Niks meer missen?
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief!
Foto: P.L. (Unsplash)
wetenschap

Meer mensen gered door reanimaties burgerhulpverleners; nergens doen ze het beter dan in Nederland

Sija van den Beukel,
10 december 2021 - 11:05

In Nederland lopen we voorop als het gaat om reanimaties buiten het ziekenhuis. Door burgerhulpverleners is de overlevingskans voor mensen met een hartstilstand met bijna de helft verhoogd, ontdekten UvA-wetenschappers van Amsterdam UMC. Ze hopen dat andere landen gaan volgen na hun onderzoeksartikel.

Bij een hartstilstand is tijd het allerbelangrijkste. Wanneer de meldkamers geïnformeerd zijn, start ‘een soort hardloopwedstrijd’ om het eerste bij de patiënt te zijn, vertelt cardioloog Ruud Koster bij Amsterdam UMC. ‘Ambulances, politie en de brandweer zijn onderweg, maar nog daarvóór arriveert de burgerhulpverlener.’

 

Via een alarm op een app worden dertig hulpverleners opgeroepen die op dat moment het dichtst bij de patiënt zijn. Een derde van de hulpverleners, degenen die het dichtstbij zijn, krijgen de oproep om naar de patiënt te gaan en te beginnen met handmatig reanimeren. De overige hulpverleners worden verzocht om de dichtstbijzijnde Automatische Externe Defibrillator (AED) op te halen. Die kan worden aangesloten op de patiënt en geeft een schok wanneer dat nodig is. De AED is er daardoor nu gemiddeld 2,5 minuut eerder dan de ambulance.

Ruud Koster: ‘De burgerhulpverlener is niet het meest ervaren, maar is er het eerste’

De burgerhulpverlener is niet de meest ervaren persoon, maar heeft het grote voordeel dat hij er als eerste is. ‘In dit onderzoek hebben we heel precies gemeten hoeveel eerder de burgerhulpverleners er zijn en hoe vaak dat zo is,’ vertelt hoofdonderzoeker Koster. ‘En bovenal: dit is het eerste onderzoek waarbij goed aangetoond is dat het de overlevingskans verhoogt.’ De resultaten van het onderzoek in het medische tijdschrift European Heart Journal laten een behoorlijke stijging zien. De komst van de AED en de introductie van vrijwillige burgerhulpverleners verbeterde de overlevingskans voor mensen thuis met een hartstilstand van 26 naar 39 procent.

 

Ruim negen minuten

De tijd vanaf de melding tot aan de elektrische schok om het hartritme te herstellen is volgens het onderzoek verbeterd van gemiddeld 11,7 tot 9,3 minuten. Koster: ‘De Hartstichting heeft altijd de slogan dat binnen zes minuten reanimatie mogelijk is, maar dat blijkt in de praktijk nog helemaal niet zo vaak het geval te zijn. Toch is het zeker iets om naar te streven.’

Om burgerhulpverlener te worden is een reanimatiecursus vereist. Koster: ‘Dat is een gewone janboerenfluitjes-reanimatiecursus. Je hoeft helemaal geen professional te zijn om dat te kunnen.’ Door corona zijn de cursussen wat aangepast, iedereen heeft nu zijn eigen pop. ‘Ik heb toevallig net mijn opfriscursus gevolgd. Ook voor cardiologen is het belangrijk. Die zien patiënten altijd in een ziekenhuis met vijfhonderd collega’s en kostbare apparatuur. Maar iemand thuis met je eigen handen reanimeren, dat kom je ook als cardioloog niet zo vaak tegen.’

‘Vaak wordt buiten het ziekenhuis al bepaald hoe goed je binnen het ziekenhuis je werk kunt doen’

Zelf is Koster altijd al geïnteresseerd geweest in hoe het er buiten het ziekenhuis aan toe gaat. ‘De meeste dokters hebben daar weinig zicht op. Vaak wordt buiten het ziekenhuis al bepaald hoe goed je binnen het ziekenhuis je werk kunt doen.’

 

Koploper

Nederland is vergeleken andere landen een koploper wat betreft reanimaties buiten het ziekenhuis. Dat is geen toeval. Koster en zijn onderzoeksgroep stonden in 2000 aan de wieg van de introductie van de AED in Nederland. Waarom Nederland daar zo goed in is? Koster: ‘We hebben in Nederland al sinds de jaren zeventig reanimatiecursussen, georganiseerd door de Hartstichting. In Nederland zijn we kennelijk erg bereidwillig om dit soort dingen te doen. En er zijn genoeg vrijwilligers om het te organiseren.’

 

Ook andere landen beginnen de noodzaak in te zien, zegt Koster. ‘Denemarken is goed wakker, ook Italië is wakker aan het worden. Duitsland is bezig maar nog niet goed genoeg. Het is vaak afhankelijk van mensen die zich inzetten.’ In Nederland was er al veel indirect bewijs dat de AED’s in combinatie met hulpverleners in de thuisomgeving hielpen. ‘Maar in de geneeskunde moet je altijd bewijzen dat het werkt. Dit artikel kan de drempel voor andere landen nog verder verlagen.’