Niks meer missen?
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief!
Foto: Screenshot YouTube / Netflix Nederland & België
wetenschap

Bingewatchen | ‘In Poeslief komen werkelijk alle clichés dik aangezet voorbij’

Iris Kok,
10 juni 2021 - 11:12

Tijdens de coronacrisis kijken we meer dan ooit. In de rubriek Bingewatchen met UvA’ers vragen we UvA-medewerkers om een film of serie te kijken die verband houdt met hun vakgebied. Deze keer: televisiewetenschapper en UvA-docent Human-Animal Studies Maarten Reesink over Poeslief, een ode aan de kat, een film van de documentairemaker die ook De nieuwe wildernis regisseerde. 

Wat vond u van de documentaire?

‘Het is een gemiste kans. Ik had de titel al eerder voorbij zien komen en ondanks dat ik een kattenjongetje ben had ik het bekijken ervan al voor me uitgeschoven. Ik vreesde al dat deze film zo ging worden.’

Foto: Privéarchief
Maarten Reesink en zijn kat

Hoe precies? 

‘Ik zal het apart uitleggen voor de drie elementen waaruit deze film bestaat. Als eerste het reportagegedeelte waar presentatrice Milouska Meulens en Sabine van der Helm van dierencastingbureau Catvertise met elkaar in gesprek zijn over Abatutu. Dat stuk is in vier delen geknipt. Het was leuk om naar te kijken maar het had een hele goede diepgaande reportage kunnen zijn. Sterker nog, een documentaire over het werk van Sabine alleen zou ik echt verslonden hebben. Ik heb twee keer met Sabine in een talkshow gezeten en een keer met haar afgesproken. Ik weet dat zij veel meer had kunnen vertellen. Ik heb nu nog de neiging om haar te bellen en te vragen hoe het is gelopen achter de schermen.’

 

En de rest van de film?

‘Om de rest van de film vol te krijgen is ervoor gekozen gebruik te maken van ingestuurde kattenfilmpjes. Ik kan ook naar YouTube gaan als ik leuke kattenfilmpjes wil kijken. De meestgestelde vraag aan mij als wetenschapper is waarom kattenfilmpjes zo populair zijn. Ik kan in een zin antwoorden: katten zijn briljante slapstickacteurs. De clou van dit soort filmpjes is dat katten fysiek erg flexibele wezentjes zijn die overal in, uit en op kunnen komen of vanaf willen en toch op hun pootjes belanden. Hoewel dat leuk is om naar te kijken, leer je niks extra’s over katten. Om iets meer over mensen te leren, zou je ook geen film van Charlie Chaplin moeten kijken.

Maar het allerergste onderdeel van de film vond ik de stukjes waarin kat Abatutu in beeld werd gebracht met als voice-over de stem van Nicolette Kluijver. Werkelijk alle clichés die er bestaan over katten kwamen dik aangezet langs. Hieraan kan ik me alleen maar ergeren, als mens-dier-wetenschapper.’

‘Katten zijn slapstickacteurs. Om iets meer over mensen te leren, zou je ook geen film van Charlie Chaplin moeten kijken’
Poeslief, een ode aan een kat.

Poeslief, een ode aan een kat (2020)

In de documentaire Poeslief, een ode aan een kat volgen we de gedachtes van de kat Abatutu via de voice-over van Nicolette Kluijver die kijkt naar een aantal ingestuurde homevideo’s van katten en van Abatutu zelf. Verschillende thema’s komen aan de orde, zoals honden, water en kinderen in combinatie met katten. In vier delen zien we Milouska Meulens in gesprek met Sabine van der Helm, de kattentrainster van Abatutu. Hoe is het mogelijk dat de ene kat wel een acteur kan zijn en de andere niet? 

 

Regie: Mark Verkerk

Cast: Sabine van der Helm (Catvertise), Milouska Meulens, Abatutu en de katten uit de ingestuurde home-video’s.

Voice-over: Nicolette Kluijver

Duur: 60 minuten

Kijk via: Netflix. Momenteel is Poeslief 2 in de maak, die komt 30 september in de bioscoop. Tot 1 augustus kan iedereen hier filmpjes naartoe sturen van zijn of haar eigen kat. 

Waarom vindt u het gebruik van specifiek de voice-over zo erg?

‘Eigenlijk is de voice-over een vermenselijking van de gedachten van de kat. Daar kan ik op zich nog wel mee leven. Het is ook niet de schuld van Nicolette Kluijver, maar van de schrijvers van de voice-over. Wanneer de voice-over zegt, als zijnde Abatutu, dat katten een hekel hebben aan honden, wordt vervolgens een filmpje getoond van katten en honden die samen spelen. Dat klopt gewoon niet. Over de vermenselijking, dat komt door het gebruik van menselijke taal in de voice-over. Dat kan naar mijn mening op een foute en op een goede manier. Een goede manier zou zijn zoals het is gedaan in mijn favoriete kattenfilmpje, dat laat ik altijd zien aan studenten tijdens mijn colleges.’

 

Wat is er dan fout of goed aan een kattenfilmpje?

‘Fout is het wanneer er totaal geen relatie is met de werkelijkheid. Het bevestigt alleen maar clichés, zoals in deze film. Een voorbeeld van hoe het goed gedaan kan worden is te zien in het kattenfilmpje dat ik net noemde. Het wordt hierin beter aangepakt omdat het filmpje een poging is je als kijker en mens te laten inzien hoe het is om een kat te zijn. Er zit ook wat zwarte humor in, maar is tegelijkertijd ook kritisch naar hoe wij als mensen kijken naar huisdieren en zij naar ons en hun omgeving. Het filmpje probeert je op een grappige manier na te laten denken.’

‘Het nadeel van clichés en de stereotypen is dat ze door herhaling een invloed hebben op mensen en hoe zij denken’
Foto: M&N Film Distribution

Bent u bang dat een film als Poeslief deze clichés versterkt?

‘Het nadeel van clichés en de stereotypen is dat ze door herhaling een invloed hebben op mensen en hoe zij denken. Juist de herhaling van beelden waarvan mensen denken ‘het zijn maar beelden’ heeft invloed.’

 

Hebt u nog tips voor mensen die meer willen weten over Human-Animal studies?

‘Ik kan drie boeken aanraden. Om te beginnen met Animal geschreven door Erica Fudge, dat is een goede inleiding waarin een aantal dilemma’s beschreven worden. Verder laat ik mijn studenten in mijn vak altijd kiezen tussen mijn eigen boek Dier en Mens of Animals and Society van Marga DeMello. Als mensen nog meer willen weten dan raad ik ze aan de website van het Centrum voor DierMens Studies te bezoeken.’

Lees meer over