UvA-promovendus: ‘CO₂-belasting moet 50 procent omhoog’
CO₂-emissies vormen de voornaamste oorzaak van klimaatverandering. Om dat tegen te gaan moet uitstoot dus worden verminderd. Maar wat kost die uitstootvermindering in geld uitgedrukt? En wat zijn de risico’s? Econometrist Stan Olijslagers promoveert deze week op dit onderwerp.
Stan, je hebt een tamelijk wiskundig onderzoek gedaan naar hoe overheden zich kunnen verzekeren tegen klimaatverandering. Zie ik dat goed?
‘Het gaat niet om verzekeren, want verzekeren tegen klimaatverandering is op macroniveau eigenlijk niet mogelijk, dat kan eigenlijk alleen op microniveau, dus door bedrijven of individuen. Waar het om gaat is dat ik heb geprobeerd in een rekenmodel een inschatting te maken van geldschade die wordt veroorzaakt door de uitstoot van CO₂ en hoe hoog dat prijskaartje – die CO₂-belasting – zou moeten zijn.’
Daar was eerder geen rekenmodel voor?
‘Daar waren wel rekenmodellen voor, maar in mijn model heb ik de onzekerheidscomponent ingebracht. De temperatuur stijgt bijvoorbeeld, maar wat als die temperatuur sneller stijgt dan verwacht? Of als de schade die temperatuurstijging veroorzaakt hoger of lager is dan verwacht? Die variaties zijn belangrijk om mee te nemen in je berekeningen omdat het grote gevolgen kan hebben voor de CO₂-heffingen die overheden willen invoeren.’
Dat lijkt me tamelijk belangrijk voor beleidsmakers.
‘Dat blijkt ook uit mijn onderzoek. Als je de onvoorspelbare en oplopende risico’s van het klimaatprobleem meeneemt in je berekeningen, moeten de wereldwijde CO₂-belastingen met maar liefst 25 tot 50 procent worden verhoogd.’
Daar zal veel (politieke) weerstand tegen zijn.
‘Dat klopt, maar toch is het zo dat de samenleving als geheel niet de gok wil wagen dat het in de toekomst helemaal misgaat met het klimaat. Als je kijkt naar economisch gedragsonderzoek is het realistisch om aan te nemen dat mensen geen gok willen nemen als het gaat over de toekomst van de wereld, dus is men bereid om er extra voor te betalen. Hoeveel extra, dat is afhankelijk van het risico dat men bereid is te nemen.’
De afgelopen eeuwen is het klimaat wel vaker veranderd. Hebben we in economisch opzicht iets aan die kennis?
‘Nee, eigenlijk niet. Klimaat- en natuurwetenschappers hebben er wel iets aan, maar de economische gevolgen van klimaatverandering heeft men bij eerdere veranderingen nooit zichtbaar kunnen maken. Over de materiële schade die klimaatverandering toen veroorzaakte zijn geen data en de wereld zag er in die tijd ook heel anders uit, dus qua schade-inschattingen of economische gevolgen kun je daar niets mee. Daarbij komt dat de klimaatverandering nu veel sneller gaat dan in voorgaande eeuwen.’
Bovendien gelden voor veel landen lage CO₂-heffingen.
‘Daarom moeten we er als Europa op blijven hameren dat andere regio’s als de VS en China meer moeten doen aan de CO₂-beprijzing.’
Ondertussen blijven de vliegtickets ook in Europa spotgoedkoop.
‘Maar dat gaat wel veranderen. De luchtvaart is nog maar recent toegevoegd aan het Europese emissierechtensysteem (ETS) en het aantal gratis rechten dat de sector van overheden ontvangt wordt afgebouwd. Overigens denk ik dat we hier ook te maken hebben met een na-ijleffect van corona. Zolang mensen weinig reizen per vliegtuig zullen de tickets goedkoop blijven. Als mensen niet reizen blijven de tickets nu eenmaal goedkoop om reizigers te trekken. Als er weer veel meer vraag naar vliegtickets komt, worden de tickets vanzelf duurder.’
Stan Olijslagers, ‘The economics of climate change. On the role of risk and preferences’ (promotie UvA, 22-02-2022).
