Toneelstuk The Learning Curve moet #MeToo-gesprek stimuleren
Theatergezelschap Het Acteursgenootschap speelt in oktober het toneelstuk #MeTooAcademia: The Learning Curve – over grensoverschrijdend gedrag en machtsrelaties – op de UvA. Dit gebeurt in opdracht van de taskforce sociale veiligheid. ‘Het kan ongemakkelijk zijn om het hier met collega’s, promovendi of studenten over te hebben. Theater is een goed middel om het gesprek op gang te brengen.’
Het toneelstuk, dat al op diverse academische instellingen is opgevoerd, gaat over promovendus Suzanne en promotor Loek – een inspirerende en vriendelijke man. Tijdens een congres in Berlijn ontdekt Suzanne echter een heel andere kant van hem. Als ze melding probeert te doen bij de universiteit stuit ze op weerstand: Loek is immers de hotshot van de afdeling en een internationaal vermaarde wetenschapper, dus ze kunnen hem niet zomaar wegsturen.
De Engelstalige voorstelling The Learning Curve wordt in oktober opgevoerd voor UvA-studenten en -medewerkers. Belangstellenden van verschillende faculteiten zijn welkom op verschillende momenten.
- FdR: dinsdag 6 oktober, theaterzaal Crea, 10.30 uur;
- FEB: dinsdag 6 oktober, theaterzaal Crea, 13.30 uur;
- FMG: dinsdag 6 oktober, theaterzaal Crea, 16.30 uur;
- FGw (voor studenten en promovendi): vrijdag 9 oktober, Industrieele Groote Club, 10.00 uur;
- FGw (voor wetenschappelijk en ondersteunend personeel): vrijdag 9 oktober, Industrieele Groote Club, 13.00 uur;
- FNWI (voor studenten en promovendi): dinsdag 27 oktober, theaterzaal Crea, 11.00 uur;
- FNWI (voor promovendi en wetenschappelijk en ondersteunend personeel): dinsdag 27 oktober, theaterzaal Crea, 14.30 uur.
Voorstellingen voor het AMC en ACTA worden nog gepland. Wegens beperkt aantal plekken in de zaal is de voorstelling op 6 oktober om 11.00 uur ook via een livestream te bekijken. Aanmelden voor voorstellingen kan hier.
Het spelen van dit stuk is ‘een geweldige uitdaging’, zegt zakelijk leider Suzanne Spliethoff van Het Acteursgenootschap, die de rol van de promovendus in het stuk vertolkt. ‘In het verhaal gaat het steeds slechter met Suzanne. Dat is emotioneel heftig, zeker als we het stuk drie keer per dag spelen.’ Het toneelstuk moet soortgelijke situaties bespreekbaar maken, zegt ze. ‘We willen ervoor zorgen dat mensen zich gesteund voelen door de universiteit, dat het mogelijk is om melding te maken en dat je niet honderd keer hetzelfde verhaal hoeft te vertellen.’
Na elk stuk is er een publieksdiscussie onder leiding van onderzoeker Marijke Naezer, die eerder een rapport over scientific harassment publiceerde. Zo wordt bijvoorbeeld gevraagd vanaf welk punt het publiek zich ongemakkelijk voelde, of er herkenbare situaties in voorkomen, en op welk punt mensen zijn geraakt.
Zaal vol managers
Sociale onveiligheid is een lastig thema, zegt Liza Mügge, universitair hoofddocent bij politicologie en voorzitter van de taskforce sociale veiligheid op de UvA. ‘Het kan ongemakkelijk zijn om het gesprek aan te gaan met collega’s, leidinggevenden, promovendi of studenten. Dan werkt theater goed: je kunt meedoen aan de discussie door te refereren aan bepaalde scènes en je hoeft niet direct over jezelf te praten. In het stuk komen machtsstructuren aan de orde, maar ook genderrelaties, de rol van de bystander, het gebrek aan training van leidinggevenden. Het is schrijnend, herkenbaar, en het kruipt onder je huid.’
De publieksreacties zijn telkens verschillend, ervaarde Spliethoff. Zo speelden ze in Brussel voor een zaal met tweehonderd promovendi – zonder promotoren of hoogleraren – en kwam er enorme discussie op gang. ‘We hebben ook weleens gespeeld voor alleen maar leidinggevenden en hoogleraren. Toen was het discussiepunt vooral: wat kun je als manager doen in zulke situaties, ook als je niet getraind bent om daarmee om te gaan?’
(Lees verder onder de video)
Intimidatie van mannen
Scenarioschrijver Tony Maples koos in het stuk voor een vrouw als ‘slachtoffer’. Dat was geen vooraf uitgemaakte zaak, vertelt Spliethoff. ‘Deze voorstelling begon als een serie sketches in opdracht van het Landelijk Netwerk Vrouwelijke Hoogleraren, waarbij we ook situaties met mannelijke slachtoffers behandelden. In deze voorstelling moesten we één centrale lijn kiezen, dus kozen we het meest voorkomende scenario.’ Vaak komt deze kritiek achteraf in de publieksdiscussie terug, waardoor dat onderwerp ook aan bod komt.
In hoeverre kan een toneelstuk nu echt helpen bij het voorkomen van nieuwe #MeToo-zaken? Dat is lastig te zeggen, zegt Mügge. ‘Sociale veiligheid is zoveel meer dan seksuele intimidatie. We moeten in elk geval tools vinden die dit moeilijke gesprek op gang brengen, en dit is daar een vorm voor. Het is uiteraard niet het enige dat we doen.’ Zo werkt de taskforce aan het organiseren van groepsgesprekken op de werkvloer – nu online – waarin wordt geïnventariseerd hoe UvA-medewerkers, studenten en promovendi de sociale veiligheid ervaren. ‘Wat knelt? Waar moet het beter? Dit stuk is slechts één van de middelen die we daarvoor inzetten. We hopen dat dit leidinggevenden, werknemers, promovendi en studenten aanspoort sociale veiligheid in de eigen groep te agenderen en te bespreken.’
