Niks meer missen?
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief!
De wekelijkse doorgeefvraag: een wetenschapper stelt een vraag aan een collega uit een ander vakgebied. Coen Rasch vraagt Lonneke Stevens (universitair hoofddocent straf(proces)recht VU): Festivalgangers met drugs kregen onlangs op Lowlands een ter plekke te betalen boete, mét strafblad. Was dat ethisch?

'Dit is voor een strafrechtjurist een vraag naar de inbreuk op een mensenrecht. Iemand die verdacht wordt van een misdrijf, heeft recht op een eerlijk proces. Dat betekent onder andere dat hij berecht wordt door een onafhankelijke rechter en dat hij voor zijn eerste verhoor advies krijgt van een advocaat – over bijvoorbeeld de ingrijpende gevolgen van een strafbeschikking. Maar strafprocessen en adviezen van advocaten kosten tijd en geld. Het beleid van het OM is zo veel mogelijk strafzaken zo snel mogelijk zelf af te doen via de strafbeschikking.

Zolang een verdachte vrijwillig afstand doet van zijn recht op een advocaat en berechting door een onafhankelijke rechter, is dat geen probleem. Een dakloze die alweer is aangehouden voor het stelen van een biefstuk, zal niet zo veel behoefte hebben aan advies. En als je het na enig wikken en wegen eens bent met de door het OM geëiste taakstraf voor vernieling, wil je misschien niet meer per se voor de rechter verschijnen.

Het OM maakte bij het festival alleen wel erg geraffineerd gebruik van deze "vrijwillige medewerking" van onwetende feestgangers, die niet naar het politiebureau wilden gaan, alwaar een advocaat zou worden gebeld, en alleen het terrein mochten betreden als ze ‘even pinden’.

De Commissie voor de Rechten van de Mens vindt zo’n werkwijze in strijd met het recht op een eerlijk proces. Mensen hebben geen idee waar ze mee instemmen.

Het OM erkent het belang van een advocaat, maar waarom had het dan niet voor advocaten op het festivalterrein gezorgd? Te inefficiënt? De afweging die het OM op dat punt maakte, lijkt mij weinig ethisch.'

Stevens vraagt Jan Teurlings (UvA-docent media & cultuur): Op tv zie je almaar meer reality­shows, waarin gewone mensen, vaak in competitieverband, gewone dingen doen: bakken, koken of bloembinden. Waarom willen mensen dit zien?

Deze rubriek verschijnt ook in de wetenschapsbijlage van Het Parool.
Lees meer over