Rectores luiden noodklok aantasting academische vrijheid
Onder de kop ‘Wetenschap moet vooral vrij blijven’ hebben de gezamenlijke rectores magnifici van de Nederlandse universiteiten een open brief gepubliceerd in NRC Handelsblad waarin ze hun bezorgdheid uiten over politici en bedrijven die wereldwijd de wetenschap in diskrediet brengen.
Overal in de wereld staat de vrije wetenschap onder druk, een tendens die al langer zichtbaar is, maar die door de verkiezing van Donald Trump tot president van Amerika acuut is geworden. Tijd om de noodklok te luiden, meent het Rectorencollege, het overlegorgaan van Nederlandse rectores magnifici van Nederlandse universiteiten.
In een open brief, gepubliceerd in NRC Handelsblad, schrijven de rectores, onder wie UvA rector magnificus Karen Maex, dat de crisis in de mondiale verhoudingen, het onder druk staande economisch bestel, politieke onderdrukking, de vluchtelingencrisis, het populisme, een steeds sterkere oriëntatie op het eigen land en de effecten van het gebruik van sociale media de wetenschap zeer raakt en schade berokkent. Letterlijk schrijven de rectores:
‘De tekens aan de wand zijn duidelijk voor wie ze wil lezen. In Iran is een hoogleraar rampengeneeskunde van de Vrije Universiteit Brussel onlangs ter dood veroordeeld. Hij zou collaboreren met wetenschappers uit vijandelijke staten. In Rusland is al geruime tijd sprake van een wetenschap die Poetin moet volgen op straffe van sancties. In een aantal landen in Midden- en Oost-Europa is sprake van toenemende druk op onderwijs en onderzoek en het was een grote klap toen in Turkije wetenschappers ernstig werden beperkt in hun bewegings- en handelingsvrijheid. En de afgelopen weken ging een schok door de wereld vanwege de ontwikkelingen in de Verenigde Staten, altijd een bolwerk van academisch debat met vrijheid en openheid als essentiële ingrediënten van de samenleving.’
Verzet
De aantasting van de vrije wetenschap kent volgens de rectores twee gedaanten: een expliciete vorm via doodstraf, sluiten van universiteiten of ontslag van decanen en wetenschappers, maar ook het onlangs door Trump afgekondigde inreisverbod.
Een moeilijker te herkennen gedaante, maar volgens de rectores ‘minstens zo gevaarlijk’, is de implicietere vorm van de aantasting van academische vrijheid ‘die verloopt via het in diskrediet brengen van de wetenschap, vaak door social media.’ De rectores doen in hun brief een impliciete oproep in verzet te komen.
Lees hier de hele brief.
