteriaHieronder vallen bijvoorbeeld motivatie, cognitieve vaardigheden en persoonlijkheidskenmerken, zoals stressbestendigheid, besluitvaardigheid en hoe introvert iemand is. Volgens het onderzoek van ResearchNed bleek dat selectie op persoonlijkheidskenmerken door aankomende studenten als het oneerlijkst werd ervaren. te kijken.
In een brief aan de Tweede Kamer schrijft Bussemaker dat selectiecommissies te maken kunnen hebben met onbewuste vooroordelen. Waar deze precies zitten en hoe invloedrijk ze zijn, is echter ingewikkeld en verschillend per opleiding en bevolkingsgroep, blijkt uit het onderzoek. In het hbo maken kandidaten met een migratieachtergrond of een functiebeperking iets minder kans om door de selectie te komen dan andere kandidaten. Op universiteiten zijn, behalve bij geneeskunde, ‘kandidaten met een functiebeperking en kandidaten uit eerstegeneratiegezinnen minder kansrijk’.
Zelfselectie
Behalve de onbewuste vooroordelen is er nog het risico van ongewenste zelfselectie, waarbij kandidaat-studenten zich minder snel aanmelden voor een numerus fixusopleiding omdat zij verwachten er toch niet doorheen te komen. Studenten met een functiebeperking hebben minder vertrouwen in hun eigen succeskansen en ‘zien meer op tegen de zwaarte van het selectietraject.’
Ook zijn eerstegeneratiestudenten volgens het rapport minder gericht op het volgen van een numerusfixusopleiding dan studenten met hoger opgeleide ouders. Daarnaast gaven veel studenten met dyscalculie en dyslexie aan dat er bij de selectieprocedures niet genoeg rekening werd gehouden met hun belemmering; zij kregen vaak geen extra tijd voor het maken van toetsen.
Positieve kant
Ondanks de risico’s op ongelijke kansen laat het rapport zien dat veel opleidingen en studenten over het algemeen positief zijn over de ingevoerde selectieprocedures, in vergelijking met de loting die de afgelopen jaren naast de decentrale selectie ook gehanteerd werden. Studenten die een selectietraject hebben doorlopen voelen een sterkere band met de universiteit of hogeschool en presteren beter dan gelote studenten. Ook is de studieuitval lager onder selectiestudenten.
De HvA en UvABij de UvA is er een numerus fixus bij de bachelors geneeskunde, biomedische wetenschappen, tandheelkunde, psychobiologie, Amsterdam University College en Politics, Psychology, Law and Economics. In het jaar 2018/2019 komen er daar in ieder geval twee bij voor psychologie en kunstmatige intelligentie. Bij de HvA zijn er vanaf 2018-2019 numerus fixi bij toegepaste psychologie, forensisch onderzoek, fysiotherapie, Amfi en sportkunde. hanteren ook decentrale selectie bij een aantal studies. HvA-persvoorlichter Angelique Bronnenberg meldt dat de hogeschool niet direct iets gaat veranderen, maar het onderwerp wel in de gaten houdt: ‘Voor de HvA is kansengelijkheid belangrijk en het onderwerp had onze aandacht, heeft onze aandacht en blijft onze aandacht houden. Omdat we een vinger aan de pols houden was een belangrijk deel van de bevindingen in het rapport bij ons al bekend.’
Extra tentamentijd
Verder laat Bronnenberg weten dat de HvA haar medewerkers goed informeert. ‘Een buitenlandse student die op basis van een NT2-certificaat wordt toegelaten tot een Nederlandstalige opleiding heeft bijvoorbeeld in de eerste twee jaar van de studie recht op extra tentamentijd en het gebruik van een woordenboek. We willen dat collega's op de hoogte zijn van deze regel, zodat deze ook wordt toegepast bij de toetsen tijdens de selectieprocedure.’
Ook het College van Bestuur van de UvA laat weten de uitkomsten van het rapport een belangrijk onderwerp te vinden, maar pas na nader overleg daadwerkelijk te kunnen zeggen of er wat gaat veranderen. ‘We willen als UvA goed en bewust selecteren. We zullen dit de komende tijd dan ook actief bespreken met de betreffende opleidingen.’
