Niks meer missen?
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief!
De gepensioneerde UvA-antropoloog Jeremy Boissevain was veertig jaar geleden de promotor van de in opspraak geraakte – eveneens gepensioneerde – VU-antropoloog Mart Bax. Boissevain vond de dissertatie van zijn promovendus heel geslaagd. ‘Ik had een grote admiratie voor Bax,’ zegt hij. Boissevan vermoedt dat onderzoek naar de kwaliteit van de dissertatie van Bax wel eens lastig zou kunnen worden, want zijn persoonlijk archief is verloren geraakt.

UvA-historicus Michiel Baud, die in opdracht van de VU een commissie voorzat die de wetenschappelijke handel en wandel van Bax onderzocht (zie hier voor het rapport, pdf), zei vandaag in de Volkskrant dat het hem ‘niet zou verbazen’ als de UvA de dissertatie van Bax tegen het licht zou houden. De UvA heeft inmiddels laten weten het rapport dat Baud maakte grondig te zullen lezen om vervolgens te beslissen of er aanvullend onderzoek is vereist.

Begin jaren zeventig promoveerde Bax aan de UvA op het proefschrift Harpstrings and confessions. An anthropological study of politics in rural Ireland. Het betrof een studie van en naar de politieke cultuur op het Ierse platteland, waar volgens zijn onderzoek op grote schaal corruptie en cliëntelisme voorkwamen. Bax promoveerde toentertijd bij Boissevain, die zegt zich te herinneren dat het proefschrift van Bax het predicaat ‘cum laude ’ – met lof – kreeg. ‘Maar het kan ook "met genoegen" zijn geweest. Het was in ieder geval erg goed. Ik vond het een uitstekend stuk werk, dat zeker niet verzonnen leek.’

Bax had onderzoek gedaan naar het kiessysteem in Ierland. Dat was en is het systeem van de proportional representation with single transferable vote, een kiessysteem dat niet zo veel voorkomt, maar naast Ierland ook voorkomt in Malta. Boissevain: ‘Omdat het niet uitsluitend een Iers systeem is, kende ik het systeem, het was niet iets unieks. De theoretische context van Bax’ onderzoek kwam overeen met wat ik van Malta wist.’ Na het verschijnen van de handelseditie enige jaren later ontstond er volgens de Volkskrant discussie in Ierland over de vraag waarop Bax zijn dissertatie had gebaseerd. Ook zouden er talrijke onjuistheden en misinterpretaties in zijn betoog hebben gezeten.

Boissevain vraagt zich af of het zinvol en mogelijk is de kwaliteit van de dissertatie te onderzoeken. ‘De dissertatie kan natuurlijk opnieuw gelezen worden en opnieuw beoordeeld en misschien zouden wat cijfers opnieuw doorgemeten kunnen worden, maar het blijft een promotie die veertig jaar geleden – in een andere tijd dus - is verricht. Een onderzoek naar de kwaliteit van de dissertatie zou bovendien bemoeilijkt worden door het feit dat mijn persoonlijk archief, dat zich in mijn werkkamer aan de UvA bevond, bij mijn emeritaat door de UvA is opgeruimd en weggegooid. In dat archief zaten vakinhoudelijke klappers en talrijke genummerde brieven van al mijn promovendi, onder wie ook van Bax. Toen hij in Ierland zat correspondeerde ik met hem over zijn onderzoek, maar die correspondentie is er dus niet meer.’

Of Bax zelf de correspondentie nog heeft is vooralsnog onbekend: hij is onbereikbaar voor commentaar.
Lees meer over